Page 25 - IFM 4 2012 - Całość

Inżynier i Fizyk Medyczny 4/2012 vol. 1
artykuł / article kontrola jakości / quality control
163
badań), jak i personalnych (braki kadrowe, obciążenie pracą za-
kładu). Sytuacja taka może mieć również miejsce wówczas, gdy
badania są wykonywane na „cito” oraz gdy pilnie wymagana jest
ocena wyniku. Oddział szpitalny lub zakład opieki zdrowotnej po-
winny zapewnić, że istnieją wystarczające zasoby radiologiczne
(personalne i sprzętowe) do wydania w trybie natychmiastowym
opisów badań dotyczących pacjentów wysokiego ryzyka, z wy-
maganiem podjęcia pilnych decyzji terapeutycznych.
Przekazywanie opisów/raportów
Przekazywanie opisów/raportów z badań jest również ważnym
źródłem błędu. Istotne jest, aby przekazywanie sprawozdań
badań odbywało się tak szybko, jak tylko jest to możliwe. Kie-
rownictwo szpitala, zakładu opieki zdrowotnej i działu radiologii
powinny przeglądać systemowo i analizować drogę sprawozdań
z badań, aby ocenić, czy istnieją źródła opóźnienia oraz analizo-
wać skutki finansowe tych opóźnień i pomyłek (oczywiście także
z punktu widzenia kosztów wprowadzenia i utrzymania odpo-
wiednich systemów i technik pozwalających potencjalnie utrzy-
mać terminowość przekazywania raportów).
W wypadku pilnej sytuacji klinicznej opinia radiologiczna po-
winna być przekazywana bezpośrednio do lekarza kierującego
słownie, następnie informacja powinna zostać zawarta w notat-
kach z badań/dokumentacji medycznej (formalny wynik powi-
nien zostać stworzony i zapisany w dokumentacji pacjenta).
Ważne jest, aby raport/wynik z każdego badania, jeśli został wy-
dany, był dostarczany szybko, właściwej jednostce lub właściwej
osobie i był odczytywany również w rejestrach centralnych (w zale-
ceniach z rejestru krajowego). Otrzymanie raportu/wyniku i podję-
te działania powinny być rejestrowane w dokumentacji pacjentów.
Zalecenia zarządzania ryzykiem
w zakresie dokumentacji medycznej
Sprawozdania z realizacji procedur radiologicznych powinny być
sporządzane przez radiologów na bieżąco:
• Wszystkie błony RTG z wynikami badań pobrane z działu
radiologii powinny być zwrócone niezwłocznie. Wprowadze-
nie systemu w jednostce PACS rozwiązuje problemy archiwi-
zacji i dostępności badań radiologicznych.
• Radiolodzy powinni zostać przeszkoleni z zakresu tworzenia,
nadzoru i archiwizacji dokumentów. Wszystkie elementy
zarządzania dokumentacją powinny być realizowane przy
wsparciu personelu administracyjnego.
• Radiolodzy powinni posiadać właściwe kompetencje pozwa-
lające na prowadzenie w sposób profesjonalny dokumenta-
cji medycznej w zakresie sprawozdawczości, opisu badania/
zabiegu oraz jego wyniku dla wszystkich rozpoznań i stanów
klinicznych obsługiwanych przez szpital.
• Systemy teleradiologiczne muszą być zabezpieczone w za-
kresie własnych zasobów i rozwiązań.
Rozwiązywanie problemów
W wielu ośrodkach przegląd badań wykazał, że ​różnice inter-
pretacji wyników badań mogą być znaczne, zwłaszcza w przy-
padkach subtelnych zmian. Dokładność, czułość i swoistość
poszczególnych metod badań zmienia się w zależności od wielu
czynników. Radiologia obarczona jest oceną w warunkach nie-
pewności i stronniczości. Proces zarządzania ryzykiem przyjmu-
je, że są przypadki, w których dokładna diagnoza radiologiczna
nie jest możliwa. Również pacjenci muszą być świadomi faktu, że
ocena ich stanu nie zawsze może być jednoznaczna (powinno to
być częścią informacji przekazywanej pacjentowi). Rozbieżność
pomiędzy oceną retrospektywną obrazu/wyniku nie powinna
być automatycznie traktowana jako błąd, zwłaszcza w przypad-
ku subtelnych zmian lub niepełnej informacji klinicznej.
W przypadku wystąpienia błędu, radiolodzy powinni uzgodnić
procedury postępowania:
• należy wyjaśnić istotne szczegóły błędu w stosunku do pacjenta,
• należy wykonać ocenę szczegółów dotyczących błędu, wy-
padku lub powikłań,
• jeśli błąd skutkuje istotnymi konsekwencjami, pacjent powi-
nien mieć zapewnione wsparcie medyczne,
• powinno być wszczęte odpowiednie leczenie, tak szybko, jak
jest to możliwe,
• należy sporządzić protokół i dołączyć do dokumentacji z opi-
sem wszystkich niepożądanych incydentów i ich efektów,
• nieprzewidziane wypadki należy zgłaszać do zarządu szpita-
la tak, aby istniała świadomość potencjalnych roszczeń.
Analiza rozbieżności oraz trudnych diagnoz
Zgodnie z zasadami procesu zarządzania ryzykiem, błędy mogą
pojawić się na każdym etapie wykonywanej procedury. Najważ-
niejsze jest dążenie do tego, by je przewidywać i w sytuacjach,
gdy wystąpią, złagadzać. Należy przyjąć odpowiedni poziom
nieuchronności wydarzeń niepożądanych. W dobrej praktyce
zarządzania ryzykiem niezbędne jest stworzenie panelu dysku-
syjnego (najlepiej interdyscyplinarnego), na którym są omawia-
ne, analizowane i oceniane rozbieżności, błędy, uchybienia, po-
tencjalne i rzeczywiste powikłania. Naturalną niechęć do udziału
w powyższym oraz opór można zmniejszyć w znacznym stopniu
przez zapewnienie:
• anonimowości,
• analizy raportowanych błędów w gronie równoważnych do-
świadczeniem specjalistów,
• traktowaniaprocesujakoedukacyjny,aniejakokarno-restrykcyjny.
Odpowiedzialny za opis radiolog powinien być poinformowany
o wynikach przeglądu w sposób poufny, z kolei zespół kliniczny
powinien wiedzieć o niezgodnościach, ich przyczynach i skutkach.
Jeśli inny proces lub czynniki systemu przyczyniły się do powsta-
wania rozbieżności, powinny być one rejestrowane wraz z odno-
towaniem kroków podjętych w celu ich usunięcia. Ostatecznie
również pacjenci mają prawo wiedzieć o błędach, które pojawiły
się w realizacji procedury. Informacji, a ta musi być przekazana
pacjentowi po dyskusji między radiologami i zespołem klinicznym.
Raporty krytycznych incydentów
Błędy prowadzące do znacznego pogorszenia stanu zdrowia lub
śmierci powinny być rejestrowane jako incydenty krytyczne, któ-
re muszą być z góry jednoznacznie zdefiniowane, aby decyzja nie
odbywała się arbitralnie na podstawie każdego przypadku.
Sprzęt
Szpital, zakład opieki zdrowotnej lub zakład radiologii w ramach
zarządzania powinny unikać utrzymywania w swoich zasobach
sprzętu starego technologicznie, w złym stanie technicznym lub
mogącego spowodować zagrożenie podczas badań. Otrzymy-
Dyskusja powinna zawierać analizę możliwości uniknięcia
błędów.