vol. 1 3/2012 Inżynier i Fizyk Medyczny
artykuł
\
article
aparatura
/
apparatus
114
Obrazowej, ale najczęściej praktykowanym rozwiązaniem są dwie
pracownie RTG ze wspólną lub dwiema rozdzielonymi sterowniami
wraz z pomieszczeniami, tzw. ciemnią, pokojem socjalno-technicz-
nym i pokojem lekarskim. Z salami tomografii komputerowej lub
rezonansu magnetycznego bywa różnie. Czasami są one w obrębie
ZDO, a niekiedy znajdują się w innych miejscach szpitala. Z punktu
widzenia metrażu, jakim dysponuje pracownia RTG, zazwyczaj lo-
kalizacja i rozmieszczenie nowych aparatów RTG nie są problemem.
Starsze przepisy i ustawywymagały, aby sale RTGposiadały dużeme-
traże z bardzo wydajną wentylacją mechaniczną. Aktualnie przepisy
w tym zakresie są bardziej liberalne i liczba miejsc na rozlokowanie
nowych aparatów jest wystarczająca. Oczywiście pozostaje kwestia
spełnienia warunków, jakie stawiają aktualne przepisy sanitarne oraz
przepisy radiologiczne i BHP. Pod kątem przepisów sanitarnych sale
RTG muszą być wyposażone w umywalki. Ściany wokół umywalek
i zlewozmywaków powinny być wykończone w sposób zabezpiecza-
jący ścianę przed zawilgoceniem. Przy badaniach kontrastowych (w
skopii) wskazane jest posiadanie węzła sanitarnego (łazienki) połą-
czonego bezpośrednio z salą RTG z jednym ustępem wyposażonym
w miskę ustępową i umywalkę. Na podłogach muszą być położone
specjalnewykładziny elektrostatyczne lub elektroprzewodzące. Pod-
łogi powinny być wykonane z materiałów umożliwiających ich mycie
i dezynfekcję. Nie dotyczy to działów administracyjno-socjalnych. Po-
łączenie ścian z podłogami powinno zostać wykonane w sposób bez-
szczelinowy umożliwiający jego mycie i dezynfekcję. Ściany powinny
być wykonane z materiałów umożliwiających ich mycie i dezynfekcję
(
nie na całej wysokości). Szerokość drzwi, przez któremoże odbywać
się ruch pacjentów na łóżkach, powinna wynosić co najmniej 1,1 m.
W przypadku konieczności stosowania drzwi szerszych niż 1,1 m,
w szczególności w przypadku pracowni rentgenowskich lub ciągów
komunikacyjnych, należy stosować drzwi co najmniej półtoraskrzy-
dłowe, z tym że część szersza powinna mierzyć co najmniej 1,1 m.
W przypadku pracowni RTG potrzeba oczywiście zastosować drzwi
ochronne Pb o danej wielkości ochronności wynikającej z wykona-
nego nowego projektu osłon radiologicznych. W zakładzie opieki
zdrowotnej mogą być instalowane również drzwi przesuwne, pod
warunkiem, że spełniają wymagania prawa budowlanego w zakresie
przepisów o drogach ewakuacyjnych. Konstrukcja drzwi przesuw-
nych powinna zapewniać ich szczelność oraz umożliwiać dezynfekcję
drzwi wraz z prowadnicami. Drzwi do normalnej komunikacji pacjen-
tów (np. kabiny, przebieralnie, sanitariaty) i personelu (np. sterownie,
pomieszczenia ciemni, pomieszczenia socjalno-techniczne) powinny
mieć szerokość min. 90 cm. Cała modernizacja pracowni RTG musi
być wykonana zgodnie z wytycznymi projektu osłon radiologicznych
i przepisami ogólnobudowlanymi. Pracownia RTG powinna być wy-
posażona w system intercom zapewniający komunikację techników
w sterowni z pacjentem w sali badań. Ponadto pracownia, w której
są wykonywane (ekspozycje) badania, powinna posiadać stosowne
ostrzeżenia świetlne zamontowane przedwejściemdo niej. Powinny
one skutecznie zabezpieczyć pacjenta przed wejściem do pracowni.
Każda modernizowana pracownia musi mieć dokonany nowy od-
biór przez Stację Sanitarno-Epidemiologiczną pod kątem ochron-
ności radiologicznej i spełnienia ogólnych przepisów sanitarnych.
Osłony radiologiczne
Przy każdej zmianie aparatu RTG (rodzaju źródła promieniowania)
placówka medyczna powinna wykonać nowy projekt osłon radio-
logicznych wraz z nowymi obliczeniami ochronności. Powinien on
określać wszelkie warunki dotyczące usytuowania pracowni i apa-
ratu(ów) RTG, dawek granicznych, materiałów i osłon radiologicz-
nych, ochronności pacjenta i personelu. Ważne, aby w projekcie
zawarto również wymagania techniczne odnośnie: temperatury
i wilgotności powietrza w pracowni, wentylacji, oświetlenia, in-
stalacji ostrzegawczej świetlnej i głosowej, ochrony przeciwpoża-
rowej. Inwestor ma zatem obowiązek zweryfikowania istniejącej
ochronności radiologicznej z tą nową, wynikającą z nowego pro-
jektu, który powinien zostać skonsultowany z wydziałem odpo-
wiadającym za obiór i dopuszczenie pracowni RTG do pracy woje-
wódzkiej stacji sanepidu.
Każda modernizowana pracownia musi
mieć dokonany nowy odbiór przez Wojewódzką Stację Sanitar-
no-Epidemiologiczną pod kątem ochronności radiologicznej.
Konfiguracja aparatury RTG pod kątem
potrzeb placówki i klasyfikacji NFZ-etu
Placówka medyczna powinna określić typ pracowni RTG, jaki
chce posiadać pod kątem klasyfikacji w NFZ-ecie.
Jeżeli chce spełnić wymagania dla drugiego typu pracowni
i zapewnić możliwość wykonania zdjęć i prześwietleń (skopii),
można zakupić dwufunkcyjny system RTG, który służy do wyko-
nywania zdjęć (jak na systemie stół kostny z kolumną podłogo-
wą) lub łącząc lampę RTG ze stołem, wykorzystujemy aparat do
badań kontrastowych, mając ściankę do prześwietleń z torem
wizyjnym zdalnie sterowaną.
Aby poprawnie zaplanować rozwój ZDO, należy przeanalizować:
––
Czy modernizacja ZDO dotyczy samego sprzętu RTG, czy
również infrastruktury przestrzennej?
Jak wiadomo, przy instalacjach nowych aparatów RTG za-
wsze wystąpią dodatkowe prace adaptacyjno-budowlane.
Dotyczą one rozprowadzenia nowych kanałów przyłącze-
niowych do kabli elektrycznych i kabli łączących elementy
systemu RTG. Często trzeba dokonać wyrównania posadzek
w salach RTG, położenia nowego parkietu, wymiany roz-
dzielni elektrycznej na nową lub samych jej zabezpieczeń.
Czasami konieczna jest wymiana kabla elektrycznego zasi-
lającego rozdzielnię RTG z główną rozdzielnią elektryczną
placówki medycznej, tak by zapewnić odpowiednią ilość
par przewodów i rezystancję. Remontując ściany pracowni,
należy pamiętać o potrzebie wymiany kabli elektrycznych
w zwykłej instalacji prądowo-oświetleniowej. Pomalowaniu
i szpachlowaniu ścian nie ma sensu dokonywać po raz drugi
remontu i malowania ścian, szczególnie, że kurz i pył jest bar-
dzo szkodliwy dla układów mechanicznych i elektrycznych
urządzeń RTG. Nie należy też dokonywać połowicznych re-
montów i adaptacji sal RTG. Wszelkie prace powinny być wy-
konane od razu. Jest zatem istotne, by placówki medyczne,
planując inwestycję modernizacji sal RTG, uwzględniły rów-
nież środki na prace adaptacyjno-remontowo-budowlane.
––
Ile sal będzie potrzebnych do wykonywania badań RTG? Ile
trzeba mieć aparatów RTG? Jaką maksymalną liczbę badań
pacjentów chcemy wykonywać?
W zależności od profilu placówki medycznej i okresu, w któ-
rym była budowana lub modernizowana, układ i liczba sal RTG
w Zakładach Diagnostyki Obrazowej jest różna. Optymalnym
rozwiązaniem dla ZDO jest, by pełna diagnostyka radiologicz-
na obrazowa, sale RTG, mammografii, sale CT, MR i gabinet(y)
USG były na jednym obszarze ZDO. Takie rozwiązanie jest
wygodne dla organizacji pracy zespołu lekarzy radiologów
i techników, a ponadto potrzeba mniej techników i lekarzy
