vol. 1 4/2012 Inżynier i Fizyk Medyczny
fizyka medyczna
\
medical physics
artykuł naukowy
\
scientific paper
168
a)
b)
c)
Dla badań porównawczych organizowanych na przełomie roku
2010/2011 i 2011/2012, 50% laboratoriów badawczych osiągnęła
wartość wskaźnika |
E
n
| nie większą niż 0,2, co może świadczyć o wy-
sokiej spójności uzyskiwanych pomiarów HVL w zakresie stomatolo-
gii i radiologii konwencjonalnej (rys. 5a, 5b, 6a, 6b). W zakresie mam-
mografii, nawet wprzypadku uczestnikówbiorących udział wkażdej
edycji badań porównawczych (rys. 6c), widoczne jest coraz większe
odchylenie uzyskiwanych pomiarów warstwy półchłonnej w stosun-
ku dowartości odniesienia wyznaczonej przez organizatora.
Wysokie napięcie na lampie RTG
Zestawienie wartości parametru oceny statystycznej wyników
uzyskanych dla pomiaru wysokiego napięcia na lampie RTG za-
prezentowano na rysunku 7.
a)
b)
c)
Pomiary wysokiego napięcia cechują się dość wysoką spójno-
ścią, chociaż dla zakresu stomatologicznego 15% uzyskanych
wyników uznano za „niezadowalające” podczas ostatniej edycji
porównań (rys. 7a).
Wnioski
Na podstawie analizy zmienności rezultatów działania w odnie-
sieniu do wyników otrzymywanych przez laboratoria badawcze
w trzech edycjach porównań międzylaboratoryjnych, można
sformułować następujące wnioski:
1.
Zakres mammograficzny w stosunku do pozostałych analizowa-
nych zakresów wyróżnia się częstym uzyskiwaniem oceny „nieza-
dowalającej”wodniesieniudomierzonychparametrówfizycznych.
2.
Spójność pomiarowa wraz z kolejną edycją badań porów-
nawczych w zakresie mammografii ulega pogorszeniu dla
większości analizowanych parametrów fizycznych. Fakt ten
może przełożyć się na wyniki uzyskiwane przez laboratoria
w trakcie rutynowej pracy.
3.
Największym odchyleniem od wartości odniesienia wyzna-
czonej przez organizatora badań cechują się pomiary war-
stwy połowiącej (HVL) w zakresie mammografii.
4.
Dla pomiaru dawki w zakresie stomatologii, warstwy po-
łowiącej (HVL) w zakresie radiologii ogólnej i stomatologii
oraz wysokiego napięcia w zakresie mammografii, osiągnię-
ta wysoka spójność pomiarowa jest utrzymywana przez
dwie edycje badań międzylaboratoryjnych (2010/2011 oraz
2011/2012) na porównywalnym poziomie.
5.
Szczególnie dla oceny dawki promieniowania X w zakresie
stomatologii i radiologii ogólnej, biorąc pod uwagę tylko
laboratoria uczestniczące w każdym roku, widoczny jest spa-
dek wartości wskaźnika |
En
| wraz z kolejną edycją międzyla-
boratoryjnych badań porównawczych. Ten wzrost spójności
pomiarowej jest oczekiwanym wynikiem systematycznego
udziału w badaniach porównawczych.
Literatura
1.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 lutego 2011 r.
w sprawie
warunków bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego dla
wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej
(Dz. U. Nr 51, poz. 265).
2.
DA-05,
Polityka dotycząca uczestnictwa w badaniach biegłości
, PCA, 2011.
3.
DAB-09,
Program akredytacji laboratoriów badawczych wykonujących
testy urządzeń radiologicznych
, PCA, 2012.
4.
M. Brodecki:
Raport nr ZU/38/2009 z międzylaboratoryjnych badań porównaw-
czychpomiarugłównychparametrówfizycznychrejestrowanychprzezsprzętdo
kontroli jakościaparaturyrentgenowskiejwzakresienapięć60-150kV
, IMP,2010.
5.
M. Brodecki:
Raport końcowy. Międzylaboratoryjne badania porównaw-
cze pomiaru głównych parametrów fizycznych rejestrowanych przez
sprzęt do kontroli jakości mammograficznej, stomatologicznej i konwen-
cjonalnej aparatury rentgenowskiej
, IMP, 2011.
6.
M. Brodecki:
Raport nr ZLB/73/2011. Międzylaboratoryjne badania porównaw-
cze pomiaru głównych parametrów fizycznych rejestrowanych przez sprzęt do
kontroli jakościaparaturyrtgwzakresiestomatologii,mammografii,tomografii
komputerowej iradiologiikonwencjonalnejzelementamifluoroskopii
, IMP,2012.
7.
M. Brodecki, A. Bednarek, P. Janiak, M. Zmyślony:
Ocena pomiaru parametrów
fizycznychwkontrolijakościaparaturyrentgenodiagnostycznej–wynikimiędzy-
laboratoryjnychbadańporównawczych
,MedycynaPracy,63(3),2012,345-354.
8.
PN-EN ISO/IEC 17043,
Ocena zgodności. Ogólne wymagania dotyczące
badania biegłości
, PKN, 2011.
Rys. 6
Procentowy
udział uzyskanych
wartości wskaźnika
|E
n
| w poszczególnych
przedziałach wartości
wskaźnika |E
n
|. Dane
dotyczą wartości
wskaźnika |E
n
| uzyska-
nych przez laboratoria
uczestniczące systema-
tycznie w corocznych
badaniach porównaw-
czych i odnoszą się do
pomiaru warstwy poło-
wiącej (HVL) w zakresie:
a)
stomatologii,
b)
radiologii
konwencjonalnej,
c)
mammografii [4-7].
Rys. 7
Procentowy
udział uzyskanych
wartości wskaźnika
|E
n
| w poszczególnych
przedziałach wartości
wskaźnika |E
n
|. Dane
dotyczą wszystkich
wartości wskaźnika |E
n
|
uzyskanych w kolejnych
edycjach międzyla-
boratoryjnych badań
porównawczych odno-
szących się do pomiaru
wysokiego napięcia
w zakresie:
a)
stomatologii,
b)
radiologii
konwencjonalnej,
c)
mammografii [4-7].
Przedziałwartościwskaźnika |
E
n
|
2009 (mediana=0,30) 2010/2011 (mediana=0,09) 2011/2012 (mediana=0,15)
Przedziałwartościwskaźnika |
E
n
|
2009 (mediana=0,39) 2010/2011 (mediana=0,16) 2011/2012 (mediana=0,11)
Przedziałwartościwskaźnika |
E
n
|
2010/2011 (mediana=0,21) 2011/2012 (mediana=0,47)
Przedziałwartościwskaźnika |
E
n
|
2010/2011 (mediana=0,15) 2011/2012 (mediana=0,14)
Przedziałwartościwskaźnika |
E
n
|
2010/2011 (mediana=0,08) 2011/2012 (mediana=0,19)
Przedziałwartościwskaźnika |
E
n
|
2010/2011 (mediana=0,10) 2011/2012 (mediana=0,13)
60
50
40
30
20
10
0
60
50
40
30
20
10
0
40
35
30
25
20
15
10
5
0
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
70
60
50
40
30
20
10
0
0,0–0,1
0,1–0,2
0,2–0,3
0,3–0,4
0,4–0,5
0,5–0,6
0,6–0,7
0,7–0,8
0,8–0,9
0,9–1,0
>1,0
0,0–0,1
0,1–0,2
0,2–0,3
0,3–0,4
0,4–0,5
0,5–0,6
0,6–0,7
0,7–0,8
0,8–0,9
0,9–1,0
>1,0
0,0–0,1
0,1–0,2
0,2–0,3
0,3–0,4
0,4–0,5
0,5–0,6
0,6–0,7
0,7–0,8
0,8–0,9
0,9–1,0
>1,0
0,0–0,1
0,1–0,2
0,2–0,3
0,3–0,4
0,4–0,5
0,5–0,6
0,6–0,7
0,7–0,8
0,8–0,9
0,9–1,0
>1,0
0,0–0,1
0,1–0,2
0,2–0,3
0,3–0,4
0,4–0,5
0,5–0,6
0,6–0,7
0,7–0,8
0,8–0,9
0,9–1,0
>1,0
0,0–0,1
0,1–0,2
0,2–0,3
0,3–0,4
0,4–0,5
0,5–0,6
0,6–0,7
0,7–0,8
0,8–0,9
0,9–1,0
>1,0
Procentowyudziałuzyskanych
wartościwskaźnika |
E
n
| |%|
Procentowyudziałuzyskanych
wartościwskaźnika |
E
n
| |%|
Procentowyudziałuzyskanych
wartościwskaźnika |
E
n
| |%|
Procentowyudziałuzyskanych
wartościwskaźnika |
E
n
| |%|
Procentowyudziałuzyskanych
wartościwskaźnika |
E
n
| |%|
Procentowyudziałuzyskanych
wartościwskaźnika |
E
n
| |%|
1...,20,21,22,23,24,25,26,27,28,29 31,32,33,34,35,36,37,38,39,40,...56