Inżynier i Fizyk Medyczny 2/2015 vol. 4
radiologia
/
radiology
artykuł naukowy
/
scientific paper
81
1)
3 cm od górnej krawędzi radiogramu (P1)
2)
3 cm od dolnej krawędzi radiogramu (P2).
Pomiar jasności piksela i pola wiązki pierwotnej (kolimacji)
został przeprowadzony na monitorze stacji przeglądowej SIE-
MENS o głębokości przetwarzania 12 bitów. Pomiar wartości
DAP został przeprowadzony przy użyciu komory jonizacyjnej
aparatu RTG i odczytany z protokołu ekspozycji zdjęcia RTG.
Do analizy między zmiennymi zastosowano test U Manna-
-Whitneya oraz test korelacji rang Spearmana, poziom istotności
p < 0,001. W obliczeniach wykorzystano pakiet Statystica 10.0
firmy StatSoft.
Wyniki
Analizie poddano 154 zdjęcia RTG, w tym 129 (84%) radiogra-
mów wykonanych kobietom i 25 (16%) mężczyznom. Wiek ko-
biet wynosił od 22 do 82 lat (średnia 56 lat), natomiast mężczyzn
od 24 do 76 lat (średnia 54 lata).
W analizowanym materiale tylko 4 (2,6%) radiogramy zostały
wykonane przy pozycjonowaniu pacjenta, gdy od strony katody
ułożone były palce osoby badanej.
Najczęściej radiogramy były wykonane przy polu kolimacji
w przedziale 701-800 cm
2
. Szczegółowa analiza wartości pola
kolimacji została przedstawiona w tabeli 3.
Tabela 3
. Zakresy pola kolimacji w analizowanym materiale
Pole kolimacji [cm
2
]
n
%
≤ 600
9
6
601-700
44
28
701-800
46
30
801-900
38
25
901-1000
14
9
≥ 1001
3
2
Razem
154
100
Najczęściej radiogramy były wykonane przy wartości Dose
Area Product w przedziale 2,6-3,0 cGy·cm
2
. Szczegółowa analiza
wartości dawki została przedstawiona w tabeli 4.
Tabela 4
. Wartości DAP w analizowanym materiale
DAP [cGy·cm
2
]
n
%
≤ 2,5
18
12
2,6-3,0
62
40
3,1-3,5
55
36
3,6-4,0
16
10
≥ 4,1
3
2
Razem
154
100
Największe pola kolimacji analizowanych radiogramów zwią-
zane są z najwyższymi wartościami dawek promieniowania.
Wartości DAP w poszczególnych zakresach pola kolimacji w ana-
lizowanym materiale przedstawiono na rysunku 2.
Na rysunku 3 przedstawiono porównanie kolimacji dwóch
zdjęć RTG z badanego materiału. Radiogram A cechuje najwyż-
sza wartość DAP (4,3 cGy·cm
2
), natomiast radiogram B – wartość
najniższa DAP (2,1 cGy·cm
2
).
Udowodniono silną zależność (R = 0,63) pomiędzy wymiarem
długości boku pola kolimacji (równoległym do osi lampy RTG)
a różnicą jasności pikseli mierzoną w ustalonych punktach po-
miaru oraz przeciętną zależność (R = 0,43) pomiędzy polem koli-
macji a różnicą jasności pikseli (Rys. 4).
Rys. 4
Wykres rozrzutu zależności między różnicą jasności pikseli a polem kolimacji
Uwzględniając pole kolimacji 720 cm
2
jako wartość graniczną
(wartość pola dla błony RTG o wymiarach 24 x 30 cm), w przy-
padku 61 radiogramów (40%) nie przekroczono tej wielkości,
a wartość DAP zawierała się w granicach 2,1-2,9 cGy·cm
2
(śred-
nio 2,6). Zmiana jasności pikseli w osi pośrodkowej radiogramu
jest większa dla RTG PR o polu kolimacji > 720 cm
2
(p < 0,001)
(Rys. 5).
Rys. 2
Pole kolimacji a wartości DAP
Rys. 3
Pole kolimacji wybranych radiogramów z analizowanego materiału A. Maksymalne
1069,7 cm
2
(32,26 x 33,16 cm) B. Minimalne 542,9 cm
2
(24,14 x 22,49 cm)
