vol. 6 2/2017 Inżynier i Fizyk Medyczny
80
inżynieria medyczna
\
medical engineering
artykuł naukowy
\
scientific paper
Specjalizacja i certyfikacja
w dziedzinie inżynierii medycznej
w Polsce i na świecie
Część 2: Inżynieria medyczna – geneza i rozwój
Specialization and certification in the field of medical
engineering in Poland and in the world
Part 2: Medical engineering – genesis and development
Ewa Zalewska
1
, Tadeusz Pałko
2
1
Instytut Biocybernetyki i Inżynierii Biomedycznej PAN, ul. Księcia Trojdena 4, 02-109 Warszawa, e-mail:
2
Instytut Metrologii i Inżynierii Biomedycznej Politechniki Warszawskiej, ul. św. Andrzeja Boboli 8, 02-525 Warszawa
otrzymano / received:
09.02.2017
poprawiono / corrected:
15.03.2017
zaakceptowano / accepted:
30.03.2017
Streszczenie
W artykule przedstawiono zarys historyczny powstawania
i kształtowania się zawodu inżyniera medycznego. Zaznaczone
zostały najważniejsze wydarzenia mające istotny wpływ na okre-
ślenie, czym jest ten zawód i jego roli w ochronie zdrowia.
Słowa kluczowe:
inżynieria medyczna, specjalizacja zawodowa,
historia
Abstract
The article outlines the historical development of the medical
engineering profession. The most important events determi-
ned this profession and its role in health care are pointed.
Key words:
medical engineering, professional specialization,
history
Najważniejsze wydarzenia kształtujące zawód inżyniera me-
dycznego przypadają na wiek XX, a przede wszystkim jego
drugą połowę. Bardzo ciekawe i ważne dla zrozumienia istoty
współczesnej inżynierii medycznej jest jednak prześledzenie hi-
storii działalności w tym zakresie i zaznaczenie, na czym polega
wyjątkowość tej dziedziny inżynierii.
Inżynieria biomedyczna, w odróżnieniu od wszystkich innych
dziedzin inżynierii, koncentruje się na rozwiązywaniu problemów
w obszarze biologii i medycyny. Wyodrębnienie się tej dziedziny
poprzedzone było szeregiem odkryć i prac inżynierskich, które
doprowadziły do stwierdzenia, żew żywych organizmach obowią-
zują te same prawa fizyczne, co w obiektach fizycznych, a zacho-
dzące procesy można opisać aparatem matematycznym. To, co
jest dla nas oczywiste, nie było takim na początku. Inżynieria me-
dyczna nie ma swojej bibliografii, ale w źródłach, głównie z dzie-
dziny medycyny, można odnaleźć opisy działalności, którą według
dzisiejszych kryteriów zaliczylibyśmy do inżynierii medycznej.
Początki stanowiły badania poznawcze i sięgają one okresu
około 500 lat p.n.e., kiedy uczeń Pitagorasa, Alcmaeon, próbował
stosować zależności matematyczne w badaniach fizjologicznych.
Podobnie postępowali Platon i Arystoteles w swoich działaniach
dążących do systematyki otaczającego świata. Interesowali
się m.in. działaniem serca jako pompy i hemodynamiką. Były to
pierwsze próby integracji matematyki i biologii. Bardziej zaawan-
sowane stosowanie praw fizyki i wiedzy matematycznej, a także
działań inżynierskich należy przypisać Leonardowi da Vinci, który
stosował je wbadaniach fizjologicznych i medycznych. Duża część
twórczej działalności Leonarda da Vinci należy do dzisiejszego ob-
szaru bioniki, czyli wykorzystywania i odwzorowywania w techni-
ce układów, systemów, zasad działania i regulacji funkcjonujących
w organizmach żywych. Polega to na ich poznaniu, opisaniu języ-
kiem nauk ścisłych i realizacji technicznej.
Pierwszeństwo w konstrukcji przyrządów medycznych przy-
pisuje się Santorio Santonio [1]. W 1625 roku jako pierwszy na
świecie skonstruował termometr, który był użyty do pomiaru
temperatury ciała i stanowił pierwowzór późniejszych termo-
metrów rtęciowych. Posiadał on zamkniętą z jednej strony rurkę
szklaną, wypełnioną wodą i zanurzoną otwartym końcem w na-
czyniu z wodą. Wysokość słupa wody w rurce wyznaczała mie-
rzoną temperaturę. Santorio przypisuje się również pierwszeń-
stwo w konstrukcji aparatu medycznego, którym był przyrząd
„pulsilogium” do pomiaru pulsu. Zapoczątkowało to badania
hemodynamiczne rozwijane później m.in. przez Stephena Hale-
sa i Bernouliego. Hales przeprowadził w roku 1732 eksperyment
