Inżynier i Fizyk Medyczny 6/2017 vol. 6
405
BHP
/
OMS
artykuł naukowy
/
scientific paper
––
niepożądane skutki dla zdrowia – ujawnione bezpośrednio
przez pracownika lub w wyniku okresowych badań lekar-
skich – objęte w znacznym stopniu tajemnicą lekarską, co
wymaga współpracy i wymiany istotnych informacji charak-
teryzujących warunki narażenia na pole-EM między użyt-
kownikiem i lekarzem medycyny pracy;
––
zmiany poziomów emisji lub narażenia spowodowane pro-
cesami zużycia technicznego źródeł pola-EM i ich wyposa-
żenia – ze szczególnym uwzględnieniem źródeł pola-EM,
w których konstrukcji zastosowano środki ochronne, np.
ekrany elektromagnetyczne – w przypadku skanerów RM
należy uwzględnić w tym kontekście takie zmiany, jak: za-
kres regulacji położenia ruchomych elementów skanera
oraz stan techniczny kabli i gniazd przyłączeniowych.
W procesie rozpoznania i oceny Z-EM dopuszcza się wykorzy-
stanie danych z recenzowanych publikacji, opracowanych przez
kompetentne laboratoria instytutów naukowobadawczych lub
uniwersytetów technicznych, o udokumentowanej umiejętności
wykonania oceny oddziaływania pola-EM w środowisku pracy
i związanych z nim Z-EM, jeżeli można wykazać jednoznaczne po-
wiązanie ich z charakterystyką Z-EM rozpoznanych w przestrze-
ni pracy i spełnienie minimalnych wymagań dotyczących oceny
Z-EM, określonych w części II lub III załącznika nr 3 R-BHP-EM. Ze
względu na unifikację cech konstrukcyjnych typowych skanerów
RM możliwość odwołania się do wspomnianych opracowań wy-
daje się pozornie oczywista, jednakże należy uwzględnić takie
czynniki różnicujące warunki narażenia pracujących na pole-EM,
jak: wyposażenie skanerów RM, rodzaje badań wykonywanych
w różnych placówkach, organizacja przestrzenna poszczególnych
sal diagnostycznych, wyszkolenie pracujących. Dużej ostrożności
wymaga również korzystanie z opracowań publikowanych przed
2017 r. ze względu na charakteryzowane w niniejszym artykule
zmiany wymagań prawa pracy obowiązujące od 1 lipca 2016 r.
Podsumowanie
Najpóźniej 1 lipca 2018 r. upływa okres przejściowy, w którym
działania z zakresu BHP powinny zostać dostosowane do no-
wych wymagań w celu zapewnienia bezpiecznych i higienicz-
nych warunków pracy we wszystkich placówkach użytkujących
skanery RM. W otoczeniu magnesów skanerów RM występuje
przestrzeń pola-EM stref ochronnych, co wymaga okresowej
oceny zagrożeń elektromagnetycznych w tych placówkach.
Przebywanie pracownika w przestrzeni pracy, w której
występuje pole-EM stref ochronnych
jest
zatrudnieniem
w warunkach zagrożenia
wynikającego z oddziaływania pola-
-EM, niezależnie od czasu trwania takiego narażenia, jego powo-
du oraz formy prawnej zatrudnienia.
Charakterystyka narażenia pracujących i osób potencjalnie
narażonych na pole-EM stref ochronnych nie powinna być trak-
towana jako sytuacja statyczna, utrwalona na cały okres użytko-
wania jego źródła. Działania w ramach realizacji wymagań prawa
pracy powinny zmierzać do ograniczenia ilości osób narażonych
na pole-EM, szczególnie podlegających narażeniu niebezpiecz-
nemu, ograniczenia poziomu narażenia tych osób i przeciwdzia-
łania zagrożeniom bezpieczeństwa, jakie wynikają z oddziały-
wania pola-EM w środowisku pracy (szczególnie zagrożeniom
balistycznym). W kolejnej publikacji scharakteryzowano środki
ochronne wymagane obecnie przez prawo pracy w celu zapew-
nienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w placów-
kach diagnostyki rezonansu magnetycznego.
Omawiane wymagania dotyczące ochrony przed oddziaływa-
niem pola elektromagnetycznego nie dotyczą pacjentów.
Słowniczek – najistotniejsze terminy
dotyczące charakterystyki zagrożeń
elektromagnetycznych w prawie pracy
(na podstawie R-BHP-EM, DzU 2016, poz. 950)
•
pole elektromagnetyczne (pole-EM)
–
czynnik fizyczny
w środowisku pracy, w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ≤ f ≤
300 GHz, którego składowymi są m.in.:
––
PMS – pole magnetostatyczne o częstotliwości z zakresu
f ≤ 5 Hz
––
PQS – pole-EM quasi-statyczne o częstotliwości z zakresu
5 Hz < f ≤ 100 kHz
––
PWCZ – pole-EM wielkiej częstotliwości z zakresu
(0,1-300) MHz
Rys. 1
Szkic charakteryzujący typowe zasięgi przestrzeni PMS stref ochronnych w
otoczeniu skanerów RM 1,5T lub 3T, z dokładnością odzwierciedlającą wymagania
R-BHP-EM: SN – pole-EM strefy niebezpiecznej oraz najsilniejsze pole-EM strefy za-
grożenia (>IPNob), których dotyczy ocena zgodności Z-EM z limitami GPO; SZ – pole-
-EM strefy zagrożenia; SP – pole-EM strefy pośredniej; SB – pole-EM strefy bezpiecznej
Źródło: opracowanie własne
SB
SP
SZ
SN
Sala diagnostyczna
