Inżynier i Fizyk Medyczny 2/2016 vol. 5
radiologia
/
radiology
77
artykuł
/
article
Wprowadzenie
Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego
(OUN) są poważnym problemem społecznym. Za-
chorowalność na ten typ nowotworu dotyczy coraz
częściej osób w młodym wieku. W związku z tym na-
leży szczególnie zwrócić uwagę na skuteczność dia-
gnozowania tego typu nowotworów oraz włączania
odpowiedniego leczenia. Leczenie powinno być tak
dobrane, aby pacjenci zachowali przez maksymalny
czas pełną sprawność. Celem pracy jest przedsta-
wienie jednej z technik obrazowania metodą rezo-
nansu magnetycznego BOLD (
Blood Oxygen Level
Dependent
) w diagnostyce i kontroli leczenia guzów
mózgu.
Guz i proces nowotworowy
Patogenezie nowotworów OUN towarzyszy po-
wstawanie naczyń krwionośnych. Proces angioge-
nezy (waskularyzacja) jest regulowany przez układ
czynników pobudzających i hamujących. Zarówno
nadmierna, jak i zbyt mała angiogeneza może wpły-
wać negatywnie na organizm. Jedną z przyczyn
nadmiernego tworzenia się naczyń krwionośnych
(neowaskularyzacja) są choroby nowotworowe [1].
W fazie początkowej guzki nowotworowe to sku-
pisko około 1 miliona komórek patologicznych
w objętości 1-2 mm
3
. W tym stanie komórki mogą
istnieć miesiącami, a nawet latami. W tej fazie
substancje odżywcze docierają do guza na drodze
dyfuzji z naczyń przebiegających w pobliżu (150-180
μm) [2]. W późniejszych fazach (gdy objętość guza
przekroczy graniczną wielkość) dochodzi do mar-
twicy w centralnych częściach guza i bez dodatko-
wego zaopatrzenia w krew niemożliwy byłby dalszy
wzrost guza. Następuje wówczas niedotlenienie
wewnętrznych obszarów guza (hipoksja), które
stymuluje tworzenie patologicznego unaczynienia
i dalszy wzrost guza [3-5]. Należy zaznaczyć, że ist-
nieją dwa rodzaje hipoksji: przewlekła i ostra. Hipok-
sja przewlekła jest wynikiem zaburzenia równowagi
pomiędzy zwiększonym zapotrzebowaniem na tlen
w szybko dzielących się nowotworach, a zmniej-
szoną dostawą tlenu przez tworzącą się w guzach
nowotworowych sieć nieprawidłowych naczyń
krwionośnych. W sieci tej występuje wiele niety-
powych rozgałęzień, pętli i połączeń, co powoduje
wolniejszy przepływ krwi, a w konsekwencji skutku-
je, mimo większej ilości tlenu doprowadzonego do
okolic guza, mniejszym dotlenieniem jego komórek.
Hipoksja ostra występuje na skutek m.in. różnic ci-
śnień pomiędzy układem naczyniowym a miąższem
guza, co powoduje chwilowe trwające sekundy lub
minuty, niedotlenienie guza [1]. W związku z tym,
z punktu widzenia terapii istotne jest określenie
miejsc OUN, gdzie znajdują się silnie proliferujące
komórki nowotworowe oraz miejsca silnie niedo-
tlenione, które mogą indukować tworzenie patolo-
gicznego unaczynienia.
Metoda BOLD
w diagnostyce i kontroli leczenia
nowotworów mózgu
Radosław Kuliński
1, 2
, Leszek Królicki
1, 2
1
Zakład Diagnostyki Obrazowej, Mazowiecki Szpital Bródnowski w Warszawie,
ul. Ludwika Kondratowicza 8, 03-242 Warszawa, tel. +48 22 326 55 00, e-mail:
2
Zakład Medycyny Nuklearnej, Warszawski Uniwersytet Medyczny, ul. Stefana Banacha 10, 02-097 Warszawa
