vol. 5 4/2016 Inżynier i Fizyk Medyczny
220
BHP
\
OMS
artykuł naukowy
\
scientific paper
pośrodku), w pozycji pionowej lub nachylonej względem tego
dachu. Poziom ekspozycji i jej rozkład w otoczeniu anten, zmie-
rzone podczas użytkowania radiotelefonów, zestawiono na ry-
sunku 2.
O ile wyposażenie karetek podlega standaryzacji określonej
przez normę [11], to rodzaj pojazdu oraz ostateczna ogólna bu-
dowa wewnętrzna (rozmieszczenie foteli, umiejscowienie leżan-
ki, przejście lub jego brak między kabiną kierowcy a kabiną ra-
towniczą) pozostaje w gestii dostawcy karetki. W związku z tym
wewnątrz karetek stwierdzono występowanie promieniowania
elektromagnetycznego o bardzo zróżnicowanych poziomach –
ekspozycji pomijalnej i dopuszczalnej dla pracowników (zarów-
no poniżej 3 V/m, jak i powyżej 10 V/m). Poziomy zmierzonych
pól uzależnione były przede wszystkim od takich czynników, jak
wysokość pojazdu i rodzaj materiału, z którego wykonano jego
dach. Na uwagę zasługuje to, że metalowy dach może stanowić
ekran skutecznie ograniczający przenikanie promieniowania
elektromagnetycznego pochodzącego od anteny radiotelefonu
przewoźnego do wnętrza pojazdu – pod metalowym dachem
karetki nie stwierdzono wewnątrz pojazdów ekspozycji na pro-
mieniowanie, pochodzące od anteny zlokalizowanej na dachu,
o poziomie przekraczającym wspomnianą ekspozycję pomijal-
ną. Przeciwnie, okna są bardzo słabą barierą dla promieniowa-
nia elektromagnetycznego i w konsekwencji lokalizacja anteny
przed oknem jest najmniej korzystna.
Badania wykazały również, że osoby przebywające na ze-
wnątrz karetki, w odległości mniejszej niż 130 cm od anteny pra-
cującego radiotelefonu przewoźnego, także mogą znajdować
się w zasięgu promieniowania elektromagnetycznego ekspozy-
cji dopuszczalnej dla pracowników.
Radiotelefony przenośne
Zaobserwowano, że radiotelefony przenośne najczęściej
przyczepiane są do zaczepów w pobliżu klatki piersiowej lub
chowane do kieszeni na wysokości pasa. Poziom ekspozycji i jej
rozkład w otoczeniu anten zestawiono na rysunku 2.
Wyniki pomiarów wskazują, że użytkowanie radiotelefonów
przenośnych związane jest z ekspozycją dopuszczalną pracowni-
ków na promieniowanie elektromagnetyczne. Nie stwierdzono
występowania ekspozycji zabronionej. Ratownicy, wchodząc na
teren szpitala i korzystając w tym czasie z radiotelefonu prze-
nośnego, mogą spowodować ekspozycję również innych pra-
cowników przebywających w odległościach do 80 cm od anteny.
Oddziaływanie promieniowania elektromagnetycznego radio-
telefonów dotyczy również osób wykonujących prace technicz-
ne przy urządzeniach.
Podsumowanie
Działanie radiotelefonów i połączenia głosowe pomiędzy ich
użytkownikami oparte są na emisji promieniowania elektroma-
gnetycznego. Związana z tym ekspozycja użytkowników, np. ra-
towników i inżynierów medycznych, nadzorujących ten sprzęt,
może być nieobojętna dla ich zdrowia. Promieniowanie elektro-
magnetyczne może także wpływać negatywnie na poprawność
funkcjonowania urządzeń elektronicznych, w tym różnorodne-
go sprzętu medycznego. Pomocne w rozpoznaniu i ograniczaniu
takich zagrożeń mogą być prezentowane wyniki badań promie-
niowania elektromagnetycznego radiotelefonów przewoźnych
i przenośnych użytkowanych przez ZRM.
Do zwiększonej emisji promieniowania elektromagnetycz-
nego od radiotelefonów może dojść podczas ich serwisowania,
a także przy dysfunkcji technicznej fidera. Na poziom ekspozycji
ma wpływ również stan techniczny radiotelefonu. Urządzenia
z uszkodzoną anteną (np. wygiętą lub przełamaną) powinno być
naprawione. W związku z powyższym, do najskuteczniejszych
działań profilaktycznych w zakresie bezpiecznej eksploatacji ra-
diotelefonów przewoźnych należy umiejscowienie anteny pio-
nowo na dachu pojazdu oraz oddalanie się od anteny podczas
prowadzenia połączeń z wykorzystaniem tych urządzeń (jak
wykazały prezentowane badania, zalecana jest odległość co naj-
mniej 130 cm). Również radiotelefony przenośne powinny być
utrzymywane w możliwie dużej odległości od głowy. Do środ-
ków profilaktycznych zaliczane są również badania lekarskie
i szkolenia nt. zasad bezpiecznej pracy przy źródłach promienio-
wania elektromagnetycznego dla pracowników podlegających
ekspozycji silniejszej od wspomnianego poziomu pomijalnego
[14, 15].
Profilaktyka w celu ograniczania poziomu ekspozycji na pro-
mieniowanie radiotelefonów jest istotna, zwłaszcza w kon-
tekście doniesień naukowych dotyczących możliwości wystę-
powania chorób nowotworowych wśród osób narażonych na
radiofalowe promieniowanie elektromagnetyczne, takie jak
emitowane m.in. przez omawiane urządzenia łączności bezprze-
wodowej [6]. W przypadku radiotelefonów przenośnych, oprócz
Rys. 2
Poziom ekspozycji na promieniowanie elektromagnetyczne w otoczeniu anten radiotelefo-
nów przewoźnych zainstalowanych na karetkach ZRM i anten radiotelefonów przenośnych (odle-
głości od anten, w jakich zmierzono wspomniane graniczne poziomy natężenia pola elektrycznego)
Źródło: Opracowanie własne.
0
40
80
120
160
200 V/m
7 V/m
3 V/m
Graniczne poziomy nat
ęż
enia pola elektryczngo
Odleg
ł
o
ść
od anteny, cm
radiotelefony przeno
ś
ne
radiotelefony przewo
ź
ne
zasi
ę
g ekspozycji
zabronionej dla pracownika
< 10 cm
zasi
ę
g ekspozycji
dopuszczalnej dla pracownika
0
40
80
120
160
200 V/m
7 V/m
3 V/m
Graniczne poziomy nat
ęż
enia pola lektryczngo
Odleg
ł
o
ść
od anteny, cm
radiotelefony prze o
ś
ne
radiotelefony przewo
ź
ne
zasi
ę
g ekspozycji
zabr ionej dl pracownika
< 10 cm
zasi
ę
g ekspozycji
dopuszczalnej dla pracownika
