Inżynier i Fizyk Medyczny 3/2015 vol. 4
157
artykuł
/
article
radioterapia
/
radiotherapy
Trudności w realizacji radioterapii
– aspekty kliniczne
Precyzyjne zaplanowanie i przeprowadzenie leczenia ma za-
sadnicze znaczenie dla jego skuteczności i ryzyka odczynów po-
promiennych. Oprócz doboru dawki całkowitej leczenia i sposo-
bu frakcjonowania leczenia, należy dokładnie określić rozległość
choroby i obszar, który zostanie objęty napromienianiem [11].
W przypadku radioterapii narządu rodnego należy uwzględnić
rotację miednicy, co wiąże się z dodaniem większego marginesu
na ruchomość pacjenta kosztem większego obszaru zdrowych
tkanek będących w polu napromienianym lub codzienną wery-
fikacją ułożenia chorego przed rozpoczęciem leczenia z wyko-
rzystaniem techniki IGRT, ale z narażeniem na dodatkową eks-
pozycję promieniowania. Tak więc obie metody są obarczone
narażeniem pacjenta na dodatkowe promieniowania. Wydaje
się, że bardziej wskazana byłaby kontrola ułożenia chorej w pro-
jekcji A-P oraz bocznej, aby zabezpieczyć przed rotacją kości
miednicy.
Podsumowanie
Ustalenie stabilnej pozycji miednicy wydaje się niezmiernie
istotnym elementem planowania radioterapii. Współczesne dy-
namiczne techniki leczenia IMRT oraz VMAT dają duże możliwo-
ści dokładnego zaplanowania jednoczesnego napromieniania
narządu rodnego, jak również przyległych węzłów okołoaor-
talnych. Rotacja miednicy u kobiet występuje w sposób nieza-
mierzony i tylko odpowiednia kontrola oraz przygotowanie
umożliwia jej wyeliminowanie. Rotacja ta może wiązać się rów-
nież ze stresem, na który narażamy pacjentkę podczas całego
procesu przygotowania oraz realizacji radioterapii. Niezmiernie
istotne już na etapie przygotowania, czyli w symulatorze bądź
tomografii komputerowej, jest odpowiednie dobranie pozycji
terapeutycznej, jak również sprawdzenie, czy jest ona codzien-
nie odtwarzalna. Prezentowany przykład ma na celu pokazanie:
w jak istotny sposób rotacja miednicy wpływa na rozkład dawki
w obszarze tarczowym, że bez ustalenia komfortowej i odtwa-
rzalnej pozycji terapeutycznej nie jesteśmy w stanie dokonać
korekty izocentrum przy użyciu technik IGRT, bo zawsze odbywa
się to kosztem objętości tarczowej.
Literatura
1.
J. Didkowska:
Nowotwory szyjki macicy w Polsce – epidemiologicz-
ny bilans otwarcia i perspektywy
, Ginekol Pol, 8, 2006, 660-666.
2.
A. Mitsuhashi, K. Suzuka, K. Yamazawa, H. Matsui, K. Seki, S. Se-
kiya:
Serum vascular endothelial growth factor (VEGF) and VEGF-C
levels as tumor markers in patients with cervical carcinoma
, Can-
cer, 103, 2005, 724-730.
3.
T. Ochi, K. Murase, T. Fujii, M. Kawamura, J. Ikezoe:
Survival
prediction using artificial neural networks in patients with uterine
cervical cancer treated by radiation therapy alone
, Int J Clin On-
col, 7, 2002, 294-300.
4.
J. Choi, H. Kim, H. Lim i in.:
Vascular endothelial growth factor
in the serum of patients with non-small cell lung cancer: correla-
tion with platelet and leukocyte counts
, Lung Cancer, 33, 2001,
171-179.
5.
P. Lambin, A. Kramar, C. Haie-Meder et al.:
Tumour size in cancer
of the cervix
, Acta Oncol, 37, 1998, 729-734.
6.
J. Nagy, A. Dvorak, H. Dvorak:
VEGF
164/165
– and PIGF roles in an-
giogenesis and arteriogenesis
, Trends Cardiovasc Med, 13, 2003,
164-175.
7.
N. Ferrara:
Molecular and biological properties of vascular endo-
thelial growth factor
, J Mol Med, 77, 1999, 527-543.
8.
T. Veikkola, K. Alitalo:
VEGFs, receptors and angiogenesis
, Semin
Cancer Biol, 9, 1999, 211-220.
9.
G. Gasparini:
Clinical significance of determination of surrogate
markers of angiogenesis in breast cancer
, Crit Rev Oncol Hema-
tol, 37, 2001, 97-114.
10.
E. Conway, D. Collen, P. Carmeliet:
Molecular mechanism of blood
vessel growth
, Cardiovasc Res, 49, 2001, 507-521.
11.
M. Biedka, R. Makarewicz:
Rak szyjki macicy to nadal wyzwanie!
,
Onkol. Radioter., 2, 2012, 50-59.
12.
E. Ziółkowska, M. Biedka, W. Windorbska:
Odczyn popromienny
u chorych na raka regionu głowy i szyi: mechanizmy i konsekwen-
cje
, Otorynolaryngol. Przegl. Klin, 10, 2012, 147-153.
13.
S. Ziółkowski, M. Biedka, E. Żmuda, E. Ziółkowska:
Trudności
w przeprowadzeniu radioterapii u chorych z otyłością
, Inżynier
i Fizyk Medyczny, 3, 2014, 111-116.
14.
Ray Long The key muscles of Hatha Yoga
,
oga.com.
15.
J. Chen, R.J. Lee, D. Handrahan et al.:
Intensity modulated ra-
diotherapy using implanted fiducial markers with daily portal ima-
ging: Assessment of prostate organ motion
, Int. J. Radiat. Oncol.
Biol. Phys., 68, 2007, 912.
16.
M. Guckenberger, J. Meyer, D. Vordermark et al.:
Magnitude and
clinical relevance of translational and rotational patient setup errors:
a cone – beam CT study
, J. Radiat. Oncol. Biol. Phys., 65, 2006, 934.
17.
E. Berthelet, P.T. Truong, S. Zavgorodni et al.:
Consistency in
electronic portal imaging registration in prostate cancer radiation
treatment verification
, Radiat. Oncol., 1, 2006, 37.
18.
E.K. Hansen, D.A. Larson, M. Aubin et al.:
Image guided radiothe-
rapy using megavoltage cone – beam computed tomography for
treatment of paraspinous tumors in the presence of orthopedic
hardware
, Int. J. Radiat. Oncol. Biol. Phys., 66, 2006, 323.
