Page 10 - IFM_201305_vA 150 dpi

vol. 2 5/2013 Inżynier i Fizyk Medyczny 238
artykuł \ article kontrola jakości \ quality control
terapeutycznego a powierzchnią osłony panelu obrazowego
lub powierzchnią panelu obrazowego (można do tego testu
ściągnąć osłonę detektora obrazowego) – „d” (d > 20 cm). Na-
leży wykonać ekspozycję przy możliwie małej wartości mAs
dla kolimatora SFOV oraz filtra Cal2 (materiał jednorodny) tak,
aby uzyskać wyraźny obraz obiektu testowego. Kolejny etap to
umieszczenie obiektu testowego na panelu obrazowym tak,
aby jego środek pokrywał się z osią wiązki RTG oraz wykonanie
ekspozycji zgodnie z procedurą opisaną powyżej. Następnie na
obrazie 1 należy zmierzyć długość obrazu płytki – „p2”, na obra-
zie 2 – długość obrazu płytki – „p1” i obliczyć rzeczywiste SID,
korzystając ze wzoru:
SID = d / [a*(1/p1 - 1/p2)]
Niestety metoda ta (przeniesiona z testów dla urządzeń dia-
gnostycznych) wyznaczania odległości między ogniskiem a de-
tektorem jest obciążona dużą niepewnością pomiarową – rzędu
2,0 cm dla mierzonej wartości FDD (czyli około 1,3% wartości
mierzonej, dla wartości oczekiwanej 1536 mm), przy wymaganej
precyzji rzędu 1 mm.
Dopasowanie SID można również wykonać poprzez kalibra-
cję powiększenia na podstawie pomiarów rekonstruowanych
długości elementów testowych. Przy znanych warunkach geo-
metrycznych obiektu testowego, np. fantomu Catphan, należy
wykonać jego akwizycję i rekonstrukcję 3D, a następnie zmierzyć
wymiary pomiędzy elementami rekomendowanymi przez pro-
ducenta systemu Elekta Synergy XVI. W przypadku różnicy więk-
szej niż 1,0 mm trzeba zmienić wartość kV_SSD w pliku snr.ini np.
o 1,0 cm w dowolnym kierunku. Po wykonaniu ponownej akwi-
zycji i rekonstrukcji należy zmierzyć te same odległości i spraw-
dzić uzyskane wyniki – tzn. czy uzyskano wzrost czy spadek
zmierzonych wartość w stosunku do pierwszych pomiarów. Na
tej podstawie można określić, w którym kierunku (wzrostowym
czy spadkowym) trzeba zmienić wartość kV_SSD, a następnie
dobrać wartość SSD tak, aby w efekcie końcowym na rekonstru-
owanych obrazach uzyskać wymagane odległości dla fantomu.
Badania obrazowe 3-D i 2-D
Po wykonaniu wszystkich kalibracji i ustawień systemu należy
przeprowadzić testy jakości obrazowania. Jak zaznaczono wcze-
śniej, nie powinny być one wykonywane bezpośrednio po kalibra-
cji/testach, w konsekwencji których detektor może podlegać wy-
sokiej saturacji. Ocena jakości obrazowania 2D i 3D wykonywana
jest dla parametrów niskiego kontrastu, geometrycznej dokład-
ności, rozdzielczości przestrzennej i jednorodności. Problemem
w zrekonstruowanych obrazach CBCT jest większy poziom szumu
niż w przypadku tomografii z wąską wiązką wachlarzową oraz
możliwość pojawiania się różnego rodzaju artefaktów wynikają-
cych z metody akwizycji informacji obrazowej i jej rekonstrukcji,
np.: radar artifacts, outline reduction level, ring artifacts, ghost arti-
facts, streak artifacts in axial slices, saturation artifacts itd.
Kontrast jest miarą różnicy w wyświetlanych jasnościach po-
między najjaśniejszymi i najciemniejszymi pikselami w obrazie.
Widoczność niskiego kontrastu jest rozdzielczością obiektów
niskokontrastowych, którą determinuje kilka czynników: szum
obrazu, wielkość i tło obiektu. Rozdzielczość przestrzenna okre-
śla, w jakim stopniu małe struktury mogą być wykrywalne jako
obiekty niezależne w obrazie. Jednorodność dla obrazu 3D oraz
poziom szumu określa się, porównując piksele dla homogennego
modułu fantomu. Uzyskane podczas testów obrazy są również
oceniane ze względu na obecność artefaktów (duchy, artefakty
radarowe, artefakty kołowe/pierścieniowe, dystorsje itd.).
Do oceny jakości obrazów dla projekcji 2D stosowany jest fan-
tom TOR18FG (Rys. 18), wyposażony w elementy testowe w za-
kresie rozdzielczości przestrzennej, rozdzielczości niskokontra-
stowej oraz kontrastu. Natomiast dla projekcji i rekonstrukcji 3D
stosowany jest fantom Catphan 600 (Rys. 19) przeznaczony do
kompleksowej oceny transwersalnych, spiralnych i wielorzędo-
wych form obrazowania realizowanych za pomocą tomografu
komputerowego. Fantom Catphan 600 ma kilka sekcji, w któ-
rych zaimplementowano elementy testowe:
––CTP404 – zawiera akrylowe elementy sferyczne do oceny
niskiego kontrastu oraz do oceny wartości piksela; trzy po-
wietrzne i jeden teflonowy pręt umieszczone w odległości
50 mm, 8 elementów cylindrycznych o różnych gęstościach
elektronowych (powietrze, polistyren, LDPE, PMP, teflon,
derlin, akrylik) oraz skośne elementy do oceny szerokości
skanu,
––CTP591 – zawiera elementy kulkowe, które służą do oceny
geometrii obrazu,
––CTP528 – zawiera obiekt testowy pozwalający na ocenę
rozdzielczości przestrzennej oraz źródło punktowe do ob-
liczenia MTF,
––CTP515 – zawiera elementy niskokontrastowe,
––CTP486 – moduł z jednorodnego materiału, stosowany do
oceny jednorodności obrazu.
Wprzypadku oceny jakości obrazowania dla projekcji 2D fantom
TOR18FG należy położyć na stole terapeutycznym w odległości
izocentrycznej, skręcony 45 stopni w stosunku do laserów pozycjo-
nujących. Zgodnie z zaleceniami producenta fantomu trzeba poło-
żyć na jego powierzchni płytkę Cu o grubości 1 mm. W prowadnice
obudowy lampy RTG należy wprowadzić kolimator dla SFOV20
i filtr F0, a gantry akceleratora ustawić w pozycji - 90 stopni.
Rys. 18 Fantom TOR18FG