vol. 2 4/2013 Inżynier i Fizyk Medyczny
radiologia
\
radiology
218
artykuł
\
article
Materiał i metodyka
Jako obiekt rozpraszający symulujący pacjenta przyjęto jedno-
rodny element CTP 486 fantomu CATPHAN 600. Jest on jedno-
rodny i wykonany z materiału ekwiwalentnego tkance miękkiej.
Średnica fantomu wynosi 200 mm, a wymiar obszaru jednorod-
nego w osi długiej: 65 mm. Oś wiązki ustawiono na środek ob-
szaru jednorodnego.
Wartość mocy kermy w powietrzu promieniowania rozpro-
szonego mierzono za pomocą zestawu RaySafe (Unfors) Xi
Survey detector.
Do testów wykorzystano 3 różne zabiegowe rentgenowskie
zestawy jezdne z ramieniem C o tych samych odległościach SID.
Wartość SSDwewszystkichwypadkach ustawiono na 55 cm, a pole
wiązki na powierzchni fantomu miało średnicę 6 cm (kolimacja iry-
sowa, sześcioelementowa). Pomiary wykonano dla 60, 80 i 100
kV – wartości zmierzone, rzeczywiste. Różnice grubości pierwszej
warstwy połowiącej dla każdego z aparatów, dla poszczególnych
wartości wysokiego napięcia mieściły się w zakresie ± 5%.
Jako osłon na pacjencie użyto bezołowiowego materiału
osłonnego w postaci elastycznej płachty o wymiarach 60 x 40
cm z wyciętym na krawędzi półkolem o średnicy 10 cm.
Pomiary wykonano w płaszczyźnie prostopadłej do osi długiej
fantomu, przechodzącej przez punkt padania promienia central-
nego wiązki na powierzchnię fantomu.
Na rysunku 1 przedstawiono
geometrię pomiaru, a na rysunku
2 ułożenie materiału osłonnego.
Osłona zlokalizowana jest od
strony personelu.
Pomiary wykonano dla fanto-
mu nieosłoniętego i z założoną
osłoną, następnie obliczono
procentową wartość osłabienia
mocy kermy.
Rys. 1
Geometria pomiaru. Punkty po-
miarowe wyznaczone co 25 cm; α = 22,5°
Rys. 2
Ułożenie materiału osłonnego
Wyniki i dyskusja
Wyniki obliczeń przedstawiono w tabelach 1 i 2. W tabeli 1 za-
warto względne wartości skuteczności osłonności testowanego
materiału. Wartości ujęte w tabeli 2 to stosunek mocy kermy
zmierzonej przy założonej osłonie do mocy kermy zmierzonej
bez osłony. Poziomy skuteczności osłonności uzyskane podczas
pomiarów są porównywalne z wynikami uzyskiwanymi przez
inne zespoły [4, 5].
Tabela 1
Skuteczność osłonności w zależności od wartości wysokiego napięcia
Napięcie 60 kV
[cm] / [°]
-135
-112,5
-90
-67,5
-45
25
90,2
87,8
68,8
47,9
27,2
50
93,5
90,2
70,5
52,7
30,8
75
96,8
93,1
72,6
56,3
36,2
Napięcie 80 kV
[cm] / [°]
-135
-112,5
-90
-67,5
-45
25
88,2
84,3
65,6
41,4
22,7
50
92,6
86,7
67,5
46,9
25,1
75
95,3
89,6
68,1
48,4
28,6
Napięcie 100 kV
[cm] / [°]
-135
-112,5
-90
-67,5
-45
25
85,3
81,7
60,1
40,8
17,9
50
87,9
84,7
62,6
42,3
20,7
75
90,1
87,4
64,1
44,7
22,9
Tabela2
Względnamockermywpowietrzuwzależnościodwartościwysokiegonapięcia
Napięcie 60 kV
[cm] / [°]
-135
-112,5
-90
-67,5
-45
25
9,8
12,2
31,2
52,1
72,8
50
6,5
9,8
29,5
47,3
69,2
75
3,2
6,9
27,4
43,7
63,8
Napięcie 80 kV
[cm] / [°]
-135
-112,5
-90
-67,5
-45
25
11,8
15,7
34,4
58,6
77,3
50
7,4
13,3
32,5
53,1
74,9
75
4,7
10,4
31,9
51,6
71,4
Napięcie 100 kV
[cm] / [°]
-135
-112,5
-90
-67,5
-45
25
14,7
18,3
39,9
59,2
82,1
50
12,1
15,3
37,4
57,7
79,3
75
9,9
12,6
35,9
55,3
77,1
Na rysunkach 3 i 4 przedstawiono wybrane wartości, które za-
mieszczono w tabeli 2 dla różnych odległości i poszczególnych
wartości wysokiego napięcia.
Rys. 3
Względna moc kermy promieniowa-
nia rozproszonego w funkcji wysokiego na-
pięcia w odległości 50 cm od punktu prze-
cięcia osi wiązki z powierzchnią fantomu
Rys. 4
Względna moc kermy promienio-
wania rozproszonego w funkcji odległości
od punktu przecięcia osi wiązki z po-
wierzchnią fantomu dla napięcia 80 kV
1...,48,49,50,51,52,53,54,55,56,57 59,60,61,62,63,64,65,66,67,68,...72