Inżynier i Fizyk Medyczny 3/2015 vol. 4
117
artykuł
/
article
fizyka medyczna
/
medical physics
Pytania przygotowujące
do egzaminu specjalizacyjnego
– teleradioterapia. Zestaw I
Paweł Kukołowicz
Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie,
ul. Roentgena 5, 02-798 Warszawa, tel. +48 22 546 27 75, e-mail:
Praca ogromnej większości fizyków medycznych jest związana
z radioterapią. Zaangażowanie fizyków w radioterapię wynika
głównie z konieczności zapewnienia bezpieczeństwa stosowa-
nia promieniowania jonizującego w terapii. Popełnienie błędu
w przygotowaniu leczenia z zastosowaniem promieniowania jo-
nizującego może mieć fatalne skutki. Podanie dawki zbyt niskiej
znacząco zmniejsza szansę na uzyskanie celu radioterapii. Nato-
miast błąd prowadzący do podania wyższej dawki od zleconej
może skutkować poważnymi uszkodzeniami ze śmiercią włącz-
nie. Dlatego po pierwsze fizyk medyczny powinien posiadać sze-
roką wiedzę z zakresu radioterapii; po drugie powinien umieć
stosować tę wiedzę w codziennej pracy. Przygotowane pytania,
mam nadzieję, pozwolą fizykommedycznym zarówno poszerzyć
i ugruntować wiedzę, jak i ułatwić jej stosowanie w praktyce kli-
nicznej. Powodzenia!
Teleradioterapia. Zestaw 1
1.
Proszę omówić zasadę wytwarzania promieniowania
X w przyspieszaczach liniowych.
2.
Jak formowane są wiązki X w akceleratorach liniowych?
Jaki jest cel stosowania filtrów spłaszczających?
3.
Jak formowane są wiązki elektronów w akceleratorach
liniowych?
4.
Proszę omówić budowę kolimatorów wielolistkowych. Ja-
kie cechy powinien posiadać kolimator wielolistkowy?
5.
Proszę
omówić
zagadnienie
kontaminacji
wiązki
X elektronami.
6.
Jak są zbudowane i jaką rolę spełniają komory monitoro-
we? Co to jest jednostka monitorowa?
7.
Proszę naszkicować widmo promieniowania X wytwarzanych
dla efektywnego potencjału przyspieszającego 6 i 15 MV.
8.
Proszę omówić metody wyznaczania widma promieniowa-
nia wiązki promieniowania X wytwarzanej w akceleratorze
liniowym.
9.
Proszę naszkicować widmo promieniowania wiązki elektrono-
wej o energii 15 MeV na powierzchni absorbenta? Jak zmienia
się widmo po wejściu do absorbenta (np. na głębokości maksi-
mumdawki)?
10. Proszę podać definicję procentowej dawki głębokiej. Pro-
szę narysować wykres PDG dla wiązek X wytwarzanych dla
efektywnego potencjału przyspieszającego 4, 6 i 15 MV.
11. Jaki jest mechanizm powstawania obszaru narastania daw-
ki dla wiązek promieniowania X?
12. Jak dawka na powierzchni zależy od energii dla wiązek pro-
mieniowania X?
13. Proszę podać definicję procentowej dawki głębokiej. Pro-
szę narysować wykres PDG dla wiązek elektronów dla efek-
tywnego potencjału przyspieszającego 6, 9 i 15 MV.
14. Jaki jest mechanizm powstawania obszaru narastania daw-
ki dla wiązek promieniowania elektronowego?
15. Jak dawka na powierzchni zależy od energii dla wiązek pro-
mieniowania elektronowego?
16. Co to jest zasięg terapeutyczny i zasięg praktyczny dla
wiązki elektronowej? Jaki jest przybliżony związek pomię-
dzy tymi zasięgami i energią wiązki elektronowej?
17. Proszę naszkicować kształt PDG dla wiązek elektronowych
o energii 6, 9 i 15 MeV. Proszę omówić kształt PDG dla głę-
bokości większych niż R80%.
18. Jaki wpływ na widmo promieniowania X ma zastosowanie
klina fizycznego? Jaki wpływ ma zastosowanie klina fizycz-
nego na PDG?
19. Proszę omówić zagadnienie wytwarzania promieniowania
w urządzeniu do telegammaterapii kobaltem 60.
dr hab. n. med.
Paweł
Kukołowicz
Prezes PTFM
