Inżynier i Fizyk Medyczny 4/2017 vol. 6
203
radioterapia
/
radiotherapy
artykuł naukowy
/
scientific paper
konfiguracji bezpiecznego połączenia VPN (ang.
Virtual Private
Network
), która może nastąpić po uzyskaniu zgody od admini-
stratora sieci informatycznej Centrum Onkologii – Instytutu MSC
w Gliwicach. Proces ten jest sformalizowany, ponieważ Instytut
Onkologii udziela zgody na dostęp dowłasnych zasobów informa-
tycznych, wobec czego muszą być spełnione wszystkie wymogi
polityki bezpieczeństwa. Nie jest to procedura wyjątkowa, ten
sposób dostępu do sieci Instytutu posiadają na przykład firmy
serwisujące aparaturę zainstalowaną w szpitalu. Logując się do
aplikacji klienta sieci VPN, użytkownik podaje swój adres e-mail
i hasło, a następnie może już swobodnie wpisać do przeglądarki
adres strony internetowej, na której umieszczona jest aplikacja.
Aplikacja napisana jest w języku „R” [12, 13] dedykowanym do
zaawansowanej analizy danych i obliczeń statystycznych. Imple-
mentacja sieciowa przygotowana jest natomiast z wykorzysta-
niem frameworku
Shiny
(javascriptowej „nakładki” na środowi-
sko „R”) [14].
Pierwsze okno programu dotyczy wyboru parametrów, dla
których ma być przeprowadzona analiza (Rys. 1). Na kolejnym
etapie program „pyta” o wartości szczegółowe – wartość wy-
miaru źródła wiązki oraz interesujący użytkownika zakres prze-
strzenny analizy.
W obecnej wersji programu możliwe jest porównanie rozkła-
dów dawek w zależności od głębokości (PDG) oraz w poprzek
wiązki (funkcje profilu). Są to wartości zmierzone przy pomocy
fantomu automatycznego, zapisane w bazie danych w formacie,
w którym są eksportowane do systemu planowania leczenia. Na
rysunku 2 przedstawiono porównanie danych z Instytutu On-
kologii w Gliwicach z danymi udostępnionymi na stronie inter-
netowej firmy Varian [15]. Różnice pomiędzy tymi pomiarami są
mniejsze od 2%, a wartość średnia różnicy poniżej 1%.
Użytkownik może również porównać własne dane, które wy-
słał do wspólnej bazy danych, oraz takie, które ma zapisane na
lokalnym komputerze, z którego łączy się z aplikacją. Tego typu
porównania są użyteczne w sytuacji wykonywania pomiarów dla
nowego akceleratora, w szczególności jeżeli jest to typ akcelera-
tora wcześniej nieużywany w danym ośrodku.
Program umożliwia również porównanie procentowych da-
wek głębokościowych oraz funkcji profilu, które zostały wyliczo-
ne przez różne algorytmy z danymi pomiarowymi. Warto w tym
miejscu przypomnieć, że do każdego systemu planowania lecze-
nia muszą być wprowadzone dane pomiarowe, które są podda-
ne procesowi modelowania i w takiej przekształconej formie są
wykorzystywane przez algorytmy obliczające rozkłady dawek.
Zgodność pomiędzy danymi pomiarowymi a wartościami obli-
czonymi powinna być jak największa, ponieważ ma to wpływ na
wyniki obliczeń rozkładów dawek. W oprogramowaniu Eclipse
istnieje opcja („
Beam Analysis”)
porównania „czystych” danych
pomiarowych z wartościami, które zostały obliczone („wymode-
lowane” przez algorytm) i są podstawą do wyliczania rozkładów
dawek przez system planowania leczenia. Opisywany program
„Doses Comparison” pozwala na porównanie tych wielkości
(Rys. 3).
Rys. 1
Wybór parametrów do analizy rozpoczyna się od energii, następnie wyboru
typu akceleratora oraz wiązki. Wówczas program „podpowiada”, jakie dane są zapi-
sane w bazie danych. Możliwy jest też przegląd drzewa katalogów bazy i wczytanie
do analizy odpowiednich plików (zakładka „Manual choice”)
Źródło: Opracowanie własne.
Rys. 2
Rozkład dawki w funkcji głębokości (A) dla wiązki X 6MV, generowanej w akceleratorze
TrueBeam (VMS) zmierzonej w Centrum Onkologii w Gliwicach (czarne kółka) oraz dane „refe-
rencyjne” firmy Varian
). B – różnica procentowa pomiędzy pomiarami. Mak-
symalna wartość różnicy to 2% na głębokości ok. 4 mm, a średniej w całym zakresie to 0,8%.
Źródło: Opracowanie własne.
Omawiany program ma również możliwość porównywania
obliczonych przez różne algorytmy danych, na podstawie któ-
rych wykonywane są obliczenia rozkładów dawek. Element
ten jest istotny wówczas, gdy w ośrodku radioterapeutycznym
wprowadzany jest nowy algorytm obliczeniowy. To, co można
zrobić, stosując system planowania leczenia Eclipse, to wyliczyć
rozkłady dawek i je porównać. Jeżeli pojawią się różnice, to nie
wiemy, czy są one wynikiem działania nowego algorytmu, czy
też spowodowane są wprowadzonymi danymi pomiarowymi
