Page 41 - IFM_201403 całość 300 dpi

Inżynier i Fizyk Medyczny 3/2014 vol. 3 155
artykuł / article kontrola jakości / quality control
filmowych należy szukać rozwiązań nie w zwiększaniu parame-
trów ekspozycji (tym samym dawki promieniowania), a raczej
szukać sposobów lepszej optymalizacji obróbki fotochemicznej
(temperatura procesu, kompatybilność odczynników fotoche-
micznych i filmów czy też odpowiednia kombinacja film-ekran
wzmacniający). W przypadku cyfrowej rejestracji obrazu roz-
wiązań należy szukać we właściwych warunkach oceny obrazu
(oświetlenie w pomieszczeniu opisowym oraz sprawdzenie, jak
ustawienie monitora pokrywa się z krzywą kalibracyjną stan-
dardu DICOM, oraz dobranie odpowiedniego window level do
danego badania i własnych preferencji). Ponadto trzeba spraw-
dzić poprawność działania czytnika płyt CR i stan ich samych lub
ewentualną kalibrację detektora DR.
Powyższe kwestie w odniesieniu do tzw. radiologii cyfrowej
w Polsce nie znalazły na razie odniesienia w standardowym dzia-
łaniu oraz w odpowiednich uregulowaniach prawnych. Testy
monitorów opisowych, płyt CR, detektorów DR realizowane są
tylko w jednostkach uczestniczących w Populacyjnym Progra-
mie Wczesnego Wykrywania Raka Piersi [12]. Kwestia kontroli
poziomów referencyjnych znalazła co prawda swoje odzwier-
ciedlenie w odpowiednich regulacjach prawnych, ale nadal nie
udało się uczynić z niej realnie wykonywanego standardu postę-
powania w ochronie radiologicznej pacjenta [4, 13].
Oczekiwania na płaszczyźnie
personel jednostki wykonujący
badania diagnostyczne – pracownicy
wykonujący testy kontroli jakości
Osoby wykonujące testy kontroli jakości (QC) powinny wykazać się
gruntownąwiedzą o zasadach działania sprawdzanego sprzętu, za-
leżnościach pomiędzy parametrami jakości obrazu a dawkami pro-
mieniowania jonizującego wykorzystywanymi do jego uzyskania,
optymalizacją tych dawek oraz czynnikach mogących wpływać na
ocenę sprawdzanego sprzętu. Osoba wykonująca testy QC powin-
na potrafić w sposób właściwy streścić odpowiedzialnemu za dane
urządzenie przedstawicielowi użytkownika przed opuszczeniem
jednostki zalecenia w stosunku do dalszego klinicznego użytkowa-
nia urządzenia, a w przypadku wszelkich negatywnych wyników,
spróbować doradzić rozwiązanie danego problemu lub wskazać
osoby, które mogłyby takiej porady udzielić.
W relacjach w kierunku użytkownik aparatu – osoba przepro-
wadzająca testy QC oczekuje się, że zostanie wyspecyfikowany
zakres działania klinicznego danej aparatury, w którym wyda-
wane będą opinie o poprawności funkcjonowania urządzeń
lub jej braku. W przypadku, gdy pomiarowcy zdecydują się na
rozszerzenie zakresu pomiarowego poza dotychczasowy za-
kres kliniczny (np. w celu zaproponowania lepszej optymalizacji
procesu diagnozowania, w tym dawek otrzymywanych przez pa-
cjenta), powinni poinformować o tym jednostkę w formie, która
nie pozostaje w sprzeczności z zasadami udzielonej im akredy-
tacji, ale też umożliwiającej użytkownikowi zrozumienie sensu
tego działania.
Oczekiwaniem przedstawicieli laboratorium badawczego/
fizyków medycznych/ inżynierów medycznych, jest również
uczestnictwo w procedurach testowych osoby kompetentnej
lub osób kompetentnych do obsługi danej aparatury znającej jej
specyfikę kliniczną oraz co nie pozostaje bez znaczenia, jej zindy-
widualizowane warunki pracy.
Literatura
1. S.J. Shepard (ed.), P.-J. Lin (ed.): AAPM Report No. 74 Quality con-
trol in diagnostic radiology, Report of Task Group #12 Diagnostic
X-ray Imaging Committee, 06.2002 , Medical Physics Publishing.
2. IPEM Report 77: Recommended standards for routine performance
testing of diagnostic X-ray imaging systems, Institute of Physics
and Engineering in Medicine 1997.
3. European guidelines for quality assurance in breast cancer
screening and diagnosis, Fourth Edition Luxembourg: Office for
Official Publications of the European Communities, 2006.
4. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 lutego 2011 r. w spra-
wie warunków bezpiecznego stosowania promieniowania joni-
zującego dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej (Dz.U.
z 2011 r. Nr 51 poz. 265).
5. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 lipca 2013 r. (Dz.U.
z 2013 r., poz. 1023).
6. IPEM Report 91: Recommended Standards for the Routine Perfor-
mance Testing of Diagnostic X-Ray Imaging Systems, Institute of
Physics and Engineering in Medicine 2005.
7. K. Faulkner, S. Christofides, S. Lillicrap, P. Horton, J. Malone:
Report 162: Criteria for the acceptability of radiological equipment
used in diagnostic radiology, nuclear medicine and radiotherapy,
Luxembourg: Office for Official Publications of the European
Communities, 2012.
8. Dyrektywa Rady Unii Europejskiej 2013/59/EURATOM z dnia
5 grudnia 2013 r. ustanawiająca podstawowe normy bezpieczeń-
stwa w celu ochrony przed zagrożeniami wynikającymi z narażenia
na działanie promieniowania jonizującego oraz uchylająca dyrek-
tywy 89/618/Euratom, 90/641/Euratom, 96/29/Euratom, 97/43/
Euratom i 2003/122/Euratom (Dz.U.UE.L.2014.13.1).
9. J.A.Brink,R.L.Morin:Size-specificDoseEstimationforCT:HowShould
It Be Used andWhat Does It Mean?, Radiology 265, 2013, 666-668.
10. W. Skrzyński: Metody oceny monitorów przeznaczonych do prezenta-
cji obrazówmedycznych, Inżynier i Fizyk Medyczny, 1, 2012, 45-53.
11. J. Walecki, R. Kowski: Problem z odtwarzaniem badań zapisanych
na płytach – płyta, nagrywarka czy przeglądarka? Niekończąca się
dyskusja, Inżynier i Fizyk Medyczny, 2, 2013, 61-62.
12. Załącznik Nr 4 do Zarządzenia Nr 81/2013/DSOZ Prezesa Narodo-
wego Funduszu Zdrowia z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie okre-
ślenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju profilak-
tyczne programy zdrowotne.
13. P. Jankowski, G. Grobelna, A. Trybusz: Ustawowy obowiązek
analizy dawek otrzymanych przez pacjentów w medycznych pro-
cedurach radiologicznych – problematyka ogólna, Inżynier i Fizyk
Medyczny, 2, 2013, 135-137.