Inżynier i Fizyk Medyczny 2/2015 vol. 4
93
artykuł
/
article
radioterapia
/
radiotherapy
referencyjny sygnał zerowy, a zerowa wielkość pola jest zdefinio-
wana dla zamkniętych przeciwnych szczęk kolimatora i dotyka-
jących się w tym punkcie. Znalezienie zerowego odniesienia dla
MLC z zaokrąglonymi końcami listków wymaga wyrównania jej ze
środkiem pola, co nie odpowiada w tej pozycji linii 50% fluencji.
Na rysunku 9 przedstawiono schemat dla listków MLC z zaokrą-
glonym końcem umieszczonych w trzech pozycjach.
SCD jest odległością środka geometrycznego listka od źródła
promieniowania rentgenowskiego w kierunku rozchodzenia się
promieniowania. SAD jest odległością izocentrum, P to krzywi-
zna na wierzchołku łuku końca listka na osi listka, prostopadłej
do kierunku rozchodzenia się promieniowania, z kolei R jest pro-
mieniem krzywizny zakończenia listka. Pozycjonowanie listków
MLC przedstawiono w trzech sytuacjach:
1)
kolimacja na zewnątrz poza osią obrotu kolimatora, tak że
P projektuje się na e;
2)
kolimacja z osią obrotu kolimatora, tak że P projektuje się
na c;
3)
kolimacja po przekroczeniu osi obrotu kolimatora, tak że
P projektuje się w pozycji b (Rys. 9).
Jeśli P jest poddane transpozycji z pozycji c do pozycji e, to zna-
czy, że przesuwa się wzdłuż o liniową odległość W’ dla odległości
SCDod źródła promieniowania. P takżeprzemieszcza się na dystan-
sie W w odległości SAD. Pozycja listka może być w związku z tym
wyznaczona w zależności od W’, według następującej zależności:
W W SAD SCD
= ′
/
Równanie to nie określa położenia krawędzi pola, ponieważ
jako odniesienia końcówki zakrzywionego listka MLC używa
punktu P. Powyższe równanie pozwala na obliczenie pozycji list-
ków MLC. Szerokość pola świetlnego może być do 5 mm mniej-
sza niż wymiar geometryczny dla określania krawędzi przez za-
krzywione końcówki listków MLC. Alternatywą jest użycie linii
promieniowania biegnącej od centrum targetu promieniowania,
stycznie do zakrzywionej powierzchni listków w odniesieniu do
wszystkich ich pozycji w polu. Są to linie promieniowania koń-
czące się w punktach a, c i d (Rys. 9) – szerokość pola jest utwo-
rzona przez wymiar x. Powoduje to nieliniową różnicę pomiędzy
projekcją pola świetlnego x i przesunięciem liniowymW’ listków.
x dla pola świetlnego wynosi około:
x W
= − ∆
x
W SCD R SAD
SAD
SAD W
SCD R W
SAD W
=
⋅
± ⋅
⋅ −
+
±
+
1
2
2
2
2
Związek jest nieliniowy w odniesieniu do fizycznego ruchu
listka. Zastosowanie tej zależności redukuje wartość odchylenia
między wybranymi położeniami listków i obszarem projekcji pola
świetlnego dla dowolnego listka o maksymalnie około 1 mm.
Orientacja kolimatora/głowicy
Na rysunku 10 przedstawiono obraz znacznika osi pola, względ-
nej pozycji „banków” listków kolimatora MLC i diafragmy usta-
wionej dla ramienia akceleratora w pozycji 0°.
Przed przystąpieniem do kalibracji układu listków MLC należy
sprawdzić, czy detektor nie wykazuje żadnych artefaktów lub
niejednorodności w obrazie jednorodnego pola (Rys. 3a i Rys.
3b). Trzeba także sprawdzić kalibracje detektora obrazowego
i wzmocnienia obrazów.
W przypadku systemu Elekta do kalibracji położenia list-
ków MLC oraz pomiarów parametrów pola świetlnego i pola
Rys. 9
Schemat linii promieniowania, które określają formowanie brzegu pola pro-
mieniowania i pola świetlnego dla listków MLC z zakrzywionymi/zaokrąglonymi
końcówkami. SAD jest to odległość od źródła do izocentrum, a SCD jest odległością
od źródła do środka listka. R to promień krzywizny końca listka
Źródło: [4].
reklama
