Inżynier i Fizyk Medyczny 3/2014 vol. 3
127
radioterapia
/
radiotherapy
artykuł naukowy
/
scientific paper
Fot. 4
System zewnętrznych laserów (A) jest dodatkowym elementem tomografu komputero-
wego i musi być zgodny z wewnętrznym układem laserów. Są one niezbędnym wyposażeniem
w celu przeprowadzenia symulacji wirtualnej. Weryfikacja ich zgodności jest podstawową
procedurą QA. Oprogramowanie tomografów komputerowych wyposażonych w opcję wir-
tualnej symulacji (B) umożliwia wizualizację kształtu pól napromieniania. Jest to dodatkowy
element charakteryzujący tomografy komputerowe dedykowane do planowania leczenia
w radioterapii.
A)
B)
A)
B)
C)
D)
oprogramowań dodatkowych, jakie powinno być zainstalowane
w TK do planowania, jest narzędzie likwidujące artefakty, głów-
nie ortopedyczne MDT (
Metal Deletion Technique
) [12, 13].
Podstawowym, z punktu widzenia przygotowania pacjenta
do radioterapii, wyposażeniem dodatkowym TK do planowa-
nia leczenia jest zestaw zewnętrznych laserów (Fot. 4). Wyko-
rzystuje się je (oprócz laserów wewnętrznych TK) w celu wy-
znaczenia rzeczywistego izocentrum oraz weryfikacji ułożenia
pacjenta na stole aparatu TK. Znakomitą opcją bazującą na
zewnętrznych centratorach laserowych jest połączenie bada-
nia TK z symulacją wirtualną (Fot. 5). W standardowym postę-
powaniu przygotowującym do leczenia, przed rozpoczęciem
terapii, po obliczeniu rozkładu dawki, pacjent poddany jest
symulacji leczenia. Polega ona na weryfikacji zaplanowanej
geometrii wiązek promieniowania oraz archiwizacji zdjęć sy-
mulacyjnych pól leczenia. Do tego celu dedykowane są aparaty
rentgenowskie, symulatory, które pozwalają symulować pracę
aparatu terapeutycznego. Obecnie rolę tę przejmują tomogra-
fy komputerowe, których programy symulują pracę aparatu
terapeutycznego (wirtualna symulacja), pozwalając sprawdzić
ułożenie chorego i wyznaczyć jego położenie w stosunku do
zewnętrznego układu współrzędnych. Istnieje możliwość pre-
zentacji pola napromieniania z wykorzystaniem kolimatora
Rys. 2
Badanie TK z wykorzystaniem bramkowania oddechowego może być wyko-
nane (B) prospektywnie lub (C) retrospektywnie. W pierwszym przypadku wykonuje
się badanie tylko w jednej, wybranej fazie oddechowej, która zostaje zapisywana.
Drugi sposób badania, bramkowanie retrospektywne, polega na zapisie wszystkich
faz oddechowych i wyborze jednej do napromieniania (D). W wybranej fazie odde-
chowej definiuje się również czas, w którym włączone jest promieniowanie.
1...,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12 14,15,16,17,18,19,20,21,22,23,...48