Page 9 - IFM 1 2013 - web całe
Basic HTML Version
Inżynier i Fizyk Medyczny 1/2013 vol. 2
dyskusja
/
discussion
bezpieczeństwo
/
safety
7
Propozycje zmian w rozporządzeniu
w sprawie bezpiecznego stosowania
promieniowania jonizującego
Paweł Kukołowicz
Zakład Fizyki Medycznej, Centrum Onkologii-Instytut, ul. Roentgena 5, 02-781 Warszawa, tel. +48 22 546 27 75, e-mail:
Rozporządzenie ma na celu zapewnienie bez-
piecznego stosowania promieniowania jonizują-
cego w medycynie [1]. Należy zauważyć, że w od-
niesieniu do radioterapii pojęcie bezpiecznego
stosowania promieniowania ma trochę inny wy-
dźwięk niż w pozostałych dziedzinach medycyny.
W radiologii czy też medycynie nuklearnej za-
sadniczo bezpieczeństwo jest osiągane poprzez
minimalizację dawki efektywnej, jaką otrzymuje
pacjent podczas realizacji badania. Dlatego do
ilościowego opisu procedur diagnostycznych
stosowane jest pojęcie poziomu referencyjnego.
W diagnostyce z użyciem promieniowania joni-
zującego celem jest zmniejszenie efektów sto-
chastycznych związanych z ekspozycją na pro-
mieniowanie jonizujące. W radioterapii, ilekroć
jest mowa o ochronie pacjenta, przede wszyst-
kim należy mieć na uwadze tzw. dawki tolerancji,
ale nie tylko. Nie tylko, gdyż podanie zbyt niskiej
dawki z dużym prawdopodobieństwem dopro-
wadzi do braku uzyskania kontroli miejscowej
TCP (
Tumor Control Probability
)
i niemal na pew-
no do śmierci pacjenta. Godne uwagi jest zdanie
wygłoszone przez jednego z bardziej znanych
obecnie radiobiologów Sørena Bentzena:
Naj-
gorszym powikłaniem po radioterapii jest niewy-
leczenie
. Na rysunku 1 przedstawiono dwa spo-
soby realizacji leczenia, które z całą pewnością
należy zaliczyć do kategorii niebezpiecznych.
Z takimi sytuacjami mamy do czynienia, gdy
podana dawka jest zbyt wysoka lub zbyt niska.
Znany jest fakt popełnienia błędu, polegającego
na podaniu wskutek błędu dozymetrycznego
bardzo licznej grupie pacjentów (blisko 1000
pacjentów) dawkę niższą od zleconej [2]. Osza-
cowano, że w konsekwencji u wielu pacjentów
nie uzyskano kontroli miejscowej. W radioterapii
W niniejszym tekście odniosę się do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia
18 lutego 2011 roku w sprawie bezpiecznego stosowania promieniowania
jonizującego dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej. Postaram się
ukazać zarówno słabe, jak i mocne strony tego rozporządzenia. Ze względu
na zakres moich zainteresowań zawodowych głównie odniosę się do rozdziału 6,
który dotyczy radioterapii. Przywoływanie innych części rozporządzenia po-
dyktowane jest faktem, że zapisy tam umieszczone mają wpływ na stosowa-
nie promieniowania w radioterapii.
