Inżynier i Fizyk Medyczny 3/2015 vol. 4
155
artykuł
/
article
radioterapia
/
radiotherapy
przylegające do kręgosłupa lędźwiowego, w tym przy-
padku interesujące nas węzły okołoaortalne, zmienia-
ją swoją lokalizację względem pól terapeutycznych
w obszarze miednicy małej. Należy nadmienić, że ruchy
miednicy u kobiet są najczęściej mimowolne i wiążą
się ze stresem bądź pozycją, w jakiej pacjentka jest
ułożona.
Planowanie leczenia
Planowanie teleradioterapii odbywa się w kilku eta-
pach. Pierwszym, a zarazem najważniejszym, jest
ustalenie stadium zaawansowania klinicznego. Ma to
wpływ zarówno na wybór metody leczenia, jak rów-
nież na późniejszą wielkość pól terapeutycznych. Pa-
cjentki przygotowywane do radioterapii z powodu
nowotworu szyjki macicy pozycjonowane są na dwa
sposoby. Pierwszy z podkładką tylko i wyłącznie pod
nogi combifix® w przypadku napromieniania obsza-
rów miednicy oraz drugi w przypadku napromieniania
miednicy małej wraz z węzłami okołoaortalnymi przy
użyciu podkładki typu combifix® oraz podkładki pod
ręce posirest®w celu umożliwienia największego unie-
sienia przepony, odsunięcia rąk z pól terapeutycznych,
jak również najbardziej stabilnego ułożenia pacjentki.
Do zaplanowania leczenia stosuje się tomografię
komputerową wraz z ewentualną fuzją obrazów dia-
gnostycznych z rezonansu magnetycznego, PET-CT lub
PET-MR. Połączenie powyższych obrazów w systemie
planowania leczenia pozwala na przestrzenną rekon-
strukcję obszaru tarczowego. Odtwarzalna pozycja jest
niezmiernie istotna zarówno w procesie planowania, jak
również w dalszych etapach realizacji radioterapii.
Weryfikacja ułożenia
Zdeponowanie dawki terapeutycznej w obszarze
tarczowym powinno nastąpić w sposób zgodny
z wcześniej przygotowanym planem leczenia. Współ-
czesne systemy weryfikacji ułożenia pacjenta po-
zwalają na ograniczenie marginesu zdrowych tkanek
wokół obszaru tarczowego oraz zmniejszenie dawki
podawanej w narządach krytycznych w obrębie pola
terapeutycznego.
Niezwykle ważną rolę w realizacji nowoczesnych
technik napromieniania stanowi radioterapia stero-
wana obrazem IGRT (
Image-Guided Radiotherapy
). Pod
pojęciem radioterapii sterowanej obrazem kryje się
cały szereg działań umożliwiający korektę ułożenia
chorego przed, jak również w trakcie seansu terapeu-
tycznego. Metoda ta staje się standardem ze względu
na możliwość eliminacji błędu geograficznego w trak-
cie radioterapii.
Fot. 2
. Fuzja dwóch tomografii komputerowych – widoczne różnice w ułożeniu kości miednicy oraz odcin-
ka lędźwiowego kręgosłupa
Fot. 3
. Obrazy z systemu planowania leczenia ukazujące wpływ rotacji miednicy na PTV; (a) przesunięcie
PTV w kierunku rdzenia. Widoczne różnice zarówno w układzie kostnym jak również w tkankach miękkich
oraz obrysie PTV w skanach na różnej wysokości (b,c).
a)
b)
c)
