Page 49 - IFM 1 2013

Inżynier i Fizyk Medyczny 1/2013 vol. 2

radiologia

/

radiology

artykuł naukowy

/

scientific paper

47

wyniosło 5 s i 4 s na dopłynięcie, co daje łącznie 19 s opóź-

nienia w badaniu dedykowanym dla całego zaplanowanego

zakresu badania). Prędkość przepływu kontrastu pozostaje

na takim samym poziomie jak w fazie bolusa próbnego [5].

Podsumowanie i dyskusja

Większość badań z zakres tomografii komputerowej wyma-

ga podania dożylnie środków kontrastowych. Tylko nieliczne

z nich wykonuje się bez iniekcji środka kontrastowego, np. do

oceny złamań, obecności złogów, zwapnień. Zazwyczaj jest to

faza wstępna badania, a poprzestanie na niej wwielu przypad-

kach znacznie obniża jego wartość diagnostyczną. Decydując

się na podanie środka kontrastowego, należy dokonać staran-

nej analizy wskazań klinicznych, przeprowadzić odpowiednią

premedykację pacjenta bądź rozważyć inną alternatywną me-

todę badania, jak ultrasonografia czy rezonans magnetyczny.

Wprzypadkach urazuwielonarządowego, podejrzenia pęknię-

cia tętniaka aorty lub innych stanów klinicznych wymagających

badania tomografii komputerowej, kiedy dochodzi do zagroże-

niażyciapacjenta,zawszewykonujesiębadaniezzastosowaniem

dożylnych środków cieniujących. W wyjątkowych sytuacjach, je-

żeli badanie radiologiczne jest niezbędne, podaje się środek kon-

trastowy także kobiecie w ciąży. W tej sytuacji należy sprawdzić

czynność tarczycy noworodkawpierwszym tygodniu życia.

Część pacjentów z grupy podwyższonego ryzyka powi-

kłań po iniekcji środków kontrastowych, zgłaszających się na

badanie samodzielnie, można odpowiednio do niego przy-

gotować. Według ESUR (

European Society of Urogenital Ra-

diology

) nefrotoksyczność wywołana działaniem dożylnych

środków kontrastowych to stan występujący w ciągu 3 dni

od ich podania, gdzie zaburzenie czynności nerek powodu-

je wzrost stężenia kreatyniny w surowicy o więcej niż 25%

(0,5 mg/dl). Wobec tego każdy zgłaszający się na badanie pa-

cjent powinien mieć oznaczony współczynnik przesączania

kłębuszkowego GFR (

Glomerular Filtration Rate

). W przypad-

kach, kiedy GFR < 60 ml/min/1,73m

2

, należy nawodnić pa-

cjenta (1ml/kg m.c./godz. soli fizjologicznej na co najmniej

6 godz. przed i po badaniu). Podczas badania należy zasto-

sować środki nisko- lub izoosmolarne i najmniejszą dawkę

możliwą do uzyskania wyniku diagnostycznego [7].

Pacjenci chorujący na cukrzycę powinni odstawić prepa-

raty zawierające metforminę w dniu badania oraz 48 godzin

po jego zakończeniu, gdyż podanie środka kontrastowego

bez jej odstawienia może wywołać kwasicę mleczanową,

szczególnie jeżeli współistnieje niewydolność nerek.

Pacjentom z jawną nadczynnością tarczycy nie należy po-

dawać jodowych środków cieniujących, ponieważ może dojść

do przełomu tarczycowego zagrażającemu życiu pacjenta

w wyniku gwałtownego uwolnienia hormonów tarczycy.

W tym przypadku należy wybrać inną alternatywną metodę

i skierować pacjenta na konsultację endokrynologiczną. Nie

jest także wskazane podanie dożylnych środków kontrasto-

wych przed planowaniem leczenia chorób tarczycy jodem ra-

dioaktywnym. Środek kontrastowy blokuje wychwyt jodu, co

skutkuje opóźnieniem procesu leczenia o kilka lub kilkanaście

tygodni, dlatego nie powinno się podawać środka kontrasto-

wego na dwa miesiące przed planowanym leczeniem [2].

W przypadku guzów produkujących katecholaminy przed

badaniem zaleca się blokadę alfa- i beta-adrenergiczną leka-

mi doustnymi pod nadzorem lekarza kierującego [7].

W badaniu tomografii komputerowej, oprócz powikłań

związanych z dożylnym podawaniem środków kontrasto-

wych, kluczową rolę odgrywa także dawka promieniowa-

nia dla pacjenta. Każde badanie powinno planować się

z uwzględnieniem wszystkich norm, aby pacjent otrzymał

możliwie niską dawkę promieniowania. Dlatego też dosto-

sowanie metody wykonania badania z zastosowaniem dożyl-

nych środków cieniujących powinno mieć na celu redukcję

Fot. 4.

Angio-TK naczyń wieńcowych. Skanowanie próbne na poziomie aorty wstępu-

jącej, która jest obszarem zainteresowania do oceny wzrokowej poziomu wysycenia.

Rys. 1.

Angio-TK naczyń wieńcowych. Wykres pomiarowy służący do oceny czasu,

w jakim obszar zainteresowania (tu aorta wstępująca) uzyskał maksymalne wzmoc-

nienie kontrastowe (w tym przypadku jest to 10 s, po czym zaczęło maleć).

Page 49 - IFM 1 2013 - web całe