vol. 6 4/2017 Inżynier i Fizyk Medyczny
254
inżynieria medyczna
\
medical engineering
artykuł naukowy
\
scientific paper
Międzynarodowa rejestracja
inżynierów klinicznych
Lata 60. stanowiły początkowy, ale też bardzo intensywny okres
rozwoju aparatury medycznej związany z jej powszechnym wpro-
wadzaniemdo placówek służby zdrowia. Powstał całkowicie nowy
obszar działalności inżynierów i techników, inżynierii medycznej,
wiążący się ponadto z wyjątkowo dużą odpowiedzialnością zwią-
zaną z prawidłowym wykorzystaniem i bezpieczeństwem [1].
Szybko dostrzeżono konieczność przede wszystkim kształcenia
w tej nowej dziedzinie, ale także utworzenia organizacji, które
będą między innymi wyznaczały standardy kwalifikacji zawodo-
wych. W roku 1959 powstała
International Federation for Medical
Electronics and Biological Engineering
, której nazwa została wkrót-
ce skrócona do
International Federation for Medical and Biological
Engineering
(IFMBE) i używana jest do dzisiaj. Środowisko inżynie-
rii klinicznej ma znaczącą pozycję w tej organizacji i reprezento-
wane jest przez jedną z dwóch sekcji
Clinical Engineering Division
(CED/IFMBE) działającą od roku 1985, drugą sekcją jest
Healthcare
Technology Assessment Division
(HTAD/IFMBE).
Od początku działalności międzynarodowe środowisko in-
żynierów klinicznych zainteresowane było uzyskiwaniem mię-
dzynarodowych certyfikatów potwierdzających kompetencje
i kwalifikacje zawodowe. W roku 1981, w wyniku wzajemnych
uzgodnień, został opracowany dokument:
Agreement on Mutu-
al Recognition of Qualifications for Clinical Engineers
podpisany
przez 22 towarzystwa (
Affiliated National Societies
(ANS)) zrze-
szone w IFMBE (Austria, Australia, Belgia, Kanada, Dania, Finlan-
dia, Niemiecka Republika Federalna (NRF), Francja, Niemiecka
Republika Demokratyczna (NRD), Węgry, Izrael, Włochy, Japo-
nia, Meksyk, Holandia, Norwegia, Hiszpania, Afryka Południowa,
Szwecja, Wielka Brytania, Stany Zjednoczone (USA), Jugosławia)
stwierdzający, że kraje te uzgodniły, że będą wzajemnie uznawać
certyfikaty nadawane w krajach członkowskich i prowadzony bę-
dzie międzynarodowy rejestr inżynierów, którzy posiadają cer-
tyfikat –
IFMBE’s Certificate of Registration as a Clinical Engineer
.
Każdy z krajów członkowskich może ustalić kryteria dodatkowe
w stosunku do tego dokumentu [6, 8, 9].
Dokument został zatwierdzony przez IFMBE i miał służyć
realizacji następujących celów: podnoszeniu poziomu opieki
zdrowotnej w różnych krajach poprzez stosowanie wspólnych
standardów w zakresie inżynierii medycznej i ich wyrównywanie
w różnych krajach, ułatwianie zatrudniania specjalistów w róż-
nych krajach poprzez międzynarodowe certyfikowanie kompe-
tencji, rozwijanie międzynarodowej współpracy i wymiany, rów-
nież w zakresie kształcenia [6-8].
Ustalony został tryb przyznawania certyfikatów. Powołano
międzynarodową komisję
International Registration Board
(IRB),
która jest odpowiedzialna za rejestrację –
Registration of Clinical
Engineers
. W skład komisji wchodzą przewodniczący państwo-
wych komisji egzaminacyjnych (
National Examining Authority
(NEA)) z każdego kraju (ANS) oraz przedstawiciele niezależnych
organizacji międzynarodowych. Każde z państw członkowskich
(ANS) powołało komisję egzaminacyjną (NEA), która reprezen-
towała również w swoim kraju działalność IRB. Krajowa komisja
NEA pełniła również pieczę nad pozycją zawodu inżyniera kli-
nicznego w danym kraju. Głównym zadaniem było jednak prze-
prowadzanie egzaminów, na podstawie których przyznawany
był certyfikat, a następnie rekomendowanie komisji rejestracyj-
nej IRB kandydatów do wpisania na międzynarodową listę. Spo-
sób przeprowadzenia egzaminów pozostawał w kompetencjach
komisji krajowych NEA przy wymaganiu spełnienia wszystkich
wymagań uzgodnionych w ramach IRB.
Kandydat starający się o międzynarodową rejestrację przez
IRB musi posiadać wyższe wykształcenie o kierunku inżynier-
skim lub pokrewnym oraz co najmniej trzyletni, nieprzerwany
staż pracy jako inżynier kliniczny lub w przypadku ukończenia
studiów drugiego stopnia lub tytułu doktora wymagany jest
dwuletni staż pracy w zawodzie inżyniera klinicznego. Komisja
krajowa może, ale za zgodą IRB, rozszerzyć wymagania stosow-
nie do obowiązujących przepisów i praktyki. W efekcie tej dzia-
łalności w roku 1994 została opublikowana lista
International
directory of clinical engineers
obejmująca 1200 osób z 62 krajów,
które uzyskały międzynarodowy certyfikat i rejestrację na pod-
stawie dokumentu z 1981 roku. Działalność w zakresie między-
narodowej certyfikacji i rejestracji była prowadzona przez kilka
lat, ale nie uzyskała spodziewanego znaczenia, ponieważ nie
zostały wprowadzone przepisy uznające certyfikat, jako obowią-
zujące przez krajowe ustawodawstwo w większości krajów [8].
Dokument
Agreement on Mutual Recognition of Qualifications
for Clinical Engineers
jest cały czas aktualny i obowiązujący w śro-
dowisku międzynarodowym CED/IFMBE. Cele określone w tym
dokumencie nie zostały dotychczas osiągnięte. Realizacja tych
celów realizowana jest w różny sposób w poszczególnych kra-
jach. Umiędzynarodowienie potwierdzenia kompetencji nie zo-
stało jednak dotychczas wprowadzone [8, 9].
Pomimo że certyfikaty w dziedzinie inżynierii klinicznej nie
osiągnęły statusu prawnego, istnieje znaczne zainteresowanie
i potrzeba certyfikacji inżynierii klinicznej ze względu na odpo-
wiedzialność związaną z wykonywaniem zawodu. Obecnie re-
alizowany jest projekt CED/IFMBE dotyczący międzynarodowej
certyfikacji w dziedzinie inżynierii klinicznej dla osiągnięciu tego
priorytetowego celu.
Certyfikacja w dziedzinie inżynierii klinicznej została zapo-
czątkowana w Stanach Zjednoczonych w latach 70. Wcześniej,
od lat 60., w szpitalach pojawił się personel techniczny. W pierw-
szej kolejności byli to technicy:
biomedical equipment technicians
(BMET), których zadaniem była przede wszystkim obsługa apa-
ratury, ale też nadzór eksploatacyjny. Dostrzeżono konieczność
oceny kompetencji zawodowych. Nie byli to wtedy jeszcze ab-
solwenci szkół kształcących w tej dziedzinie, często nie mieli
również wykształcenia technicznego. Rozpoczęto od programu
certyfikacji techników obsługujących aparaturę, którzy wtedy,
w latach 60., nie mieli specjalistycznego wykształcenia. Dopiero
z czasem powstały dwuletnie szkoły kształcące techników me-
dycznych (BMET) [10].
