vol. 5 4/2016 Inżynier i Fizyk Medyczny
190
artykuł
\
article
redioterapia
\
radiotherapy
reklama
Odtwarzalność ułożenia pacjenta
podczas radioterapii głowy i szyi
Radioterapia głowy i szyi wiąże się z koniecznością zapewnienia
szczególnej odtwarzalności ułożenia pacjenta. Wysokie ryzyko
uszkodzenia rdzenia kręgowego wymusiło wprowadzanie bar-
dziej zindywidualizowanych rozwiązań dla wsparcia głowy oraz
odtworzenia pozycji struktur wewnętrznych. Dążenie do za-
pewnienia większej precyzji sprowadzało się jednak głównie do
modyfikacji w zakresie masek z tworzywa termoplastycznego,
pozostawiając obręcz barkową bez odpowiedniego wsparcia.
Podgłówki o stałym profilu zapewniają niewystarczające
wsparcie dla stosowanych obecnie technik leczenia radiotera-
pią. Mimo wielu wersji użytego do produkcji materiału i zróżnico-
wanych profili dopasowanie anatomiczne było w ich przypadku
czysto teoretyczne. Wynika to z braku możliwości oceny, na ile
czaszka i szyja faktycznie przylegają do podgłówka pod ciałem
pacjenta oraz z nieobiektywnej oceny tego zjawiska przez sa-
mych leczonych. Efektem tej zależności jest najczęściej zjawisko
zapinania maski termoplastycznej na „siłę”, co powoduje ugięcie
pianki, z której wykonane są podgłówki. Przyspiesza to ich zuży-
cie i co najważniejsze, powoduje znaczny dyskomfort pacjenta
polegający na zmianach pozycji głowy w celu zredukowania miej-
scowych ucisków skóry czaszki oraz powstałych napięć. Ruchy
te przekładają się zarówno na przesunięcia inter-, jak i intrafrak-
cyjne, przy czym te drugie nie są monitorowane i korygowane
poprzez weryfikację obrazową. Wpływ na nie ma również fakt
braku wsparcia całego odcinka szyjnego kręgosłupa oraz obrę-
czy barkowej przez podgłówki o standardowych profilach. Skut-
kuje to niezadowalającą odtwarzalnością krzywizny kręgosłupa
szyjnego, pozycji obojczyków i ramion, co prowadzi do koniecz-
ności poszerzenia marginesów PTV.
Powyższe zjawiska spowodowały konieczność stworzenia
unieruchomienia zapewniającego wsparcie głowy i szyi, opar-
tego na anatomii pacjenta, równomiernie rozkładającego nacisk
wywierany przez zapiętą do płyty bazowej maskę termopla-
styczną. Firma Klarity wprowadziła jako pierwsza podgłówki
wykonane z materiału termoplastycznego i polistyrenu, które
stanowią brakujące ogniwo w unieruchomieniu maskami ter-
moplastycznymi w rejonie głowy i szyi. Klarity AccuCushion®
zapewniają wsparcie czaszki, szyi oraz całej obręczy barkowej,
tworząc formę dopasowaną do indywidualnej anatomii każdego
pacjenta. Efektem jest niespotykana odtwarzalność oraz kom-
fort pacjenta pozwalający, przy zastosowaniu codziennej wery-
fikacji online, na zawężenie marginesu PTV w rejonie głowy i szyi
do 2 mm [1].
Literatura
1.
H. Wang, C. Wang, S. Tung, A.W. Dimmitt, P.F. Wong, M.A. Ed-
son, A.S. Garden, D.I. Rosenthal, C.D. Fuller, G.B. Gunn, V. Ta-
kira, X.A. Wang, D. Luo, J. N. Yang, J. Wong, J. Phan:
Improved
setup and positioning accuracy using a three-point customized
cushion/mask/bite-block immobilization system for stereotactic
reirradiation of head and neck cancer
, Jurnal of Applied Clinical
Medical Physics, 17(3), 2016, 180-189.
