Page 51 - IFM_201401_v9 150
Basic HTML Version
Inżynier i Fizyk Medyczny 1/2014 vol. 3
49
artykuł
/
article
radioterapia
/
radiotherapy
dr inż.
Dominika
Oborska-
-Kumaszyńska
Ekspert
w dziedzinie
fizyki
i inżynierii
medycznej
Wstęp
Audyty dozymetryczne prowadzone w radioterapii
stanowią element procesu zapewniania jakości, któ-
ry umożliwia potwierdzenie parametrów dozyme-
trycznych, parametrów geometrycznych systemów
oraz dokładności podawania dawki. Zwykle są one
prowadzone przez fizyków z jednostek zewnętrz-
nych lub reprezentujących instytucje profesjonali-
stów (np. IPEM, NPL).
Dokładność dozymetrii w radioterapii jest wy-
magana, aby zwiększyć prawdopodobieństwo po-
żądanych wyników leczenia (zwiększona kontrola
leczenia guza i zmniejszony poziom toksyczności
wybranej terapii), zminimalizować ryzyko błędu
w rutynowej praktyce i zapewnić jakość kliniczną.
Do tej pory audyty dozymetryczne w głównej mie-
rze dotyczyły teleradioterapii. W przypadku bra-
chyterapii działania w zakresie weryfikacji dozyme-
trycznej systemów w zasadzie nie były prowadzone
przez profesjonalne struktury zewnętrzne w sto-
sunku do audytowanej jednostki.
Audyty dozymetryczne w brachyterapii mogą mieć
kluczowe znaczenie dla potwierdzenia prawidłowo-
ści w realizacji praktyki klinicznej oraz dostarczanych
dawek, zwłaszcza, że w przypadku tej techniki lecze-
nia są one wysokie (np.
cervix cancer – small volume,
intact uterus
– 7,5-42 Gy w 1-6 frakcji [1]). Ponadto
rozkład dawki charakteryzuje się dużym gradientem –
zwłaszcza blisko źródła radioaktywnego – co skutkuje
tym, że nawet niewielka niezgodność geometryczna
określenia położenia źródła lub związana z przypi-
saniem dawki może powodować znaczne różnice
pomiędzy zaplanowanymi wartościami parametrów
dozymetrycznych a rzeczywiście dostarczonymi.
Istnieją udokumentowane przykłady błędów w bra-
chyterapii: 32 zdarzenia omówione w Raportach
IAEA serii nr 17 (IAEA 2000), ponad 500 incydentów
(wszystkie związane z problemami transferu planów)
podano w publikacji ICRP nr 97 (ICRP 2005), błąd kali-
bracji źródła (Dempsey, 2011) i różne nieoczekiwane
zachowania sprzętu brachyterapeutycznego (Stern
i Liu 2010 Palmer 2013a) [2]. Istnieją także wątpliwości
dotyczące samego źródła brachyterapeutycznego.
DeWerd i wsp. (2011) stwierdzili, że w przypadku źró-
deł HDR: z
decydowanawiększość źródeł wykazuje różni-
ce 2%-20% intensywności emisji w długiej osi
. W sensie
modelowym źródła są traktowane jako jednolite w sy-
metrii cylindrycznej [2].
Rutynowa kontrola jakości (QC) jest realizowana
w oparciu o zalecenia pomiarowe, dotyczące dokład-
ności pozycjonowania źródła, dokładności zegara,
aktywności, dawki deponowanej podczas transferu,
parametrów modelu źródła. Dokładność dostarcza-
nej dawki jest determinowana dokładnością i zgod-
nością w/w parametrów oraz stosowanymi aplika-
torami w założeniu terapeutycznym. Wprowadzenie
audytów dozymetrycznych może umożliwić nieza-
leżną weryfikację przyjętej w ośrodku praktyki.
Audyt dozymetryczny
w brachyterapii PDR – metodologia,
układy pomiarowe i wyniki
Dominika Oborska-Kumaszyńska, Antony L. Palmer, Portsmouth Hospitals NHS Trust,
Tervinder Matharu
Wolverhampton Royal Hospitals, New Cross Hospital, MPCE Department, Wolverhampton, United Kingdom,
e-mail:
