Page 21 - IFM 1 2013 - web całe
Basic HTML Version
Inżynier i Fizyk Medyczny 1/2013 vol. 2
artykuł
/
article
medycyna nuklearna
/
nuclear medicine
19
Ochrona radiologiczna
w medycynie nuklearnej
Piotr Czwarnowski
Zakład Medycyny Nuklearnej, Warszawski Uniwersytet Medyczny, ul. Banacha 1a, 02-097 Warszawa, tel. +48 22 599 22 70, e-mail
W medycynie nuklearnej do diagnostyki obrazo-
wej stosuje się kwanty gamma w zakresie energii
50÷600 keV, o natężeniu wiązki od 10
6
÷10
9
1/s,
a czas działania promieniowania jest ograniczony
zazwyczaj do kilku godzin lub dni. Do celów lecz-
niczych stosowane są emitery promieniowania
alfa i beta, których energia wynosi 1÷6v MeV, na-
tężenie wiązki 10
8
÷10
9
1/s. Czas działania promie-
niowania również wynosi kilka godzin lub dni [1].
W odniesieniu do personelu, celem ochrony
radiologicznej jest zmniejszanie narażenia na pro-
mieniowanie poprzez ograniczanie dawek pochło-
niętych. W medycynie nuklearnej, ze względu na
szeroką charakterystykę stosowanego promienio-
wania, ograniczanie dawek pochłoniętych przez per-
sonel jest bardzo trudne, a całkowite wyeliminowa-
nie zagrożenia wydaje się obecnie niemożliwe. Do
krytycznych czynności, przy wykonywaniu których
następuje narażenie na promieniowanie, należą:
––
przygotowywanie radiofarmaceutyku,
––
jego transport do miejsca podania,
––
aplikacja choremu,
––
a także przeprowadzanie badania.
Personel
Obecnie stosowane metody obejmują indywidual-
ną kontrolę dawek promieniowania, jaką otrzymuje
personel oraz wykorzystywanie wszelkich metod
prowadzących do obniżenia dawki. Metody te moż-
na scharakteryzować zgodnie z trzema zasadami:
1.
narażenie na promieniowanie powinno być jak
najkrótsze (czynnik czasowy),
2.
odległość od źródeł promieniowania powinna
być możliwie największa (czynnik odległości),
3.
wymagane jest stosowanie odpowiednich
osłon przed promieniowaniem.
Zasady te są podstawą opracowanych instruk-
cji ochrony radiologicznej. Należy zaznaczyć, że
w procedurach medycyny nuklearnej pacjent – po
otrzymaniu radiofarmaceutyku staje się źródłem
promieniowania jonizującego; źródłami promienio-
wania są również wydaliny i wydzieliny chorego.
W nowoczesnych aparatach hybrydowych sto-
sowanych wmedycynie nuklearnej do diagnostyki
obrazowej wykorzystuje się również promienio-
waniez X. Urządzenia te zbudowane są z zasad-
niczej gamma kamery SPECT-CT (
Single-Photon
Emission Computed Tomography
) lub PET-CT (
Posi-
tron Emission Tomography
) i głowicy CT (
Computed
Ochrona radiologiczna w medycynie dotyczy trzech dziedzin: radiologii
(diagnostykaobrazowa),radioterapii(leczenie)imedycynynuklearnej(diagnostyka
i leczenie). Skutki biologiczne promieniowania jonizującego są zależne zarówno
od parametrów promieniowania, jak i rodzaju narażonych tkanek i narządów. Na
stopieńnarażenia składają się: rodzaj źródła (wewnętrzne, zewnętrzne), efektywny
czas połowicznego półtrwania, energia promieniowania i natężenie wiązki.
Zasady ochrony radiologicznej dotyczą zarówno chorego
poddanego zamierzonemu działaniu promieniowania,
jak i personelu medycznego.
