vol. 6 6/2017 Inżynier i Fizyk Medyczny
342
wydarzenia
\
events
Fot. 5
Od lewej: geometria układu wiązek aparatu CyberKnife, wymodelowany rozkład dawki w napromienianiu guza kąta mostowo-móżdżkowego w przekrojach: po-
przecznym, bocznym oraz czołowym
Fot. 6
Od lewej: geometria układu wiązek klasycznego akceleratora biomedycznego, wyposażonego w MLC HD, wymodelowany rozkład dawki w napromienianiu guza
płuca w przekrojach: poprzecznym, bocznym oraz czołowym
Fot. 7
Wymodelowany rozkład dawki w napromienianiu mikrogruczolaka przysadki – klasyczny akcelerator biomedyczny wykorzystujący kolimatory stożkowe w przekro-
jach: poprzecznym, bocznym oraz czołowym
Weryfikacja dozymetryczna planu leczenia
Przed rozpoczęciem radiochirurgii, plan leczenia chorego jest
sprawdzany pod względem dozymetrycznym. Stosując matry-
ce detektorów półprzewodnikowych lub komór jonizacyjnych,
przeprowadza się pomiar rozkładu dawki przeliczony w fanto-
mie.
Napromienianie chorego
Przystępując do realizacji zabiegu radiochirurgicznego należy
wykonać szereg testów dozymetrycznych, geometrycznych
i mechanicznych zapewniających jakość oraz precyzję dostar-
czania obliczonego rozkładu dawki przez aparat terapeutyczny.
Pierwszym etapem napromieniania SRS jest odtworzenie
pozycji pacjenta na aparacie terapeutycznym, używając wcze-
śniej przygotowanej stabilizacji i wykonanie niezbędnych badań
obrazowych (np. komputerowa tomografia stożkowa CBCT).
Pozwala to na ułożenie chorego w taki sposób, aby izocentrum
rzeczywiste pokrywało się z izocentrum wirtualnym wyznaczo-
nym w procesie planowania.
W przypadku napromieniania chorego w wybranej fazie od-
dechowej w technice 4D, dodatkowo konieczne jest użycie sys-
temu do bramkowania oddechowego.
Podsumowanie
Radiochirurgia stereotaktyczna, polegająca na jednorazowym
podaniu wysokiej dawki promieniowania jonizującego w małą
objętość ogniska chorobowego, stanowi wyzwanie dla współ-
czesnej radioterapii. Trudność polega zarówno na precyzyjnym
formowaniu pola napromieniania, jak i na właściwym ułożeniu
chorego na aparacie terapeutycznym. Wybór urządzenia wy-
korzystywanego do radiochirurgii zależy przede wszystkim od
spełnienia warunków, jakie stawiają indywidualne potrzeby
wynikające z procesu leczenia pacjenta. Dostępność liniowych
akceleratorów biomedycznych sprawia, że zabiegi radiochirur-
giczne stają się coraz bardziej powszechne.
Literatura
1.
L.S. Chin, W.F. Regine (Eds.):
Principles and Practice of Stereotac-
tic Radiosurgery
, Springer 2008.
2.
L. Leksell:
Stereotactic radiosurgery
, Journal of Neurology, Neu-
rosurgery, and Psychiatry, 46, 1983, 797-803.
3.
A. Mucha-Małecka, B. Gliński, E. Jakubowicz:
Radiochirurgia ste-
reotaktyczna w praktyce klinicznej
, Onkologia w Praktyce Klinicz-
nej, 9(4), 20139, 123-127.
4.
J.C.T. Chen, M.R. Girvigian:
Stereotactic Radiosurgery: Instrumen-
tation and Theoretical Aspects – Part 1
, The Permanente Journal,
9(4), 2005.
5.
G.H. Barnett, M.E. Linskey, J.R. Adler i in.:
Stereotactic radiosur-
gery - an organized neurosurgery-sanctioned definition
, J. Neuro-
surg., 106, 2007, 1-5.
6.
A.A.F. De Salles, A.A. Gorgulho, M. Selch, J. De Marco, N. Agaza-
ryan:
Radiosurgery from the brain to the spine: 20 years experien-
ce
, Acta Neurochir Suppl, 101, 2008, 163-168.
