Page 24 - IFM_201304

vol. 2 4/2013 Inżynier i Fizyk Medyczny

184

artykuł

\

article

standardy

\

standards

title

1,5%, przy czym dawka dostarczona w systemie 1 była mniejsza.

Różnica wynikała z jednorazowego dostarczenia źródła do pozy-

cji terapeutycznej i jednorazowego wpływu dawki dostarczanej

w trakcie ruchu źródła do pozycji terapeutycznej (

transit time/

transit dose

).

Sprawdzono także powtarzalność dawki dla pulsacyjnego

schematu jej dostarczania. System PDR zaprogramowano we-

dług schematu: 3 impulsy, 3 pozycje postojowe źródła (280, 290,

300), 1 Gy/punkt A (normalizacja do punktu A). Różnica uzyska-

nych wyników w stosunku do wartości średniej była nie większa

niż 0,03%.

Aktywność

Pomiar aktywności (RAKR) źródła wykonano za pomocą zesta-

wu pomiarowego z komorą studzienkową (Rys. 9).

W pierwszej części pomiarów określono położenie źródła

względem objętości pomiarowej komory studzienkowej dla

maksymalnych wskazań (

sweet spot

). Charakterystyka rozkładu

pomiaru dawki wzdłuż osi długiej komory (profil) wskazywała

na obecność obszaru plato, w którym powinien odbywać się

pomiar. Po zdefiniowaniu właściwego położenia źródła wyko-

nano kilkukrotny pomiar wskazań, na podstawie których – przy

uwzględnieniu współczynnika kalibracyjnego komory, współ-

czynnika korekcyjnego na ciśnienie i temperaturę oraz korekcyj-

nego współczynnika rekombinacyjnego – obliczono aktywność

(RAKR). Uzyskane wyniki porównano z wartością zamieszczoną

w certyfikacie źródła. 6 lipca 2012 roku dokonano pomiaru ak-

tywności (RAKR) 40,87 mGym^2/h z niepewnością pomiarową

wynoszącą 0,06 mGym^2/h. Przeliczono RAKR na dzień wydania

certyfikatu oraz określenia aktywności źródła przez producen-

ta. Wartość aktywności z certyfikatu (RAKR/

apparent activity

)

wynosiła 40,53 mGym^2/h. Różnica pomiędzy wartością zmie-

rzoną a wartością odniesienia wyniosła 0,83%. Przy przyjętej to-

lerancji +/-2% wynik pomiaru mieścił się w jej granicach.

Audyt pomiaru aktywności (RAKR)

Pomiar aktywności dla źródła zweryfikowano w ramach ze-

wnętrznego audytu dozymetrycznego. Pomiary wykonano

zgodnie z rekomendacjami IPEM 2010 HDR

Brachytcherapy

Code of Practice

(CoP). W pierwszym etapie określono krzywą

odpowiedzi komory studzienkowej wzdłuż długości objętości

pomiarowej. W ramach pomiarów zdefiniowano punkt dla wska-

zań maksymalnych (

sweet-spot

). Następnie wykonano pomiary

maksymalnych wskazań dla prądu jonizacyjnego. Na podstawie

pomiarów określono korekcyjny współczynnik rekombinacyjny

przy zasilaniu komory studzienkowej dla 300 V i 150 V, współ-

czynnik korekcyjny na geometrię źródła oraz współczynnik ko-

rekcyjny na ciśnienie i temperaturę. Dla uzyskanych wskazań ob-

liczono RAKR, który następnie porównano z certyfikatem źródła

producenta. Różnica wynosiła 0,84%. Potwierdziło to zgodność

pomiarową zestawów będących na stanie szpitala i zestawu au-

dytowego (różnica 0,01%). Realizując procedurę, uwzględniano

wpływ prądu własnego urządzenia na wyniki pomiarów (

leakage

current

).

Powtarzalność dawki

W ramach weryfikacji systemu PDR oraz

software’u

w zakresie

przeliczania czasu dla bieżącej aktywności źródła wykonano

pomiary powtarzalności dawki dla impulsów dostarczanych

w różnych odstępach czasowych. Przeprowadzono pomiar ła-

dunku (

charge mode

) dla 3 impulsów, przy czym dla każdego

z nich zaprogramowano 3 pozycje źródła, a dawka 1,0 Gy zo-

stała przypisana w punkcie A (20 mm od sondy domacicznej

i 20 mm powyżej początku układu współrzędnych, określo-

nego na górnej powierzchni aplikatora typu

ring

). Zmierzone

wartości wynosiły:

––

godzina 15:45 wskazania 1257,5 nC,

––

godzina 16:30 wskazania 1258,1 nC,

––

godzina 17:15 wskazania 1258,0 nC.

Maksymalne różnice pomiędzy wskazaniami wynosiły 0,05%.

Czas transferu źródła (

transit time

)

Ze względu na zjawisko deponowania dawki w ciele pacjenta

podczas przesuwu źródła, w ramach testów akceptacyjnych

określono czas transferu źródła. Czas transferu nie jest wliczany

przez system w czas ekspozycji terapeutycznej, stąd niezwykle

ważne jest, aby był możliwie najkrótszy i powtarzalny. W związ-

ku z tymwykonano pomiary, na podstawie których mógł być wy-

znaczony czas przesuwu źródła.

W pomiarze zastosowano zestaw elektrometru z komorą

studzienkową. Wykonano pomiary ładunku dla różnych czasów

postoju źródła, w pozycji pomiarowej identycznej jak w przypad-

ku wyznaczania aktywności. Następnie na podstawie pomiarów

wykreślono funkcję zależności wskazań od czasu postojowe-

go źródła. Punkt przecięcia prostej z osią OX jest miarą czasu

Rys. 9

Układ pomiarowy do pomiaru aktywności źródła – komora studzienkowa

Page 24 - IFM_201304_vB 150 dpi