Inżynier i Fizyk Medyczny 4/2016 vol. 5
199
radioterapia
/
radiotherapy
artykuł naukowy
/
scientific paper
Metodyka obliczania dawki pochłoniętej
przez pacjenta podczas zabiegów
z zakresu neuroradiologii zabiegowej
na podstawie kermy
The methodology for calculating the dose absorbed
by the patient on basis of kerma during procedures
in the field of interventional neuroradiology
Sandra Modlińska
Zakład Radiodiagnostyki i Radiologii Zabiegowej, Wydział Lekarski w Katowicach, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach,
ul. Medyków 14, 40-752 Katowice, tel. +48 691 917 873, e-mail:
200
otrzymano / received:
20.06.2016
poprawiono / corrected:
23.07.2016
zaakceptowano / accepted:
08.08.2016
Streszczenie
W
ymogi prawa narzucają na personel obliczanie dawki
pochłoniętej (w grejach) i odniesienie jej wartości do li-
mitów określonych w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia
18 lutego 2011 r. w sprawie warunków bezpiecznego stoso-
wania promieniowania jonizującego dla wszystkich rodzajów
ekspozycji medycznej. Celem pracy jest przybliżenie metodyki
obliczania dawki pochłoniętej w grejach [Gy] na podstawie para-
metrów otrzymanych z rejestratorów dawki, na przykład kermy.
Zastosowanie współczynnika korekcji, współczynnika BSF oraz
wykorzystanie arkuszy kalkulacyjnych umożliwia szybką i prostą
realizację zadań postawionych przez Rozporządzenie.
Słowa kluczowe:
kerma, DAP, dawka pochłonięta, ochrona ra-
diologiczna pacjenta, angiografia
Abstract
L
egal requirements impose on staff necessity of calculation
of the absorbed dose (expressed in grays) and the reference
of the value to the limits set out in the Regulation of the Mini-
ster of Health on 18 February 2011 on the conditions for the safe
use of ionizing radiation for all types of medical exposure. The
aim of this work is to present the methodology of calculation of
the absorbed dose in grays [Gy] on the basis of parameters obta-
ined from the dosage recorders, for example kerma. The usage
of correction factor, BSF factor and spread sheets enables quick
and easy implementation of tasks set by the Regulation.
Key words:
kerma, DAP, absorbed dose, radiation protection of
the patient, angiography
Wprowadzenie
Zgodnie z wymaganiami zawartymi w Rozporządzeniu Ministra Zdro-
wia z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie warunków bezpiecznego stoso-
wania promieniowania jonizującego dlawszystkich rodzajówekspozycji
medycznej [1] oraz w procedurach wzorcowych [2], każdorazowe otrzy-
manie podczas zabiegu przez pacjenta sumarycznej dawki na skórę
przekraczającej 1 Gy powinno wiązać się z odnotowaniem informacji
o wielkości dawki w dokumentacji medycznej pacjenta. Jednocześnie
każda pracownia realizująca procedury z zakresu radiologii zabiegowej
powinna być wyposażona w system posiadający cyfrową akwizycję i re-
jestrację obrazu [3], a także rejestrator dawki umożliwiający określenie
dawki na skórę [1]. Niestety część dostępnych rejestratorów dawki po-
daje wartość kermy oraz wartość DAP (
Dose Area Product
) wmGy x cm
2
,
a więc możliwość odniesienia tych wartość do wymagań zawartych
w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia jest utrudniona.
Celem pracy jest przedstawienie metodyki obliczania sumarycznej
dawki pochłoniętej podczas zabiegu, wyrażonej wgrejach [Gy], na pod-
stawie parametrów otrzymanych z rejestratorów dawki z uwzględnie-
niemwspółczynników: korekcji oraz BSF.
Cyfrowa angiografia subtrakcyjna (DSA)
Cyfrowa angiografia subtrakcyjna DSA (
Digital Subtraction Angio-
graphy
) jest metodą diagnostyki z zakresu radiologii interwencyjnej,
umożliwiającą wybiórczą diagnostykę naczyń krwionośnych przy jed-
noczesnej eliminacji obrazu z tła. Zasada działania oparta jest o me-
chanizm wykonywania zdjęć RTG w technice cyfrowej przed i po do-
żylnym podaniu środka kontrastującego. Oba obrazy zostają od siebie
odjęte i pozostaje obraz zakontrastowanego układu krwionośnego.
W trakcie zabiegu poprzez nakłucie tętnicy wprowadzony zo-
staje do jej światła cewnik. Istotnym elementem zabiegu jest
