vol. 4 3/2015 Inżynier i Fizyk Medyczny
160
diagnostyka
\
diagnostics
artykuł
\
article
Autofluorescencja (FAF)
Autofluorescencja jest nową metodą obrazowania siatkówki za-
stosowaną w niektórych modelach funduskamer i jest obrazowa-
niem w trybie autofluorescencji FAF (
Fundus AutoFluorescence
)
[2]. Pomiar autofluorescencji jest nieinwazyjną procedurą, któ-
ra pozwala na uzyskanie informacji o metabolizmie siatkówki,
wykorzystując akumulację lipofuscyny jako parametr oceniają-
cy stan nabłonka barwnikowego (RPE) w różnych chorobach.
Wiele chorób jest diagnozowanych za pomocą FAF, ale nadal wy-
magane są badania na większej liczbie pacjentów. Największą
zaletą tej metody jest wykrywanie wczesnych zmian morfolo-
gicznych, kiedy jeszcze oftalmoskopia jest
prawidłowa. Stosowana w ocenie choroby
Stargardta RP (
Retinitis Pogmentosa
), central-
nej surowiczej choroidopatii oraz AMD, czyli
zwyrodnienia plamki związanej z wiekiem.
Angiografia fluoresceinowa
W1961 r. Novotny i Alvis po raz pierwszy opi-
sali metodę dożylnego podania fluoresceiny
z jednoczesnym wykonaniem fotografii
siatkówki w celu sprawdzenia integralności
naczyń siatkówki [2]. Dziś angiografia fluore-
sceinowa (AF) jest jedną z podstawowych
metod diagnostycznych w chorobach siat-
kówki i naczyniówki. Oparta jest na klinicz-
nym wykorzystaniu zjawiska fluorescencji, tzn. emisji światła
o określonej długości fali pod wpływem światła wzbudzającego
[3]. Polega na dożylnym podaniu kontrastu – soli sodowej fluore-
sceiny, a następnie wykonaniu serii zdjęć po oświetleniu dna oka
niebieskim światłem pobudzającym [2, 3]. Od momentu iniekcji
dożylnej barwnik dociera do dna oka po około 10-12 sekundach
[3]. Od tego momentu przy wcześniej rozszerzonej źrenicy wy-
konuje się seryjnie, w krótkich odstępach czasu, zdjęcia dna oka
w celu uchwycenia 5 etapów badania AF:
1.
Faza wczesna (przed tętnicza) – układ naczyniowy bło-
ny naczyniowej wypełnia się barwnikiem, powodując jej
wybarwienie.
2.
Faza tętnicza – od pojawienia się barwnika w tętnicy środ-
kowej siatkówki do czasu wypełnienia tętniczego odcinka
łoża naczyniówkowego siatkówki.
3.
Faza tętniczo-żylna (włosowata) – barwnik całkowicie wy-
pełnia tętnice i włośniczki, zaczyna pojawiać się w żyłach
siatkówkowych.
4.
Faza żylna – pełne wypełnienie wszystkich żył siatkówki.
5.
Faza późna – około 10-12 minut od podania barwnika [2, 3].
Najważniejsze są wczesne fazy przepływu fluoresceiny trwa-
jące zwykle około 1 minuty. Zdjęcia są wykonywane co sekundę,
do osiągnięcia pełnej fluorescencji. Ze względu na ograniczenia
czasowe fotografowanie w fazie początkowej ogranicza się
do jednego oka; zdjęcia drugiego oka mogą być realizowane
w późniejszej fazie [2, 9].
Angiografia fluoresceinowa umożliwia ocenę:
–
krążenia siatkówkowo-naczyniówkowego z uwidocznie-
niem cech niewidocznych w tradycyjnym badaniu oftalmo-
skopowym (wziernikowym),
–
stanu funkcjonalnego naczyń siatkówki i ich szczelności,
–
obecności uszkodzeń siatkówki i częściowo naczyniówki wy-
nikających ze zmian zwyrodnieniowych lub zapalnych,
–
obecności anomalii naczyń, patologii naczyniowych po-
wstających w przebiegu chorób siatkówki, np. powikłań
ocznych w cukrzycy,
–
stosowanej terapii, np. fotokoagulacji laserowej [10].
Spektralna Optyczna Koherentna Tomografia Oka
Spektralna Optyczna Koherentna Tomografia Oka
SOCT to nie-
inwazyjna metoda, która z niemal histologiczną dokładnością
obrazuje strukturę siatkówki. Umożliwia obrazowanie w wyso-
kiej rozdzielczości (od 1 do 15 µm) poprzez wykorzystanie po-
miarów czasu opóźnienia oraz natężenia odbitego światła. Tech-
nika ta jest analogiczna do ultrasonografii z tą różnicą, że mierzy
się tu refleksywność optyczną zamiast dźwiękowej [1-5].
SOCT pozwala uwidocznić najmniejsze nawet zmiany w siat-
kówce, dając możliwość analizy przekrojów tkanki i obrazu
trójwymiarowego oraz tworząc mapy poszczególnych warstw
siatkówki. Zrewolucjonizowała diagnostykę chorób plamki, sta-
nowiąc bardzo cenne uzupełnienie dotychczas stosowanych
Fot. 1
. Zdjęcie kolorowe (po lewej), zdjęcie w świetle bezczerwiennym (po prawej)
Źródło: Aparat FF450 Visupac Zeiss, SO NZOZ Ocu Service, Poznań.
Fot. 2
. Angiografia fluoresceinowa – fazy badania
Źródło: Aparat FF450 Visupac Zeiss, SO NZOZ Ocu Service, Poznań.
