Page 42 - IFM_201305_vA 150 dpi

vol. 2 5/2013 Inżynier i Fizyk Medyczny 270
artykuł \ article BHP \ OMS
przepływ nie powodował pobudzenia tkanki nerwowej i mię-
śniowej, a także aby uniknąć oparzeń i zachować septyczność
zabiegu. Cele takie można osiągnąć, stosując:
––elektrody zabiegowe zasilane wysokim napięciem (od kilku-
set do kilkunastu tysięcy woltów), co umożliwia bezdotyko-
wy przepływ prądu pomiędzy elektrodą zabiegową i ciałem
pacjenta,
––elektrody bierne o dużej powierzchni, trwale połączone gal-
wanicznie z ciałem pacjenta, aby zamknąć obwód przepły-
wu prądu elektrycznego wytwarzanego przez urządzenie
elektrochirurgiczne bez narażania pacjenta na niekontrolo-
wane poparzenia,
––napięcia i prądy elektryczne o wysokich częstotliwościach
(od 300 kHz do kilku MHz), przy których nie występuje elek-
trostymulacja nerwów i mięśni.
Wysokie napięcie elektryczne występujące pomiędzy elektro-
dami urządzenia elektrochirurgicznego jest przyczyną wytwa-
rzania pól elektromagnetycznych podczas zabiegów. Do źródeł
pola elektromagnetycznego oddziałujących na pacjentów i pra-
cowników wykonujących zabiegi należą głównie:
––elektroda zabiegowa (monopolarna lubbipolarna) i przewód
łączący ją z generatorem urządzenia elektrochirurgicznego,
––przewód łączący generator z elektrodą bierną,
––generator, jeżeli jego obudowa nie pełni poprawnie funkcji
ekranu elektromagnetycznego (np. jeśli obudowa genera-
tora jest wykonana z nieprzewodzącego tworzywa lub obu-
dowa metalowa nie została uziemiona),
––obiekty metalowe znajdujące się w sąsiedztwie przewodów
łączących generator z elektrodami (np. stoły zabiegowe
lub narzędziowe) – jedynie w przypadku, gdy przewody są
ułożone bezpośrednio przy nich i wskutek sprzężeń pojem-
nościowych obiekty te stają się wtórnymi źródłami pola
elektromagnetycznego.
W placówkach ochrony zdrowia eksploatowane są różne
urządzenia elektrochirurgiczne, o parametrach zależnych od ich
przeznaczenia oraz okresu wyprodukowania i producenta. Za-
leżnie od rodzaju zabiegu wykorzystywane są:
––elektrody monopolarne lub bipolarne o różnych kształtach
i budowie (Rys. 1),
––koagulacja tkanek w powietrzu atmosferycznym (koagula-
cja lokalna w pobliżu elektrody zabiegowej) lub w osłonie
argonu (koagulacja rozciągnięta na dużej powierzchni ope-
rowanych tkanek),
––różne moce wyjściowe generatorów zasilających elektrody
(najczęściej od 5 do 50 W do zabiegów elektrodą bipolarną,
a od 40 do 200 W do zabiegów elektrodą monopolarną),
––różne napięcia zasilania elektrody zabiegowej – od
200 V w trybie cięcia do ponad 10 tys. V w trybach koagula-
cji, szczególnie w osłonie argonu,
––różne przebiegi zmienności prądu w czasie – od sinusoidal-
nie zmiennego (najczęściej w czasie cięcia) do modulowane-
go impulsowo (w czasie innych trybów pracy) (Rys. 2).
a) b)
Rys. 1. Typowe elektrody urządzenia elektrochirurgicznego: monopolarne i bipolar-
ne elektrody zabiegowe (a, b – z lewej) oraz elektrody bierne – jednorazowa (a –
z prawej) i wielokrotnego użytku (b – z prawej)
a)
b)
c)
d)
Rys. 2. Przykładowe przebiegi zmienności w czasie pola elektromagnetycznego
emitowanego przez różnego typu diatermie chirurgiczne pracujące w trybie cięcia
(a) i koagulacji (b, c, d).