Inżynier i Fizyk Medyczny 3/2017 vol. 6
185
diagnostyka
/
diagnostics
artykuł naukowy
/
scientific paper
komórkowej, a tym samym zwiększoną utylizację i metabolizm
glukozy, nawet w warunkach beztlenowych [12, 13]. Wiele badań
sugeruje, że zmiany wwychwycie FDG pozwalają przewidzieć od-
powiedź na leczenie, a dzięki obrazowaniu PET można uzyskać
dalsze istotne dla leczenia pacjenta onkologicznego informacje
dotyczące stopnia zaawansowania nowotworu [10]. Należy jed-
nak pamiętać, że 18F-FDG nie jest specyficznym znacznikiem,
który wychwytywany jest tylko w komórkach nowotworowych.
Jego fizjologiczne gromadzenie jest również widoczne w obrę-
bie kory i jąder mózgu ze względu na to, że glukoza jest podsta-
wowym substratem metabolizmu mózgowego [13]. Godzinę po
dożylnym podaniu radiofarmaceutyku wzmożona fizjologiczna
aktywność poza mózgiem widoczna jest również w mięśniu
sercowym oraz poprzez drogę eliminacji znacznika – w układzie
moczowym [14]. Fałszywie dodatnie wyniki w badaniu 18F-FDG
PET są zazwyczaj powiązane z akumulacją znacznika w zmianach
zapalnych [14]. Wychwyt w grasicy może być widoczny u dzieci
i pacjentów po chemioterapii jako charakterystyczna odwrócona
litera ‘V’ w śródpiersiu przednim [15]. Wychwyt w obrębie szpiku
kostnego, wątroby oraz śledziony jest fizjologicznie homogenny
i niski [13]. Bardzo ważne jest również przygotowanie pacjenta
do badania PET z użyciem 18F-fluorodeoxyglukozy: pacjent po-
winien być na czczo, z poziomem glukozy w surowicy poniżej
180 mg/dL, w dniu poprzedzającym badanie powinien unikać
wysiłku fizycznego. W obrębie układu mięśniowego fizjologiczny
wychwyt FDG jest mały, jednak po wysiłku fizycznym znacząco
wzrasta i może on utrudniać interpretację badania [15] (Rys. 4).
Kolejnym źródłem, który może prowadzić do mylnej interpre-
tacji badania FDG-PET, jest aktywność w przewodzie pokarmo-
wym. Zazwyczaj aktywność jest widoczna w obrębie pierścienia
gardłowego Waldeyera oraz w jelicie grubym, która może być
wariantem normy. Jednakże każda ogniskowa zmiana wzmożo-
nego wychwytu FDG jest podejrzana i może sugerować aktywny
proces rozrostowy [15].
Czułość i specyficzność badania FDG-PET zależy również od
typu histologicznego nowotworu, np. niektóre nowotwory wy-
kazują mniejsze zapotrzebowanie na glukozę (np. rakowiaki, rak
prostaty, wysoko zróżnicowane guzy neuroendokrynne czy rak
oskrzelowo-pęcherzykowy) i mogą tym samym nie być widocz-
ne podczas obrazowania FDG-PET [6].
Metody oceny parametrów
biologicznych guza
Obrazowanie diagnostyczne kojarzy się historycznie głównie
z wykorzystaniem promieni rentgenowskich, jednak w dzisiej-
szych czasach zalicza się do niego również obrazowanie za po-
mocą rezonansu magnetycznego, ultrasonografii oraz metod
radioizotopowych. Wszystkie te metody, poza oceną lokaliza-
cji, charakteru i rozsiewu choroby pozwalają w mniejszym lub
większym stopniu ocenić cechy morfologiczne i czynnościowe
ogniska pierwotnego. Podstawą oceny guza są badania histo-
logiczne i genetyczne
ex vivo
, ale współczesne metody obrazo-
wania pozwalają uzyskać coraz więcej informacji o biologii guza
wyłącznie z parametrów uzyskanych
in vivo
z danych obrazo-
wych. Wiedza o biologii guza ma duże znaczenie, gdyż biologicz-
ne cechy guzów są uważane za ważne czynniki prognostyczne,
które mają wpływ na rokowania u pacjentów onkologicznych.
Poszukuje się coraz to nowych i dokładniejszych metod oceny
parametrów guza, które mogą być wykorzystane w planowaniu
efektywnych i optymalnych algorytmów leczenia.
Interpretacja uzyskanych obrazów PET może być oceniana
w sposób wizualny (jakościowy) bądź przy użyciu metod półilo-
ściowychi ilościowych, takich jak SUV (
standardized uptake value
)
czy użyciu stosunku aktywności w zmianie do tła lub narządu
referencyjnego L/B (
lesion-to-background ratio
). Jedną z najczę-
ściej stosowanych metod ilościowej oceny w badaniu PET jest
ustandaryzowany współczynnik wychwytu (SUV). Określa się go
jako aktywność radiofarmaceutyku w obrębie guza, skorygowa-
ną względem masy ciała pacjenta i podanej pacjentowi aktyw-
ności izotopu [15]. Wartość SUV jest liczbą bez miana, a cechą
nowotworów złośliwych jest podwyższona wartość SUV, zazwy-
czaj powyżej 2.5-3.0.
SUV =
Aktywność w ROI (µCi/ml)/dawka (mCi)/waga (kg)
SUVmax
Jednym z podstawowych parametrów opartych na SUV jest
maksymalny SUV (SUV
max
), który uzyskiwany jest przez jeden
woksel odpowiadający maksymalnej wartości SUV w obszarze
Rys. 3
Deoksyglukoza wyznakowana izotopem fluoru 18F
Źródło:
Rys. 4
Obraz pacjenta po wysiłku fizycznym w dniu poprzedzającym badanie
18F-FDG-PET/CT
Źródło: Materiał własny.
