Inżynier i Fizyk Medyczny 4/2016 vol. 5
201
radioterapia
/
radiotherapy
artykuł naukowy
/
scientific paper
angiograficznego. W związku z powyższym pojawia się wątpliwość,
w jaki sposób wyliczyć rzeczywistą sumaryczną dawkę pochłoniętą
przez pacjenta podczas trwania zabiegu angiografii. Zgodnie z zalece-
niami procedur wzorcowych [2] w celu uwzględnienia dawki pochodzą-
cej z promieniowania rozproszonego należy przemnożyć wartość dawki
otrzymanej przez pacjenta przez współczynnik BSF = 1,4.
Materiał i metoda
Znaczna część rejestratorów dawki informuje o kermie oraz DAP.
Niestety nie są to odczyty zawierające czynnik pochodzący z promie-
niowania rozproszonego. Może pojawić się zatem wątpliwość, w jaki
sposób odnieść otrzymany z rejestratora wynik do wartości rzeczy-
wistej. Jedną z szybszych metod obliczania dawki pochłoniętej przez
pacjenta jest stworzenie uniwersalnego arkusza obliczeniowego za-
wierającego niezbędne formuły.
Rys. 1
Przykładowy arkusz obliczeniowy
Aby zamienić sumaryczną dawkę w powietrzu (kerma) podaną
przez rejestrator dawki w mGy na sumaryczną dawkę pochłoniętą
w Gy, należy wykorzystać współczynnik korekty zależny od napro-
mieniowanego obszaru (równy 1,06) podany w raporcie 457 IAEA [5]
oraz przejść z jednostek mGy do Gy (wartość dawki w mGy podzielić
przez 1000).
D Gy
K
=
×
106
1000
,
(5.)
Wnastępnymkroku należywykorzystaćwspółczynnik rozproszenia
wstecznego BSF wynoszący 1,4 [2]. Wychodząc z wzoru (5.) i mnożąc
otrzymany wynik przez współczynnik BSF, otrzymujemy dawkę po-
chłoniętą przez pacjenta podczas trwania całego zabiegu angiogra-
ficznego z uwzględnieniem zarówno frakcji promieniowania wstecz-
nego oraz współczynnika korekcji dla napromieniowanego obszaru.
D Gy D
s
= ×
14,
(6.)
Podsumowanie
Każdy Zakład Radiologii posiada swój własny sposób obliczania dawki,
jednak zastosowanie prostej i znanej metody arkuszy obliczeniowych
pozwala na szybkie dostosowanie formuł do wymagań prawnych.
Jednocześnie każda, nawet najmniejsza, zmiana w Rozporządzeniu
może w łatwy sposób zostać wprowadzona do formuły. Zastosowanie
arkuszy obliczeniowych umożliwia spersonalizowanie każdego obli-
czenia, szybki wydruk, a także dołączenie uzyskanego w ten sposób
raportu do dokumentacji medycznej pacjenta. Dzięki takiemu rozwią-
zaniu istnieje możliwość relatywnie łatwego kontrolowania dawki,
jaką otrzymuje pacjent podczas zabiegu. Otrzymujemy w ten sposób
także możliwość podejmowania odpowiednich kroków w przypadku
pacjentów, którzy przekroczyli dawkę 1 Gy poprzez odnotowanie
informacji w dokumentacji medycznej pacjenta. W przypadku prze-
kroczenia dawki 3 Gy obowiązkiem jest odnotowanie informacji w do-
kumentacji medycznej pacjenta oraz wykonanie badań kontrolnych
przez 21 dni z częstotliwością minimum raz w tygodniu.
Literatura
1.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 lutego 2011 r. w spra-
wie warunków bezpiecznego stosowania promieniowania joni-
zującego dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej.
2.
Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2015 r.
w sprawie ogłoszenia wykazu wzorcowych procedur radiolo-
gicznych z zakresu radiologii – diagnostyki obrazowej i radiolo-
gii zabiegowej.
3.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 marca 2008 r.
w sprawie minimalnych wymagań dla jednostek ochrony zdro-
wia udzielających świadczeń zdrowotnych z zakresu rentgeno-
diagnostyki, radiologii zabiegowej oraz diagnostyki i terapii
radioizotopowej chorób nienowotworowych.
4.
B. Gostkowska:
Fizyczne podstawy ochrony radiologicznej
, CLOR,
Warszawa 1992.
5.
Raport 457 IAEA:
Dosimetry in diagnostic radiology: An interna-
tional code of practice.
reklama
