Page 11 - IFM_201403 całość 300 dpi

Inżynier i Fizyk Medyczny 3/2014 vol. 3 125
radioterapia / radiotherapy artykuł naukowy / scientific paper
Diagnostyka i planowanie
leczenia w radioterapii
Obecnie diagnostyka realizowana za pomocą obrazowania
radiologicznego jest podstawową formą diagnozowania. Wy-
korzystywana jest na każdym etapie leczenia, od rozpoznania
samej choroby, poprzez śledzenie postępów w czasie leczenia,
aż po wykrywanie powikłań. Należy jednak pamiętać, że obrazo-
wanie TK niesie za sobą również niebezpieczeństwo w postaci
ekspozycji na promieniowanie jonizujące [4, 5]. Współczesne
rozwiązania zmierzają w kierunku minimalizacji wartości dawki,
jaka deponowana jest w ciele pacjenta w czasie badania (rzę-
du mGy). W celu poprawy jakości obrazowania stosuje się dwie
lampy rentgenowskie, które wykonują badanie, stosując różne
napięcia i natężenia prądu. Zaawansowane algorytmy obróbki
obrazu pozwalają zminimalizować artefakty pochodzące np. od
różnego rodzaju implantów. Pozwalają również tworzyć obrazy
trójwymiarowe.
Współczynniki pochłaniania promieniowania przez tkanki za-
leżą od energii promieniowania, dlatego stosowanie tomogra-
fów komputerowych z dwoma lampami, które generują różne
napięcia, nie jest zalecane w aparatach dedykowanych do pla-
nowania leczenia.
Należy pamiętać, że tomografia komputerowa stanowi bazę
w planowaniu leczenia promieniami, podając gęstości badanych
tkanek. Prezentacja trójwymiarowa (3D) z uwzględnieniem gę-
stości badanego obiektu jest doskonałą platformą tworzenia
wirtualnych planów leczenia w radioterapii z uwzględnieniem
wszystkich szczegółów anatomicznych (Fot. 1) [6-8]. Fot. 2 Pozycja pacjenta w czasie badania tomograficznego: dedykowanego do pla-
nowania leczenia (A) i w pozycji diagnostycznej (B)
A)
B)
Fot. 1 Prezentacja 3D struktur anatomicznych
Tomografia komputerowa jako badanie diagno-
styczne nie różni się od tomografii dedykowanej
do planowania leczenia. Należy jednak pamiętać,
że w diagnostyce radiologicznej wykorzystuje się
protokoły i schematy postępowania oparte na
wieloletniej praktyce radiologicznej, a rezultaty,
wyniki badań, służyć mają jak najlepszej ocenie
diagnostycznej. Wiąże się z tym szereg działań,
których celem z jednej strony jest uzyskanie obrazu
diagnostycznego spełniającego wszelkie kryteria
jak najlepszej oceny radiologicznej. Z drugiej strony
dąży się do zredukowania do minimum dawki pro-
mieniowania, jaką otrzyma pacjent. W badaniach
diagnostycznych często stosuje się środki cieniują-
ce (kontrast) w celu poprawy obrazowania, w tym
również funkcjonalnego [5, 9-11].
Tomograf komputerowy dedykowany do pla-
nowania leczenia w radioterapii powinien mieć
większą średnicę otworu tunelu (aperture diametr ),
niż ten służący tylko celom diagnostycznym. Po-
wody są dwa: pacjenci muszą przyjąć pozycję te-
rapeutyczną (w celu obliczenia rozkładu dawki),