Page 34 - IFM 4 2012

vol. 1 4/2012 Inżynier i Fizyk Medyczny

radiologia

\

radiology

172

8.

Zgodność pomiaru wartości wysokiego napięcia z wartością wy-

świetlaną przez aparat oraz powtarzalnośćwysokiego napięcia.

Do wykonania testu stosuje się miernik wysokiego napięcia

(Fot. 7). W celu wykonania testu należy wymontować płytkę

uciskową aparatu, ułożyć miernik centralnie w stosunku do

prawej i lewej krawędzi stolika oraz wzdłuż krawędzi od stro-

ny klatki piersiowej. W menu oprogramowania sterującego

miernikiem należy wybrać odpowiednią opcję pomiarową

i wykonać ekspozycję kolejno dla wartości wysokiego napię-

cia 25 kV, 28 kV, 31 kV i 34 kV. Otrzymane z miernika wyniki

odnotowuje się w formularzu i dokonuje oceny. Następnie,

nie zmieniając ustawienia miernika, wykonuje się pięciokrot-

nie ekspozycję dla najczęściej używanej klinicznie wartości

wysokiego napięcia. Wyniki otrzymane z miernika należy

odnotować w formularzu i ocenić. Dla całego zakresu wyso-

kiego napięcia różnica między nominalną (wyświetlaną przez

aparat) i zmierzoną wartością wysokiego napięcia nie powin-

na być większa niż 1 kV. Dla wysokiego napięcia najczęściej

używanego w badaniach klinicznych, różnica między średnią

z pięciu zmierzonychwartości wysokiego napięcia awartością

każdego pomiaru nie powinna być większa niż 0,5 kV.

9.

Warunki analizowania mammogramów (negatoskopy).

Do wykonania testu stosuje się miernik luminancji i ilumi-

nancji (Fot. 8). W formularzu zapisuje się nazwę i typ nega-

toskopu, na którym oceniane są mammogramy. Wzrokowo

ocenia się powierzchnię negatoskopu i sprawdza obecność

żaluzji lub innego typu maskownic. Po włączeniu negato-

skopu i odczekaniu kilku minut, ustawia się minimalną ja-

sność za pomocą pokrętła. Przy pomocy miernika mierzy się

luminancję na środku jego górnej i dolnej powierzchni – jeśli

negatoskop jest podzielony. Jeśli ne-

gatoskop nie jest podzielony na dwie

części, mierzy się luminancję na środ-

ku jego całej powierzchni. Następnie

ustawia się maksymalną jasność nega-

toskopu za pomocą pokrętła i powta-

rza się czynności. Otrzymane wyniki/

wynik należy odnotować w formula-

rzu i dokonać oceny.

W celu wykonania testu sprawdzające-

go wartość natężenia oświetlenia zewnętrznego ustala się

warunki, w jakich radiolog opisuje mammogramy (np. włączo-

ny komputer, inny negatoskop). Następnie wyłącza się nega-

toskop i wykonuje pomiar miernikiem w jego pobliżu. Otrzy-

many wynik należy odnotować w formularzu i dokonać oceny.

Każdy negatoskop powinien być wyposażony w żaluzje lub

innego typu maskownice. Luminancja negatoskopu powinna

być regulowana co najmniej w zakresie 3000-6000 cd/m

2

. Po-

wierzchnia negatoskopu powinna być czysta i niezarysowana.

Odchylenie luminancji zmierzonej na środku powierzchni każ-

dego negatoskopu od średniej wartości luminancji dla wszyst-

kich negatoskopów stosowanych w pracowni nie powinno

być większe niż 15%. Natężenie oświetlenia zewnętrznego

powierzchni negatoskopu nie powinno przekraczać 50 lux.

Ocena testów podstawowych

Na podstawie dostępnych podczas kontroli wyników prowadzo-

nych w pracowni testów podstawowych dokonuje się ich oceny

ze szczególnym zwróceniem uwagi na prawidłowość wykonywa-

nia oraz na reakcję pracowników na odchylenia od normy w po-

szczególnych testach. W przypadku nieprawidłowego wykony-

wania testów podstawowych lub ich braku pracownia otrzymuje

negatywną ocenę końcową kontroli.

Ocena testów akceptacyjnych

lub specjalistycznych

W przypadku aparatu mammograficznego, który pracuje nie

dłużej niż rok, kontrolowana jest ważność testów akceptacyj-

nych, natomiast dla starszych aparatów – testów specjalistycz-

nych. W przypadku wykazania przez testy niezgodności jakiego-

kolwiek sprawdzanego parametru z wymaganiami, kontrolujący

zwracają się z prośbą o okazanie dowodów działań podjętych

w celu wyeliminowania niezgodności (np. raportu serwisowego

z informacją o usunięciu nieprawidłowości, wpisu do paszportu

z informacją o usunięciu nieprawidłowości). Brak odpowiednich

testów (akceptacyjnych lub specjalistycznych) w pracowni pro-

wadzi do negatywnej oceny końcowej kontrolowanej jednostki.

Podsumowanie

Systematyczna kontrola pracowni mammograficznych ma pozy-

tywny wpływ na podniesienie jakości wykonywania badań mam-

mograficznych. Kontrole wymuszają na świadczeniodawcach pra-

widłowe i systematyczne wykonywanie testów podstawowych

i specjalistycznych oraz reagowanie na zaobserwowane nieprawi-

dłowości. Obecnie pracownie mammograficzne działające w ra-

mach Populacyjnego Programu Wykrywania Raka Piersi wykonu-

ją badania mammograficzne na bardzo wysokim poziomie.

Literatura

1.

E. Fabiszewska i in.:

Wymagania dotyczące przeprowadzania kontroli

w ośrodkach realizujących skryning mammograficzny w Polsce

, Centralny

Ośrodek Koordynujący, 2008.

2.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie wa-

runków bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego dla

wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej.

3.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r. w sprawie

świadczeń gwarantowanych z zakresu programów zdrowotnych (wraz

z późniejszymi zmianami).

4.

Zarządzenie Nr 57/2009/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia

z dnia 29 października 2009 r. w sprawie określenia warunków zawierania

i realizacji umów w rodzaju profilaktyczne programy zdrowotne z póź-

niejszymi zmianami.

5.

N. Perry, M. Broeders, C. de Wolf, et.al.:

European Guidelines for Quality

Assurance in Breast Cancer Screening and Diagnosis,

Fourth edition, He-

alth& Consumer Protection Directorate – General, 2006.

Fot. 8

Miernik luminancji i iluminancji

Page 34 - IFM 4 2012 - Całość