vol. 4 3/2015 Inżynier i Fizyk Medyczny
150
radioterapia
\
radiotherapy
artykuł naukowy
\
scientific paper
odcięcia dawki 80% (Rys. 2a). Wynik weryfikacji analizowanego
przypadku H&N dla parametru γ (3%, 3 mm, próg odcięcia dawki
7%) przedstawiono na Rys. 2b.
Przed przystąpieniem do pomiarów z użyciem fantomu cylin-
drycznego ArcCheck (Fot. 3) wykonano procedurę usunięcia tła
promieniowania oraz kalibrację dawki absolutnej. Przygotowane
plany leczenia napromieniono w geometrii uwzględniającej ruch
głowicy akceleratora. W dedykowanym programie SNC Patient
(Sun Nuclear, USA) normalizowano pomiary do wartości d
max
,
a następnie porównywano rozkłady dawki za pomocą analizy γ dla
wartości dawek absolutnych i względnych (Rys. 3a-b).
Rys. 3
. Przykładowa analiza przypadku w programie SNC Patient: a) widok rozkładu mapy parametru
γ (3%, 3 mm, 10%), b) analiza porównawcza wygenerowanego w SPL profilu dawki (linia czarna) z odpo-
wiadającymi punktami pomiarowymi ArcCheck (punkty żółte)
Fot. 3
. Układ pomiarowy ArcCheck
b)
a)
Pomiary dawki punktowej przeprowadzono przy użyciu komo-
ry Farmer umieszczonej w izocentrum w fantomie tkankopodob-
nym Virtual Water (Fot. 1). Komorę podłączono do elektrometru
Unidos Webline (PTW, Niemcy). Złożony układ pomiarowy napro-
mieniono kilkukrotnie polem stacjonarnym o wymiarach 10 x 10
cm
2
. Procedurę powtórzono po zakończeniu pomiarów planów
klinicznych w celu oceny stabilności pracy, mocy dawki aparatu
oraz korekcji na wartośćmocy dawki. Skorygowaną dawkę porów-
nano z dawką wygenerowaną z SPL.
Wyniki
Wyniki weryfikacji planów leczenia z użyciem matrycy IBA Ma-
triXX przedstawiono w tabeli 1.
Dla parametru γ (3%, 3 mm,
próg odcięcia dawki 7%) 100,00% punktów spełniło warunek
γ<1. Przeprowadzona analiza γ dla innych parametrów tj. γ (2%,
2 mm, próg odcięcia dawki 7%) oraz γ (1%, 2 mm, próg odcię-
cia dawki 7%) wykazała średnio 99,83% (w zakresie 99,40%-
100,00%) oraz odpowiednio 96,62% (w zakresie 91,97%-99,78%)
punktów spełniających kryteria analizy.
Weryfikacja przeprowadzona przy pomocy fantomu ArcCheck
(Tabela1)rozkładówdawekabsolutnychdlaparametruγ(3%,3mm,
próg odcięcia dawki 10%) wyniosła średnio 98,8%punktów spełnia-
jących kryterium dla wszystkich wiązek (zakres od 96,3% <blizna>
do 100% <żołądek>). Dla parametru γ (2%, 3 mm, próg odcięcia
dawki 10%) uzyskano średnio 95,4% punktów spełniających
kryteriumdla wszystkich wiązek (zakres 90,7%-99,0%).
Dla wszystkich zmierzonych, przy pomocy komory jo-
nizacyjnej typu Farmer umieszczonej w fantomie Virtual
Water, punktów pomiarowych uzyskano średnio o 2,02%
wyższe wartości dawki niż podawane przez SPL Monaco.
W izocentrum dawki były średnio o 1,73% niższe niż zmie-
rzono, w obszarze wysokiej dawki średnio o 1,26% niższe.
W obszarze chronionym dawki podawane przez system
były średnio o 4,01% niższe niż zmierzono (Tabela 2).
Wnioski
Weryfikacja dynamicznych planów leczenia jest jednym
z istotnych punktów programu zapewnienia jakości w pro-
cesie planowania leczenia pacjentów. Wybór metody wery-
fikacji zależy od ośrodka radioterapeutycznego i powinien
uwzględniać wszystkie aspekty pomiarowe, począwszy
od typu detektora, stabilności i powtarzalności pomiarów,
kosztów jego eksploatacji oraz doświadczenia zespołu do-
zymetrycznego [3, 5]. Dobór kryteriów i parametrów oceny
weryfikacji planów dynamicznych (γ) zależy silnie od wyko-
rzystywanej metody weryfikacji. Bazując na zaleceniach
[3, 5] każdy ośrodek onkologiczny, po wnikliwym procesie
sprawdzenia SPL, musi opracować swoje własne kryteria
oceny pomiarówweryfikacyjnych.
Spodziewany niższy udział punktów spełniających kry-
terium podczas weryfikacji przy użyciu fantomu ArcCheck
