Page 40 - IFM 4 2012 - Całość

vol. 1 4/2012 Inżynier i Fizyk Medyczny
artykuł \ article radiologia \ radiology
178
• Artefakty nietrwałe, które można wyeliminować bez ko-
nieczności wymiany części w skanerze lub wymiany płyt IP.
Wyróżniamy np.:
––regularne cienie, smugi wzdłuż krawędzi
transportowej ( Slow Scan Direction). Wy-
magana kalibracja skanera przez serwis
(Shading Calibration);
–– regularne cienkie linie wzdłuż krawędzi
modułu skanującego (Fast Scan Direction).
Problem z modułem skanującym lub
transportowy. Wymagane np. czyszcze-
nie wałków prowadzących płytę w ukła-
dzie skanującym – wizyta serwisowa;
–– ostre linie wzdłuż krawędzi transporto-
wej. Zabrudzenie modułu skanującego.
Wymagane czyszczenie skanera;
–– punkty, plamki na obrazie. Związane są
z zabrudzeniami płyty obrazowej.
Choć większość problemów, które skut-
kują powstawaniem artefaktów na obrazach,
nie można w prosty i definitywny sposób wy-
eliminować, należy zwrócić uwagę na czysz-
czenie płyt obrazowych oraz kaset. Płyty
ogólnodiagnostyczne należy myć rutynowo
raz na miesiąc, mammograficzne – dwa do
czterech razy w miesiącu. Jeżeli na obrazach
klinicznych lub przy teście FF zauważymy
artefakty, należy zlokalizować kasetę (po nu-
merze identyfikacyjnym) i wyczyścić IP.
Kasetę z zewnątrz należy czyścić każdo-
razowo po zauważeniu jakichkolwiek zanie-
czyszczeń, a w szczególności wszelkiego
rodzaju płynów. Procedurę czyszczenia na-
leży przeprowadzać zgodnie z wytycznymi
producenta, używając zalecane środki czysz-
czące. Inne mogą uszkodzić płytę obrazową
(np. woda) – utrata gwarancji. Rzetelne i cy-
kliczne wykonanie tej procedury wyeliminuje
część artefaktów oraz pozwoli na prawidło-
we funkcjonowanie urządzeń skanujących.
Do oceny rodzaju występujących artefaktów
należy zastosować test FF.
Inne problemy prowadzące do wykonania złego badania
• Kaseta przez długi czas nie była użytkowana i nie została wy-
czyszczona (światłem w skanerze) przed wykonaniem eks-
pozycji – w wyniku absorpcji promieniowania naturalnego
na obrazie pojawia się bardzo dużo szumów.
• Brak lub błędne oznaczenie strony badanej części anato-
micznej. Znacznik elektroniczny na stacji techników nie jest
zamiennikiem znacznika ołowianego, trwale naświetlanego
na obrazie radiogramu.
• Wybranie niewłaściwego rodzaju ekspozycji na stacji techni-
ków (np. zamiast klatki piersiowej wybraliśmy stopę). Obraz
przetwarzany jest nieprawidłowo, gdyż zastosowano zły al-
gorytm przetwarzania i złą klasę skanowania.
• Defekt skanera – zacięcie płyty obrazowej; uszkodzenie la-
sera, powielacza; złe prowadzenie płyty obrazowej w ukła-
dzie skanującym; brak transmisji danych do stacji technika
itp. Problemy tego rodzaju eliminowane są przez serwis
opiekujący się skanerem.
Kontrola jakości
Podstawowy zbiór pojęć i faktów związanych z jakością obrazowa-
nia w systemach radiologii pośredniej
Absorpcja – spadek mocy promieniowania X wywołany efektem
fotoelektrycznym. Stopień absorpcji zależy od energii promie-
niowania X, budowy oraz gęstości obiektu.
Rys. 5 Absorpcja
Rozproszenie promieniowania – niekorzystny pod kątem jakości
obrazowania proces związany z efektem Comptona polegający
ogólnie na zmianie kierunku promieniowania. Główne sposoby
przeciwdziałania to zastosowanie kolimacji, kratki przeciwroz-
proszeniowej, ucisku w mammografii.
Rys. 6 Sposoby przeciwdziałania rozproszeniu promieniowania
Rozdzielczość – poziom szczegółowości obrazu, im rozdzielczość
jest większa, tym lepsza jest widoczność szczegółów na obrazie.
Przykładowo rozdzielczość systemu CR przy zastosowaniu płyt
w technologii igłowej wynosi aż 20 pikseli/mm.
Rys. 7 Rozdzielczość
Kontrast radiograficzny – definiujemy jako różnice w gęstościach
optycznych obrazu; duży kontrast to małe różnice w gęstościach
(dążenie do obrazu czarno-białego), efektem niskiego kontrastu
będziewiele odcieni szarości. Podstawowymparametremobniża-
jącymkontrast jest duża wartość promieniowania rozproszonego.
Rys. 8 Kontrast
SNR – stosunek sygnału (informacja użyteczna, właściwa) do szumu
(wszelkiego rodzaju zaburzenia i artefakty) jest jednym z ważniej-
Rys. 2 Artefakt nietrwały
– smugi, cienie wzdłuż krawędzi
transportowej
Rys. 3 Artefakt nietrwały
– smugi, cienie wzdłuż krawędzi
modułu skanującego
Rys. 4 Artefakt nietrwały
– ostre linie wzdłuż krawędzi
transportowej