vol. 5 3/2016 Inżynier i Fizyk Medyczny
160
radioterapia
\
radiotherapy
artykuł naukowy
\
scientific paper
Rys. 17
Obraz filtra CAL1 (obraz powiększony do oceny położenia znacznika
centralnego)
Źródło: Własne.
Rys. 18
Rzut obiektów punktowych (lewa) wraz z obrazem filtra CAL1 (prawa)
Źródło: Własne.
Następnie zasymulowano matematycznie, przy użyciu uogól-
nionej formuły FDK (1), i potwierdzono, że uzyskiwana rekon-
strukcja geometryczna przy rzeczywistym SDD systemu XVI jest
zgodna z wykonanymi obliczeniami (Rys. 15).
Obliczenia te potwierdziły, że dla przekroju X-Y rekonstrukcja
może by krótsza od wartości oczekiwanej o około 1,0% tej war-
tości (czyli około 1,2 mm). W przypadku osi Z został potwierdzo-
ny brak wrażliwości algorytmu na inne warunki odległości SDD.
Obliczenia te znalazły potwierdzenie w rzeczywistych pomiarach.
Osiowoś wiązki RTG
Konkluzja – należy zmieni SDD. Pytanie: Czy to ma dotyczy
położenia lampy RTG, czy położenia detektora, aby zmieni
stosunek odległości źródło promieniowania – izocentrum do
odległości izocentrum – powierzchnia czynna detektora? Po
dokładnej ocenie konstrukcji systemu pierwszą zmianą, którą
zastosowano, była zmiana położenia lampy RTG. Postanowiono
to zrobi , mimo że z symulacji rzutu pola świetlnego i uzyski-
wanego powiększenia dla jego projekcji wynikało, że bardziej
efektywne powinno by odsunięcie detektora obrazowego od
źródła promieniowania. Niemniej, ze względu na konstrukcję
mocowania ramienia detektora, podjęto najpierw próbę zmiany
powiększenia rekonstrukcji poprzez umieszczenie lampy w no-
wej ramie pozwalającej na jej odsunięcie od panelu. Na potrzeby
tego przypadku wykonano zindywidualizowaną ramę. I jak nale-
ży się domyśla , wszystkie kalibracje musiały by wykonane od
początku, trwało to trzy dni.
Najpierw jednak należało uzyska właściwe i prostopadłe po-
łożenie osi wiązki w stosunku do powierzchni panelu obrazowe-
go. Osiowoś dla lampy RTG ustawiano przy użyciu rzutowania
obrazu filtra CAL1 i ocenie położenia jego znaczników w sto-
sunku do ustalonych koordynat pikseli dla poszczególnych FOV
(oceniano położenia krzyża centralnego w stosunku do koordy-
nat pikseli oraz symetrię znaczników krawędziowych) (Rys. 17).
Następnie do weryfikacji wykorzystano metodę rzutu na
powierzchnię czynną detektora dwóch punktowych obiektów
umieszczonych w odległości około 35,0 cm względem siebie
(Rys. 18). Zastosowana metoda charakteryzowała się rozdziel-
czością oceny lepszą niż 0,08
0
, przy żądanej 0,5
0
.
Ponadto tak zdefiniowany obiekt testowy pozwalał na wery-
fikację „płaskości” położenia powierzchni panelu obrazowego
(czyli jego ugię wynikających np. z efektu grawitacyjnego).
Polegało to na ocenie odległości markerów położonych syme-
trycznie pozaosiowo. Dla wszystkich FOV wykazano asymetrię
tych pomiarów (różnica około 1,0 mm) z tym samym trendem.
Wynikowo okazało się, że panel wykazywał odstępstwo od pła-
skości 0,2
0
w kierunku poprzecznym, 0,4
0
w kierunku wzdłużnym
i 0,7
0
/0,2
0
w kierunkach diagonalnych.
Ostatecznie odsunięcie lampy RTG od detektora obrazowego
nie przyniosło oczekiwanych skutków. „Swoboda” przesuwu ele-
mentu wewnątrz obudowy była tak ograniczona, że nie pozwoli-
ło to na kompensację efektu „krótszej” rekonstrukcji.
W związku z tym postanowiono przyjrze się możliwości
zmiany konstrukcji systemu od strony mechanicznej korekcji
położenia detektora obrazowego. Wymagało to dodatkowego
serwisu oraz przybycia inżyniera mechanika wraz z reprezentan-
tem firmy odpowiedzialnym za rozwiązanie „przypadku”. Roz-
poczęła się wielka przygoda mechanicznej weryfikacji systemu,
a potem ponownej i pełnej kalibracji. Początkowo wydawało
się, że zmiana konstrukcji może stanowi największe wyzwanie,
zwłaszcza gdy w grę wchodziła wizja nawiercania nowych otwo-
rów na śruby mocujące. Ostatecznie okazało się to najprostszym
problemem do rozwiązania – podczas instalacji nie umieszczo-
no między „ramieniem” detektora a jego mocowaniem dwóch
podkładek (2,5 mm każda), co wynikowo dało 21 mm różnicy
rzeczywistego SDD od wartości oczekiwanej. Po skorygowaniu
tej niezgodności (SDD = 1534 mm w stosunku do oczekiwanego
