Page 48 - IFM 1 2013

vol. 2 1/2013 Inżynier i Fizyk Medyczny

radiologia

\

radiology

artykuł naukowy

\

scientific paper

46

powinny uwzględniać schorzenie, stan, wydolność pacjenta,

a także obszary anatomiczne, które będą badane, prędkość

przepływu kontrastu. Po akceptacji ustawień wykonuje się

pojedynczy skan, a na nim, za pomocą eliptycznego narzę-

dzia pomiarowego, ustawia się wybrany obszar do monito-

rowania napływu kontrastu ROI, np. na aortę wstępującą,

następnie po akceptacji przechodzi się do monitorowania.

W zależności od producentów kolejność ustawiania poszcze-

gólnych parametrów może być różna [6].

W trakciemonitorowania z lokalizacji wyjściowej pobierane

są skany podczas podawania dożylnie środka kontrastowego.

System wyświetla obrazy w formie graficznej, wykresy, war-

tości progowe oraz czas, który upłynął od startu monitorowa-

nia. Wraz z rozpoczęciem monitorowania rozpoczyna się jed-

noczesne podawanie dożylne środka kontrastowego. System

uwzględnia ustawiony czas opóźnienia monitorowania, a na-

stępnie zaczyna generować skany z ustawionym pomiędzy

nimi odstępem czasowym w celu redukcji dawki.

Po osiągnięciu wartości progowej wzmocnienia, gdy linia

na wykresie oznaczająca poziom wzmocnienia ROI dla wy-

generowanych skanów monitorowania przetnie się z linią

ustawionej wartości progowej w jednostkach Hounsfielda

lub jeśli na podstawie własnej obserwacji wzrokowej ska-

nów monitorowania w czasie rzeczywistym uwidoczni się

dostateczny kontrast w obszarze zainteresowania, operator

ręcznie przechodzi do skanowania. Rozpoczęcie skanowania

może odbywać się automatycznie, po osiągnięciu zaplano-

wanej wartości progowej wzmocnienia w jednostkach Ho-

unsfielda w obszarze zainteresowania ROI. Po zatwierdze-

niu skanowania stół przesuwa się do lokalizacji początkowej

zaplanowanego zakresu badania i rozpoczyna się proces

skanowania, z uwzględnieniem zaplanowanego opóźnienia

diagnostycznego. Jeżeli komunikaty głosowe nie zostaną

przewidziane, operator zobowiązany jest udzielić pacjento-

wi instrukcji odnośnie sposobu oddychania [6].

Badanie z bolusem

Kolejnąmetodąwykonywania badań ze środkiemkontrastowym

jest technika bolusa próbnego (

bolus test

), która polega na wyko-

naniu serii z iniekcjąmałej objętości środka kontrastowego od 10

do 20 ml, z przepływem takim samym jak w głównym badaniu,

podczas której wykonuje się na wybranym poziomie odniesienia,

np. w badaniu klatki piersiowej na wysokości podziału pnia płuc-

nego na tętnice płucną prawą i lewą, skanowanie próbne.

Poszczególne skany uzyskuje się z odstępem co 1-2 s (w

celu redukcji dawki), po ustalonym czasie od początku iniekcji

(np. dla badań klatki piersiowej bolus próbny można wykonać

z opóźnieniem ok. 4-6 s od początku iniekcji środka kontrasto-

wego). Skanowanie próbne kończy się, gdy wzmocnienie w za-

interesowanym obszarze zacznie maleć po osiągnięciu szczytu

maksymalnego wzmocnienia. Następnie za pomocą dostęp-

nych aplikacji dostarczonych przez producenta tomografu

mierzy się czas osiągnięcia maksymalnego progu wzmocnienia

kontrastem w obszarze zainteresowania dla fazy bolusa prób-

nego. Wykorzystuje się zazwyczaj wykres zależności wzmoc-

nienia w czasie, a wartość szczytu krzywej to czas, w którym

uzyskano maksymalną wartość wzmocnienia.

Następnie przechodzi się do skanowania zaplanowanego

obszaru badania, gdzie w miejsce wpisywania wartości opóź-

nienia startu skanowania wpisuje się uzyskany czas z serii

bolusa próbnego powiększony o opóźnienie z serii z bolu-

sa próbnego i dodatkowe 4-5 s ze względu na większą ilość

środka kontrastowego użytego do badania, a tym samym

dłuższy czas iniekcji (np. w badaniu klatki piersiowej szczyt

wzmocnienia przypadł na 10 s, opóźnienie w bolus teście

Fot. 3.

Angio-TK klatki piersiowej. Monitorowanie napływu kontrastu z obszarem

ROI umieszczonym w łuku aorty. Na ekranie monitora pojawią się cztery okna: górne

lewe przedstawia skan wyjściowy z ROI; górne prawe przedstawia stan monitorowa-

nia w czasie rzeczywistym; dolne lewe to wykres wartości wzmocnienia obszaru ROI

każdego wygenerowanego podczas monitorowania skanu względem czasu (pozio-

ma linia to pożądana wartość progowa wzmocnienia); okno dolne prawe przedsta-

wia rzeczywisty czas pobrania każdego skanu monitorowania z uwzględnioną war-

tością wzmocnienia ROI. Mierzony jest czas, który upłynął od rozpoczęcia iniekcji

środka kontrastowego do końca monitorowania (w tym przypadku 16 s). Czas ten

stanowi opóźnienie od początku iniekcji środka kontrastowego w momencie zakoń-

czenia monitorowania i przejścia do etapu skanowania.

Fot. 2.

Angio-TK klatki piersiowej. Skan wyjściowy, na którym zaznacza się obszar

zainteresowania ROI (czerwona elipsa w aorcie), w którym monitorowany jest na-

pływ kontrastu.

Page 48 - IFM 1 2013 - web całe