Inżynier i Fizyk Medyczny 2/2015 vol. 4
69
artykuł
/
article
kontrola jakości
/
quality control
Wprowadzenie
Jednym z testów wykonywanych dla mammografów cyfrowych
i ucyfrowionych stosowanych w Polsce w skryningu mammo-
graficznym jest ocena jakości obrazu z zastosowaniem fantomu
CDMAM. Niepewność wyników tego testu jest wysoka. Różnice
pomiędzy poszczególnymi egzemplarzami fantomu oraz sto-
sowanie różnych wersji programu analizującego obrazy mają
znaczący wpływ na wyniki. Mimo to należy mieć świadomość, że
występujący dla części systemów ucyfrowionych problem z osią-
gnięciemwyników akceptowalnych oznacza przede wszystkimni-
ską jakość obrazu – niższą niż dla przeciętnego systemu analogo-
wego używanego w skryningu wWielkiej Brytanii wiele lat temu.
Fantom CDMAM
Narodowy Fundusz Zdrowia wymaga [1], aby dla mammografów
cyfrowych i ucyfrowionych stosowanych w skryningu mammo-
graficznym wykonywać testy zgodnie z zaleceniami europej-
skimi z 2006 roku [2] oraz opublikowanym w 2013 roku suple-
mentem do tych zaleceń [3]. Jednym z tych testów jest ocena
progowego kontrastu obrazu. Test polega na sprawdzeniu
widoczności w obrazie mammograficznym okrągłych struktur
o średnicach od 0,1 do 1 mm, umieszczonych na tle odpowiada-
jącym pod względem osłabiania promieniowania 50 mm PMMA.
Zalecenia nie narzucają typu fantomu, zawierają wręcz sformu-
łowania dopuszczające zastosowanie różnych fantomów [2].
Jednocześnie jednak z nazwy wymieniony jest fantom CDMAM.
Wiadomo także, że kryteria oceny wyników testu zostały wyzna-
czone na podstawie badań przeprowadzonych właśnie z zasto-
sowaniem fantomu CDMAMw wersji 3.4 [2, 4]. Pomimo istnienia
alternatywnych rozwiązań fantom CDMAM jest najczęściej sto-
sowany do wykonywania tego testu w Polsce.
Fantom CDMAM w wersji 3.4 składa się z aluminiowej płytki
o wymiarach 18 cm na 24 cm i grubości 0,5 mm, przykrytej 3 mm
PMMA. Na płytce znajduje się siatka z pól o boku 1 cm. W każ-
dym polu znajdują się dwie złote struktury w kształcie dysku:
jedna położona na środku pola i jedna w wybranym narożniku
(Rys. 1). Łącznie fantom zawiera 410 złotych dysków o grubo-
ściach od 0,03 do 2,0 µm i średnicach od 0,06 do 2,0 mm. Ocena
obrazu polega na wskazaniu, w którym narożniku danego pola
znajduje się struktura. Jeżeli wskazanie jest prawidłowe, uznaje
się, że struktura jest widoczna.
Rys. 1
Fantom CDMAM w wersji 3.4
Rejestracja obrazów fantomu
Pierwszym krokiem niezbędnym do wykonania testu jest za-
rejestrowanie serii obrazów fantomu (Rys. 2). Według zaleceń
z 2006 roku [2] obrazów powinno być co najmniej 6, natomiast
zgodnie z opublikowanym w 2013 roku suplementem – co naj-
mniej 16 [3]. Pomiędzy kolejnymi ekspozycjami fantom należy
Ocena jakości obrazu
w mammografii cyfrowej
z zastosowaniem fantomu CDMAM
Witold Skrzyński
Zakład Fizyki Medycznej, Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie,
ul. Roentgena 5, 02-781 Warszawa, tel./fax +48 22 644 91 82, e-mail:
