artykuł
/
article
Inżynier i Fizyk Medyczny 1/2013 vol. 2
medycyna nuklearna
/
nuclear medicine
15
Obliczanie aktywności
terapeutycznych
w medycynie nuklearnej
– stan obecny i perspektywy
Hanna Piwowarska-Bilska, Bożena Birkenfeld
Zakład Medycyny Nuklearnej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie, ul. Unii Lubelskiej 1, 71-252 Szczecin,
tel. +48 91 425 34 43, e-mail:
Obie procedury lecznicze powinny być wykony-
wane zgodnie z wytycznymi zawartymi w Dyrek-
tywie Rady Unii Europejskiej 97/43/EURATOM
z dnia 30.06.1997 r. dotyczącej bezpieczeństwa
pacjentów badanych i leczonych za pomocą pro-
mieniowania jonizującego [1]. W artykule nr 4
ust. 1a Dyrektywy zapisano, iż:
Indywidualne planowanie radioterapii jest
powszechnie stosowaną praktyką. Standardem
w zakładach radioterapii jest obecność zespo-
łów fizyków zapewniających prawidłowe plano-
wanie i realizowanie leczenia.
Sytuacja w
zakładach medycyny nuklearnej jest
diametralnie inna. W
tym przypadku procedury kon-
trolują pojedynczy fizycy, a
terapie radioizotopowe
wykonywane są według różnych procedur klinicznych.
Przykładowo, podczas wykonywania terapii guzów
neuroendokrynnych radiofarmaceutyk podawany jest
dożylnie w
tzw. dawce standardowej. Aktualnie indy-
widualne obliczenia dawki pacjenta nie są rutynowo
wykonywane zarówno w Polsce, jak i na świecie. Wme-
dycynienuklearnejstosujesięstandardoweaktywności
preparatów z
uwzględnieniem masy lub powierzchni
ciałapacjenta.Jedynieterapiaradioizotopowatarczycy
w wielu europejskich zakładach medycyny nuklearnej
poprzedzona jest pełną diagnostyką w
celu oszaco-
wania optymalnej aktywności leczniczej dla pacjenta.
Wykazano ścisłą zależność pomiędzy aktywnością ra-
diofarmaceutyku podaną pacjentowi a efektem leczni-
czym terapii [2-5]. W
przypadku niewielkiego odsetka
pacjentów stosuje się optymalną aktywność radiofar-
maceutyku – zdecydowanawiększość otrzymuje dawki
niższe. Tak ostrożne podejście zapewnia „bezpieczeń-
stwo radiacyjne” zdrowym tkankom, lecz także obniża
skuteczność terapii i zwiększa ryzyko nawrotu choroby.
Medycyna nuklearna i radioterapia wykorzystują promieniowanie jonizujące do
niszczenia komórek nowotworowych i zahamowania ich wzrostu oraz podziału,
przy jak najmniejszym uszkodzeniu zdrowych komórek. W radioterapii stosuje
się precyzyjnie ukształtowaną wiązkę terapeutyczną promieniowania, zaś w me-
dycynie nuklearnej – radiofarmaceutyki wprowadzane bezpośrednio do organi-
zmu poprzez iniekcje.
Narażenie na działanie promieniowania jonizującego docelowej powierzchni
jest planowane odrębnie dla każdego przypadku...