Page 12 - IFM_201304

vol. 2 4/2013 Inżynier i Fizyk Medyczny

artykuł naukowy

\

scientific paper

172

kardiologia

\

cardiology

Metoda osłuchowa, zwanametodą Riva-Rocci-Korotkowa, oraz

metoda oscylometryczna umożliwiają pomiar jedynie ciśnienia

skurczowego i rozkurczowego lub średniego, natomiast dwie po-

zostałe metody (kompensacyjna i tonometrii aplanacyjnej) umoż-

liwiają pomiar ciągły ciśnienia. Podczas badania ściana naczynia

jest odciążona poprzez zmienny ucisk regulowany automatycznie

specjalnym serwomechanizmem. Wmetodzie osłuchowej najczę-

ściej wykorzystywanej i na ogół realizowanej poprzez szybkie na-

pełnienie mankietu do ciśnienia większego od skurczowego i na-

stępnie w czasie wolnego jego opróżniania (z szybkością spadku

ciśnienia rzędu 2-4 mmHg/s), pomiędzy ciśnieniem skurczowym

a rozkurczowym słychać charakterystyczne tony, zwane tonami

Korotkowa, które umożliwiają pomiar dwóch wartości ciśnienia.

W metodzie oscylometrycznej na podobnej zasadzie wykrywa

się ciśnienia skurczowe, występujące przy pojawieniu się oscy-

lacji, gdy w mankiecie ciśnienie spadnie poniżej skurczowego.

Maksymalne oscylacje występują w pobliżu ciśnienia średniego,

natomiast są trudności z wykrywaniem ciśnienia rozkurczowego,

które najczęściej oznacza się drogą obliczeniową lub na podsta-

wie danych statystycznych przy spadku amplitudy oscylacji do 1/3

w stosunku do oscylacji maksymalnych.

Metody inwazyjne wymagające cewnikowania (z przetwor-

nikami na zewnątrz cewnika lub w cewniku) umożliwiają ciągły

pomiar ciśnienia wewnątrznaczyniowego w dowolnym miejscu

układu krążenia. Stosowane są one na ogół podczas cewnikowa-

nia serca oraz w stanach zagrożenia życia w ośrodkach intensyw-

nej opieki medycznej.

Do rutynowej diagnostyki choroby nadciśnieniowej wykorzy-

stuje się zazwyczaj mankietową metodę osłuchową lub oscylo-

metryczną do okresowych pomiarów ciśnienia krwi.

Techniki obrazowania serca i naczyń

We współczesnej diagnostyce kardiologicznej ważną rolę od-

grywają techniki obrazowania serca i naczyń [3-7]. Powszechnie

wykorzystywane są klasyczne badania rentgenowskie RTG (

roent-

genography

) i ultradźwiękowe USG oraz coraz częściej techniki ren-

tgenowskie połączone z cewnikowaniem serca (kardiografia RTG),

radioizotopowe oraz tomografii komputerowej, a także tomografii

hybrydowej łączące wiele różnych metod w jednym badaniu.

Techniki rentgenowskie

W klasycznej rentgenodiagnostyce wykorzystuje się aparaty RTG

wytwarzające promieniowanie X, zwane też rentgenowskim, któ-

re przechodząc przez badany obszar tkankowy, ulega osłabieniu.

Umieszczony za badanym obiektem detektor promieniowania

(w najprostszym przypadku klisza rentgenowska ) wykrywa i re-

jestruje obraz RTG jako rozkład zmian natężenia promieniowania

Xwpłaszczyźnie badania. Dla celówwstępnej diagnostyki kardiolo-

gicznej wykonuje się zdjęcie klatki piersiowej uwidaczniające struk-

tury serca i umożliwiające ocenę zarysu i wymiarów serca, aorty

oraz naczyń krążenia płucnego, a takżewykrycie dużychwad serca.

Fot. 4

Nowoczesny angiograf rentgenowski do koronarografii [8]

Dla szczegółowej oceny struktury i czynności serca oraz naczyń

wykonuje się specjalistyczne badania rentgenowskie połączone

z cewnikowaniem serca i naczyń oraz badaniami wybranych sy-

gnałów fizjologicznych, takich jak EKG, ciśnienie krwi, prężność

i saturacja tlenowa krwi oraz inne sygnały w różnych miejscach

układu krążenia, z możliwością wizualizacji i rejestracji w cza-

sie rzeczywistym sekwencji kolejnych obrazów RTG i badanych

sygnałów. Aparatura RTG wyposażona w elektronooptyczny

wzmacniacz obrazu, kamerę i tor wizyjny TV, kamerę filmową oraz

polifizjograf nazywana jest angiografem rentgenowskim (Fot. 4).

Służy ona do wykonywania badań hemodynamicznych oraz elek-

trofizjologicznych serca. Jednym z najczęściej wykonywanych

badań diagnostycznych serca jest koronografia, która jest złotym

standardem odniesienia do diagnostyki choroby niedokrwiennej

serca. W czasie badania do naczyń wieńcowych wprowadza się

kontrast poprzez cewnik. Następnie wizualizuje się obrazy na-

czyń oraz rejestruje kamerą sekwencję obrazów jako film. Stopień

zwężenia można ocenić na podstawie obrazów, natomiast szyb-

kość wymywania (zaniku) kontrastu pozwala ocenić perfuzję krwi

w badanym segmencie mięśnia serca. Szybkość przepływu krwi

w naczyniach można także zmierzyć za pomocą cewników za-

opatrzonych w miniaturowe ultradźwiękowe przetworniki dop-

plerowskie wprowadzane bezpośrednio do badanego naczynia

wieńcowego. Dużą zaletą koronografii jest możliwość przepro-

wadzenia bezpośrednio po badaniu diagnostycznym małoinwa-

zyjnego zabiegu interwencyjnego koronaroplastyki przezskórnej

z ewentualnym wszczepieniem stentu w miejscu wcześniej wy-

krytego i następnie usuniętego zwężenia tętnicy wieńcowej, przy

użyciu specjalnego cewnika z balonikiem napełnianym płynem do

odpowiedniego ciśnienia w czasie tego zabiegu.

Echoultrasonografia serca

W rutynowej diagnostyce USG serca, zwanej też echokardiogra-

fią wykorzystuje się fale mechaniczne o częstotliwości w zakresie

1-10 MHz do obrazowania struktur i czynności serca w czasie rze-

czywistym. Fale impulsowo emitowane z głowicy nadawczo-od-

biorczej, zawierającej piezoelektryczny kryształ pobudzany z ge-

neratora przebiegów elektrycznych, rozchodząc się w tkankach

o różnej impedancji akustycznej, ulegają odbiciu, rozproszeniu oraz

absorpcji. Wracając w kierunku głowicy, pobudzają piezokryształ,

wywołując powstanie impulsów elektrycznych, których parametry

Page 12 - IFM_201304_vB 150 dpi