Inżynier i Fizyk Medyczny 3/2015 vol. 4
161
diagnostyka
/
diagnostics
artykuł
/
article
metod, w tym angiografii fluoresceinowej. Jego wykonanie
umożliwia ocenę:
––
morfologii i morfometrii siatkówki,
––
komórek zwojowych oraz włókien nerwowych tworzących
nerw wzrokowy,
––
zmian jaskrowych oraz wykrycie ubytków przed wystąpie-
niem zmian w polu widzenia,
––
tarczy nerwu wzrokowego.
Dodatkowo daje możliwość oceny przedniego odcinka po-
przez badanie grubości rogówki (pachymetria) czy pomiar kąta
przesączania [14]. Główne wskazania do wykonania OCT tylnego
odcinka stanowią: AMD, otwory plamki, makulopatia cukrzycowa,
obrzęk plamki, błony przedsiatkówkowe, centralna retinopatia
surowicza oraz hypoplazja plamki [6]. Wielką zaletą tej techniki
diagnostycznej jest jej nieinwazyjny charakter, co umożliwia ba-
danie pacjentów ze znacznie obciążonymwywiadem dotyczącym
chorób układu krążenia, z dysfunkcją nerek oraz kobiet ciężar-
nych. Ograniczeniemmetody jest fakt, że SOCT wymaga przeźro-
czystych ośrodków optycznych (rogówka, ciało szkliste).
Fot. 3
. Skan SOCT – obraz prawidłowy
Źródło: OCT Avanti, Optovue, SO NZOZ Ocu Servic, Poznań.
Badania czynnościowe
Badanie związane z pomiarami i przetwarzaniemelektrofizjologicz-
nych sygnałów narządu wzroku polegają na bezinwazyjnym pomia-
rze potencjałów elektrycznych za pomocą odpowiednich elektrod.
W zależności od rozmieszczenia elektrod oraz rodzaju mierzonych
potencjałówwyróżniamy: wzrokowe potencjały wywołane VEP (
Vi-
sual Evoked Potential
), elektroretinografię ERG (
Electroretinography
)
oraz elektrookulografię EOG (
Electrooculography
) [8].
Pod wpływem bodźca świetlnego działającego na narząd
wzroku powstaje potencjał czynnościowy, który następnie
powoduje przepływ prądu o niewielkiej wartości. Obserwacja
zmian elektrycznych potencjałów czynnościowych powstają-
cych w gałce ocznej oraz mózgowej kory wzrokowej daje moż-
liwość zdiagnozowania zmian zachodzących w nerwie wzroko-
wym lub siatkówce [7, 8].
Wzrokowe potencjały wywołane (VEP) reprezentują aktywność
bioelektryczną wzrokowej kory mózgowej wywołaną pobudza-
niem fotoreceptorów siatkówki pod wpływem bodźca świetlnego,
dając informację o patologii w obrębie całej drogi wzrokowej [7].
Badanie wykonuje się zawsze dla każdego oka oddzielnie. Sto-
suje się elektrody „kubełkowe” (referencyjna, aktywna, bierna)
przyklejane na skórę w odpowiednich miejscach głowy.
Badania wspomagają diagnozowanie: neuropatii zapalnej n.II,
neuropatii niedokrwiennej, neuropatii pourazowej, neuropatii
toksycznej, zaniku nerwu wzrokowego, neuropatii tarczycowej.
Najważniejsze znaczenie kliniczne ma załamek P 100 – występu-
jący u 100% zdrowych badanych. Latencja jego wynosi od 100
do 115 msek, w warunkach patologicznych może być wydłużona
do 150 msek (zapalenie n.II, stwardnienie rozsiane). Amplituda
załamka P 100 wynosi około 10 µV.
Rys. 2
. Przykładowy przebieg VEP
Elektroretinografia (ERG) jest badaniem służącym do oceny
funkcji siatkówki, w szczególności funkcji czopków i pręcików
oraz komórek warstw środkowych siatkówki. Przy odpowied-
niej adaptacji oka możliwe jest przeprowadzenie niezależnej
oceny dla pręcików i czopków. W przypadku czopków badanie
przeprowadzane jest przy jasnym oświetleniu – badanie ERG
fotopowe, natomiast podczas badania w ciemności pobudzane
są tylko pręciki – badanie ERG skotopowe [7, 8]. Do badania wy-
korzystuje się elektrody rogówkowe, zakładane na oko po znie-
czuleniu rogówki oraz elektrody skórne – odniesienia i uziemia-
jące. Badanie wykonuje się przy tzw. czaszy. Główne wskazania
do badania ERG stanowią: choroby siatkówki i plamki o podłożu
genetycznym, toksyczne uszkodzenie siatkówki i plamki, obni-
żenie ostrości wzroku o niewyjaśnionej przyczynie, brak kore-
lacji pomiędzy dolegliwościami pacjenta a obrazem klinicznym
oraz ocena funkcji siatkówki przy nieprzeźroczystych ośrodkach
optycznych.
Szczególnym rodzajem badania ERG jest PERG (
Pattern Elec-
troretinography
), które dostarcza informacji o funkcji komórek
zwojowych siatkówki. Badanie to umożliwia wczesne wykrycie
zaniku komórek zwojowych siatkówki zanim wystąpią zmiany
w polu widzenia. Bardziej szczegółową ocenę stanu siatkówki
umożliwia użycie wieloogniskowej elekroretinografii mfERG
(
Multifocal Electroretinography
). Daje ona możliwość oceny
obiektywnej i ilościowej funkcji czopków w różnych regionach
siatkówki.
Elektrookulografia (EOG) stosowana jest, podobnie jak ERG,
do oceny niektórych chorób plamki żółtej. Określany potencjał
czynnościowy rejestrowany jest przy wymuszonych ruchach
oka, a jego amplituda zależy od położenia gałki ocznej. Wyko-
rzystuje się elektrody skórne umieszczone w okolicach kącików
oczu. Podstawowym wskazaniem do badania jest podejrzenie
choroby Besta [7, 8].
