radioterapia
/
radiotherapy
Inżynier i Fizyk Medyczny 2/2016 vol. 5
85
artykuł naukowy
/
scientific paper
Streszczenie
W
pracy przedstawiono na przykładzie napromie-
niania nowotworu gruczołu krokowego dwa
podstawowe sposoby podwyższania dawki w napro-
mienianej objętości: dwuetapowy i jednoczasowy. Po-
kazano różnice pomiędzy technikami napromieniania,
porównano dawki fizyczne i biologicznie równoważ-
ne, które obliczono na bazie modelu liniowo-kwadra-
towego. Na podstawie wykonanych obliczeń stwier-
dzono, że stosując napromienianie dwuetapowe lub
jednoczasowy
boost
, dawki fizyczne i biologicznie
równoważne są porównywalne, jeżeli liczba frakcji
w obu opisywanych technikach jest taka sama. Jeżeli
jednak w technice
boostu
jednoczasowego zmniejszy
się liczba frakcji, nie zmieniając dawki całkowitej, aby
nie zwiększać dawki w narządach krytycznych, wów-
czas dawka biologiczna równoważna jest większa
w leczonym obszarze, pozostając niezmienna w na-
rządach krytycznych. Ten sposóbpodwyższania dawki
jest możliwy tylko w przypadku zastosowania technik
dynamicznych, takich jak IMRT lub VMAT.
Słowa kluczowe:
boost
jednoczasowy, dawka bio-
logicznie równoważna, dawka całkowita i frakcyjna,
liczba frakcji
Abstract
T
his work is based on the case of prostate can-
cer irradiation and it presents two basic ways to
increase the dose in the irradiated volume: simulta-
neous boost and two-step method. The differences
between those methods of radiation were shown.
The physical and biologically equivalent doses, cal-
culated based on the linear – quadratic model, were
compared. On the basis of performed calculations
and if the number of fractions for both described
techniques is the same, it can be concluded that
using two-step irradiation or simultaneous boost
the physical and biologically equivalent doses are
comparable. However, if the number of fraction for
simultaneous boost is reduced, without changing
the total dose, so as to not increase the dose in crit-
ical organs, then the biologically equivalent dose is
greater in the treated area, while remaining con-
stant in the critical organs. This method of increas-
ing the dose is only possible for dynamic techniques
such as IMRT or VMAT.
Key words:
simultaneous boost, biologically equiv-
alent dose, total dose, fraction dose, number of
fractions
Techniki napromieniania
w radioterapii –
boost
Radiotherapy techniques – boost
Krzysztof Ślosarek
1, 3
, Łukasz Dolla
1
, Michał Radwan
1
, Wojciech Osewski
2
1
Zakład Planowania Radioterapii i Brachyterapii, Centrum Onkologii – Instytut MSC, ul. Wybrzeże AK 15, 44-101 Gliwice, tel. +48 32 278 80 18,
e-mail:
2
Zakład Radioterapii, Centrum Onkologii – Instytut MSC, ul. Wybrzeże AK 15, 44-101 Gliwice
3
Wyższa Szkoła Humanitas, Sosnowiec, Instytut Elektroradiologii, ul. Kilińskiego 43, 41-200 Sosnowiec
Wprowadzenie
Radioterapia to niszczenie komórek nowotworo-
wych promieniowaniem jonizującym [1-3]. W bar-
dzo dużym uproszczeniu można powiedzieć, że licz-
ba zniszczonych komórek jest proporcjonalna do
dawki zdeponowanej podczas napromieniowania.
Im więcej komórek chcemy zniszczyć, tym większą
dawkę należy podać. Oczywiście promieniowanie
jonizujące niszczy wszystkie komórki, nie tylko no-
wotworowe, również prawidłowe, które otaczają
guz nowotworowy, dlatego należy minimalizować
86
otrzymano / received:
01.03.2016
poprawiono / corrected:
15.03.2016
zaakceptowano / accepted:
04.04.2016
