Inżynier i Fizyk Medyczny 6/2017 vol. 6
403
BHP
/
OMS
artykuł naukowy
/
scientific paper
––
udokumentowano okoliczności przemawiające za koniecz-
nością wykonania prac związanych z narażeniem na pole-EM
strefy niebezpiecznej;
––
ocena poziomu narażenia na pole-EM i Z-EM przeprowadzona
zgodnie z odpowiednimi wymaganiami R-BHP-EM (§ 6-8) wyka-
zała, że zostały przekroczone limity IPNog lub dolne limity GPO;
––
zastosowano wszystkie techniczne i organizacyjne środki
ochronne, z uwzględnieniem najnowszego stanu wiedzy,
w szczególności dotyczące prac szczególnie niebezpiecz-
nych i stwarzających możliwość wystąpienia szczególnego
zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego (w rozumieniu §
225 i 237 kodeksu pracy);
––
uwzględniono charakterystykę miejsca pracy, sprzętu robo-
czego lub praktyk roboczych;
––
użytkownik wykaże, że pracujący lub osoby potencjalnie
narażone są w dalszym ciągu chronieni przed niekorzyst-
nymi skutkami dla zdrowia i zagrożeniami bezpieczeństwa,
a wskaźnik narażenia W < 5;
––
w ramach profilaktycznej opieki medycznej lekarz medycy-
ny pracy informowany jest, że pracownika dotyczy naraże-
nie na pole-EM strefy niebezpiecznej.
W R-NDN-EM określono limity
Interwencyjnych Poziomów
Narażenia (IPN)
dla składowych pola-EM – pola elektrycznego
(
pole-E
) i pola magnetycznego (
pola-M
) – odnoszące się do za-
sięgów przestrzeni pola-EM stref ochronnych. Natomiast w Za-
łączniku nr 2 R-BHP-EM określono limity
Granicznych Pozio-
mów Oddziaływania (GPO)
, które wykorzystywane są podczas
oceny Z-EM bezpośrednich, występujących podczas narażenia
niebezpiecznego. W tabeli 1 zestawiono limity IPN dotyczące po-
la-E i pola-M – dla PMS, PQS i PWCZ rozpoznanego w otoczeniu
skanerów RM oraz odpowiednie wartości górnych limitów GPO.
Postanowienia omówionych rozporządzeń nie odnoszą
się do bezpieczeństwa pacjentów.
Ocena narażenia na pole-EM
i zagrożeń elektromagnetycznych
W przestrzeni pracy, w miejscach dostępnych dla pracujących
i osób potencjalnie narażonych, których może dotyczyć oddzia-
ływanie pola-EM stref ochronnych, dokonuje się oceny poziomu
narażenia na pole-EM źródeł pierwotnych i wtórnych – na podsta-
wie posiadanych przez użytkownika i odpowiednio udokumento-
wanych informacji (R-BHP-EM: § 5 ust. 1), a w przypadku ich braku
albo niedostatecznego zakresu – na podstawie pomiarów wyko-
nywanych w trybie określonym w rozporządzeniu Ministra Zdro-
wia [16] (
R-MZ
), (R-BHP-EM: § 5 ust. 1 i § 6.1). Na tej podstawie dla
zidentyfikowanych w przestrzeni pracy źródeł pola-EMwyznacza
się zasięgi przestrzeni pola-EM stref ochronnych (R-BHP-EM: § 7).
Aktualne wymagania dotyczące oceny narażenia na pole-EM
w przestrzeni pracy istotnie różnią się od stosowanych do czerw-
ca 2016 r. wymagań ujętych w starszym rozporządzeniu ministra
pracy [17] oraz polskiej normie PN-T-06580:2002 [18].
Wzwiązku
z tym dalsze korzystanie z wyników pomiarów wykonanych
zgodnie z wymaganiami normy PN-T-06580:2002 jest obec-
nie niewłaściwe.
Od lipca 2016 r. obowiązują znacznie zmienio-
ne wymagania dotyczące miar i limitów narażenia na pole-EM
skanerów RM (obecnie nazwane IPN i GPO (tab. 1), a poprzed-
nio NDN), co wymaga przeanalizowania wcześniejszych danych
charakteryzujących warunki oddziaływania pola-EM na pracują-
cych w nowym kontekście. Ponadto znacznie zmienione zostały
definicje pola-EM poszczególnych stref ochronnych i wskaźnika
narażenia (poprzednio: wskaźnik ekspozycji).
Minimalne wymagania dotyczące oceny pola-EM w przestrzeni
pracy, w tym dotyczące lokalizacji punktów pomiarowych i szcze-
gółowości oceny w przestrzeni pracy w polu-EM poszczególnych
strefachochronnych, określonowczęści III załącznika nr 3doR-BHP-
-EM. Na rysunku 1 zaprezentowano szkic charakteryzujący typowe
zasięgu PMS stref ochronnych w otoczeniu skanerów RM 1,5 T lub
3 T, z dokładnością odzwierciedlającą wymagania R-BHP-EM [5,
7-9]. Jednak ze względu na nowe wymagania dotyczące limitów
GPO (określonych odrębnie dla głowy, tułowia i kończyn), obecnie
konieczne jest również ocenianie narażenia pracujących z uwzględ-
nieniem 3-wymiarowego rozkładu przestrzennego tego narażenia
w przestrzeni obsługi. Z tego powodu
szkice prezentujące 2-wy-
miarowe mapy rozkładu wybranych izolinii poziomu PMS nie są
wystarczającym źródłem informacji charakteryzujących nara-
żenie pracujących na PMS strefy zagrożenia i niebezpiecznej.
Ponadto
użytkownik rozpoznaje i ocenia
Z-EMwmiejscachna-
rażenia (w regularnych odstępach czasu uzależnionych od rodzaju
i poziomu zagrożeń, nie rzadziej niż co 4 lata) oraz dokumentuje je
(zgodnie z wymaganiami rozporządzenia w sprawie ogólnych prze-
pisów bezpieczeństwa i higieny pracy [19] (
R-OW-BHP
), w zakresie
określonymw załączniku nr 3 do R-BHP-EM, § 8), uwzględniając:
––
rozpoznane prace podczas użytkowania rozpoznanych źró-
deł pola-EM i informacje techniczne dostarczane przez ich
producenta;
––
miary narażenia i limity IPN;
––
bezpośrednie skutki biofizyczne oddziaływania pola-EM
oraz ich miary i limity GPO, a także wszelkie skutki pośrednie
oddziaływania pola-EM mające wpływ na BHP;
––
rodzaj rozpoznanego pola-EM (jego dominujące często-
tliwości, czas i poziom narażenia oraz jego rozkład w prze-
strzeni, z uwzględnieniem narażenia na pole-EM emitowane
przez więcej niż jedno źródło pola-EM oraz jednoczesnego
narażenia na pola-EM wywołujące różne skutki bezpośred-
nie i pośrednie);
––
informacje uzyskane w wyniku profilaktycznych badań le-
karskich pracowników oraz skutki dla zdrowia wynikające
z narażenia na pole-EM osób szczególnie chronionych;
––
dostępność środków technicznych ograniczających emisję
lub poziom narażenia;
––
inne dostępne informacje dotyczące ochrony zdrowia i bez-
pieczeństwa pracy.
Przy skanerach RM rozpoznanie obejmuje Z-EMwynikające
z oddziaływania PMS i poruszania się w PMS oraz PWCZ i PQS,
z uwzględnieniemwspomnianych wtórnych źródeł PWCZ.
