Inżynier i Fizyk Medyczny 2/2017 vol. 6
97
artykuł
/
article
radioterapia
/
radiotherapy
kręgowy powinien mieć gładką, niepofałdowaną strukturę
(unikamy nieregularnych i poszarpanych kształtów).
•
Najwygodniej użyć narzędzia „brush” o średnicy 0,8 cm;
należy pamiętać, że prawidłowy rdzeń kręgowy ma kształt
lekko owalny o największym wymiarze w płaszczyźnie
poprzecznej.
•
Po okonturowaniu rdzenia kręgowego dodajemy 5-milime-
trowy margines na ewentualną ruchomość rdzenia w kanale
kręgowym – PRV (
Planning Risk Volume
) PRV
Rdzeń
= Rdzeń +
5 mm [5, 6].
* Według Raportu 62, 83 ICRU (International Commission on Ra-
diation Units and Measurements )
Mimo wytycznych opracowywanych przez zespoły ekspertów
nadal zauważalna jest różnica w konturowaniu narządów [28].
Rysunek 2 przedstawia wyniki analizy różnic w konturowaniu
rdzenia kręgowego.
Dawka tolerancji
•
Tolerancja w odcinku szyjnym Dmax 50 Gy df = 2 Gy (Marcus
RB. Jr. et.al.) [7].
•
Tolerancja w odcinku piersiowym Dmax 45-47 Gy df = 1,8-2
Gy przy < 10 cm (Hasler W. Et.al) [8, 9].
Tabela 1
Granice konturowania narządów krytycznych na przykładzie rdzenia kręgowego wg Y. Sun et al
Narząd
TPS
Cranial
Caudal
Anterior
Posterior
Lateral
Medial
Rdzeń
kręgowy
Spinal
Cord/SC
Koniec
móżdżku
2 cm poniżej
krawędzi
obojczyka
Z wykluczeniem przestrzeni podpajeczynówkowej
Źródło: Y. Sun et al./Radiotherapy and Oncology 110 (2014) 390-397
Tabela 2
Granice konturowania narządów krytycznych na przykładzie rdzenia
kręgowego wg RTOG
Narząd
Opis
Rdzeń kręgowy
Spinal Cord (SC)
Powinien obejmować obszar przynajmniej 10 cm po-
wyżej oraz poniżej obszaru PTV na każdym przekroju
poprzecznym z iCT
Źródło: Structure Delineation and Tolerances RTOG 1106 9/19/13 RTOG 1106
Rys. 2
Analizy różnic w konturowaniu rdzenia kręgowego
Źródło: Variation in contouring of organs at risk d B. E. NELMS et al. I. J. Radiation
Oncology d Biology d Physics Volume 82, Number 1, 2012.
•
Dmax 48 Gy df = 2 Gy (RTOG – Ra-
diation Therapy Oncology Group).
•
Dmax 36 Gy df = 3 Gy (RTOG).
•
Dmax 30 Gy df = 4 Gy (RTOG).
•
Jednorazowa dawka podana na
rdzeń kręgowego nie powinna
przekraczać 10 Gy (RTOG), (Sah-
gal et al.) [29, 10].
Tabela 3
Dawka tolerancji dla rdzenia kręgowego wg QUANTEC
Źródło: Modified from Marks et al QUANTEC Quantitative Analysis of Normal Tissue Radiation Effects in the
Clinic, Dose/volume/outcome data for several organs following conventional fractionation (unless otherwise
noted): QUANTEC Summary.
Reakcje popromienne (
Side Effects
)
Objawy wczesne:
•
demielinizacja włókien neuronów czuciowych wywołująca
parestezje;
•
objaw Lhermitta (> 35 Gy) – polegający na występowaniu
charakterystycznych mrowień ulegających nasileniu pod-
czas zginania szyi ku przodowi.
Objawy późne:
•
martwica popromienna powodująca paraliż lub niedowłady
– występuje rzadko;
•
mielopatia – uszkodzenie rdzenia objawiające się drętwie-
niem, niekiedy bólem, niedowładami; może postępować
z czasem;
•
uszkodzenie nerwów obwodowych > 60 Gy – słabo udoku-
mentowane [11-13].
Ślinianka przyuszna (
parotid gland
)
Anatomia
Ślinianka przyuszna jest parzystym narządem zlokalizowanym
na bocznej części twarzy do przodu odmałżowiny usznej i w dole
zażuchwowym. Ma kształt zbliżony do trójkąta. Przyusznica
odpowiada za produkcję śliny. Gałąź żuchwy podczas jedzenia
czy mowy uciska na leżącą za nią śliniankę, współuczestnicząc
