Inżynier i Fizyk Medyczny 2/2015 vol. 4
107
artykuł
/
article
ultrasonografia
/
ultrasonography
jak wprezentacji typu B, a jednowymiarowy obraz pozwala analizo-
wać ruch ciała, np. serca. Można tego dokonać poprzez zapisanie
amplitudy i częstotliwość ruchu w czasie rzeczywistym poprzez
wielokrotne pomiary odległości przedmiotu od pojedynczego
przetwornika w danym momencie. Prezentacja wykorzystywana
głównie w kardiologii w ocenie funkcji zastawek i mięnia sercowe-
go, ale takze elastycznosci aorty i duzych naczyn. Prezentacjamoze
byc połaczona z ocena przepływu w technice kolor Doppler. Mozli-
wa jest także ocena grubosci mięnia sercowego i jego ruchomoś
Prezentacja obrazu typu D (Doppler)
Prezentacja typu D polega na odbiorze fali USG odbitej od krwi-
nek. W zależności od kierunku ruchu krwinek względem wiązki
USG i kierunku propagacji fali następuje dopplerowskie przesu-
niecie czestotliwosci fali nadawanej i odebranej. Prezentacja ta
słuzy do diagnozowania przewęzen w naczyniach krwionosnych.
Podstawowym elementem ultrasonografu jest głowica –
okrągła lub prostokątna płytka drgająca w kierunku prosto-
padłym do powierzchni elektrod. Głowica ultradźwiękowa to
przede wszystkim przetwornik ultradźwiękowy, absorber w tyl-
nej części, o właściwościach silnie tłumiących ultradźwięki, ale
dopasowany do impedancji akustycznej przetwornika.
Głowice można podzielić na:
1.
mechaniczne,
2.
elektroniczne,
Inny podział głowic to podział na głowice:
1.
sektorowe,
2.
liniowe,
3.
typu
convex
.
Głowica liniowa i typu
convex
to głowice elektroniczne.
Sondy lub głowice są zbudowane z wielu niezaleznych kryszta-
łow, umieszczonych na powierzchni roboczej, obok siebie. Krysz-
tały moga byc umieszczone w linii prostej – głowica taka nosi
nazwe sondy liniowej lub po łuku, wówczas jest to sonda konwek-
sowa, która generuje obraz w kształcie prostokąta lub trapezu.
Sonda konweksowa jest najczęściej stosowana w badaniach:
położniczych, sutka i tarczycy. Ten typ głowicy wytwarza obraz
przekroju o kształcie pośrednim pomiędzy obrazami tworzonymi
przez głowicę liniową i sektorową. W sondzie sektorowej wytwa-
rzana wiązka ultradźwięków odchyla się od położenia środkowe-
go od ±20° do ±45°. Pole wyświetlane przez wiązkę ma kształt
wycinka koła lub wachlarza. Im lepsza rozdzielczość podłużna
i poprzeczna, tym wierniejszy obraz badanego narządu. Odpo-
wiednia skala szarości polepsza rozróżnialność niewielkich różnic
pomiędzy tkankami. W sondzie sektorowej kryształ piezoelek-
tryczny, soczewka akustyczna i materiał tłumiacy tworza zespoł
ruchomy, zamocowany na osi umozliwiajacej obrot całego zespo-
łu. Zespoł ruchomy zakonczony jest w tylnej częci sprzegłem ku-
lowym, pozwalajacym na dokładne przeniesienie napedu z silnika
krokowego, umieszczonego osiowo w tylnej częci głowicy.
Głowica sektorowa (mechaniczna)
– budowa, typy, zasada działania
W głowicy sektorowej (mechanicznej), najbardziej popularnej,
kryształ piezoelektryczny, soczewka akustyczna i materiał tłu-
miacy tworza zespoł ruchomy zamocowany na osi umożliwiajacej
obrot całego zespołu. Wiązka odchyla się od położenia środkowe-
go od 20%-45% . Pole obrazowane ma kształt wycinka koła.
Głowice sektorowe
W przypadku przeszukiwania sektorowego poszczególne wiąz-
ki ultradźwiękowe są rozbieżne a ich przedłużenia przecinają się
w jednym punkcie. Sposób ich działania można obrazowo po-
równać do pracy latarni morskiej. Odpowiedni obraz typu B ma
Tabela. 1
Porównanie głowic sektorowej, liniowej i typu convex
Głowica sektorowa
(mechaniczna)
Głowica liniowa
(elektroniczna)
Głowica typu
convex
(elektroniczna)
sposób ułożenia kryształów
piezoelektrycznych
zazwyczaj w szeregu
liniowo
liniowo krzywoliniowo, wzdłuż czoła
głowicy
wielkość czoła głowicy
mała
zazwyczaj duża
(mała dla głowic specjalistycznych)
duża (mała w przypadku głowicy
micro-convex
)
częstotliwość emitowanych
fal ultradźwiękowych
1-5 MHz (3,5-5 MHz)
3-12 MHz (5-7,5 MHz)
1-5 MHz (3,5-5 MHz)
kryształ wiązki
wachlarz, prawie trójkąt
prostokąt
wycinek koła; wiązka poszerza się
wraz z oddalaniem od głowicy, co
skutkuje obniżeniem rozdzielczości
bocznej na większych głębokościach
badania
zastosowanie
tam, gdzie miejsce przyłożenia głowi-
cy jest bardzo małe, przede wszyst-
kim badania echokardiograficzne,
ginekologiczne, badania górnej części
jamy brzusznej
ocena struktur płytko położonych,
np. badanie położnicze, usg piersi
i tarczycy, badania przepływów
naczyniowych
przydatna w badaniach wszystkich
ciał poza sercem, typowe badania
jamy brzusznej i miednicy oraz płuc
(
micro-convex
)
zakres ogniskowania
14-28 mm
26-52 mm
20-160 mm
w zależności od kąta zakrzywienia
Fot. 1
Rodzaje głowic ultrasonograficznych
