Inżynier i Fizyk Medyczny 2/2016 vol. 5
89
radioterapia
/
radiotherapy
artykuł naukowy
/
scientific paper
czyli prawdopodobieństwo miejscowego wyleczenia jest więk-
sze. Stosując ten schemat leczenia, możemy się spodziewać
większego zysku terapeutycznego w stosunku do leczenia
dwuetapowego.
Dlaczego zatem nie można zmniejszyć liczby frakcji w sche-
macie dwuetapowym, aby poprawić indeks terapeutyczny?
Ponieważ spowodowałoby to wzrost dawki frakcyjnej również
w narządach krytycznych, a to przełożyłoby się w prosty sposób
na powikłania po leczeniu. Dysponując nowymi technologiami
planowania dynamicznego, takimi jak techniki (dynamiczne:
IMRT, VMAT), możemy poprawić efekty leczenia.
Podsumowanie
Sposób frakcjonowania dawki:
boost
dwuetapowy lub jedno-
czasowy ma wpływ na wartość dawki biologicznie równoważ-
nej. Zmieniając sposób jej frakcjonowania, można poprawić zysk
terapeutyczny. Należy jednak pamiętać, że rozważania radio-
biologiczne wskazują nam kierunek zmian. Nie można jednak
bezkrytycznie interpretować wyników obliczeń, ponieważ ich
wartości zależą od wartości przyjętych współczynników radio-
biologicznych. Tym niemniej, współczesne techniki napromie-
niania umożliwiają podwyższenie dawki w wybranym obszarze
napromieniania, zachowując wartość dawki w objętościach na-
rządów krytycznych. Pozwala to na zwiększenie prawdopodo-
bieństwa miejscowego wyleczenia bez wzrostu prawdopodo-
bieństwa powikłań (toksyczności leczenia).
5.
E. Lartigau:
Radiotherapie oncologique, Concepts, techniques et
applications cliniques
, John Libbey Eurotext, 2009.
6.
J. Dobbs, A. Barrett, A. Ash:
Practical Radiotherapy Planning
,
Arnold, 1999.
7.
D.R. Wigg:
Applied Radiobiology and Bioeffect Planning
, Medical
Physics publishing Madison, Wisconsin, 2001.
8.
K. Ślosarek:
Techniki dynamiczne generujące zróżnicowany roz-
kład dawki promieniowania w radioterapii
,
Reports of Practical
Oncology and Radiotherapy, 1, 2003.
9.
J.J. Mazeron:
Technique d’irradiation des cancers
, Maloine, Paris,
2005.
10.
K. Ślosarek, W. Osewski, A. Grządziel, M. Radwan, Ł. Dolla,
M. Szlag, M. Stapór-Fudzińska:
Integral dose:
Comparison be-
tween four techniques for prostate radiotherapy
, Reports of Prac-
tical Oncology and Radiotherapy, 20(2), 2015, 99-104.
11.
D. Oborska-Kumaszyńska, T. Mathru:
Technika planowania bo-
ostu EBRT w leczeniu miejscowo zaawansowanego nowotworu
szyjki macicy
, Inżynier i Fizyk Medyczny, 4(4), 2015, 217-225.
12.
K. Ślosarek, A. Rembielak, J. Cramb, B. Maciejewski:
Pitfalls in
IMRT treatment planning with the CadPlan-Helios system
, Medi-
cal Dosimetry, 29(3), 2004,179-183.
13.
W. Majewski, K. Ślosarek:
Radioterapia RapidArc
, Onkologia
Info, 6(2), 2009, 76-78.
14.
W. Leszczyński, K. Ślosarek, M. Szlag:
Comparison of dose distri-
bution in IMRT and RapidArc technique in prostate radiotherapy
,
Reports of practical oncology and Radiotherapy, 2012, 348-351.
15.
B. Maciejewski, K. Ślosarek:
Wykorzystanie izodoz biologicznych
– IzoBioGy-2 – w planowaniu radioterapii nowotworów złośliwych
,
skrypt, Gliwice, Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skło-
dowskiej-Curie, 1988.
Tabela 2
Dawki całkowite (fizyczne) i biologicznie równoważne (D
izoGy2
) dla jednoetapowe-
go (SIB) schematu leczenia, dla dwugrejowej dawki frakcyjnej zdefiniowanej dla gruczołu
krokowego (30 frakcji) oraz obszaru węzłów chłonnych (25 frakcji)
Boost
jednoczasowy – SIB
30 frakcji
25 frakcji
α
/
β
[Gy]
D
[Gy]
df
[Gy]
DizoGy2
[Gy]
df
[Gy]
DizoGy2
[Gy]
Gruczoł krokowy
1,5 61,0 2,0 61,6 2,4 68,7
Węzły chłonne
20 51,0 1,7 50,3 2,0 51,1
Pęcherz moczowy
15 53,5 1,8 52,8 2,1 53,9
Rektum
15 52,0 1,7 51,2 2,1 52,2
Literatura
1.
J. Watras:
Radiobiologia kliniczna
, CentrumOnkologii – In-
stytut im. Marii Skłodowskiej-Curie, Gliwice, 1989.
2.
H.R. Withers:
Biologiczne podstawy radioterapii
, Instytut
Fizyki Jądrowej, Kraków, 1991.
3.
M. Konopacka, J. Rogoliński, K. Ślosarek:
Bystander ef-
fects induced by direct and scattered radiation generated
during penetration of medium inside a water phantom
, Re-
ports
of Practical Oncology and Radiotherapy, 16, 2011,
256-261.
4.
P. Hoskin:
Radiotherapy in Practice: External Beam Therapy
,
Oxford University Press, 2012.
