Klaudyna Stefańska
Modality Sales Specialist CT Philips Polska
Tomografia komputerowa oparta na detektorze spektralnym odgrywa coraz ważniejszą rolę w wykrywaniu, charakterystyce, ocenie i monitorowaniu zmian nowotworowych, zmniejszając potrzebę stosowania innych metod obrazowych.
Według Amerykańskiego Towarzystwa Onkologicznego rak jest główną przyczyną zgonów na świecie [1]. Wraz ze wzrostem starzenia się społeczeństwa i coraz częściej spotykanym niezdrowym stylem życia, zapadalność na nowotwory rośnie na całym świecie – zarówno w krajach ekonomicznie rozwiniętych, jak i w krajach rozwijających się. Tomografia komputerowa jest najważniejszą metodą obrazowania stosowaną w diagnostyce i monitorowaniu zmian nowotworowych, z kolei badania onkologiczne stanowią największy odsetek spośród wszystkich wykonywanych w tomografii. Tomografia komputerowa odgrywa kluczową rolę we wszystkich aspektach cyklu opieki onkologicznej, w tym we wczesnym wykrywaniu, diagnozowaniu, planowaniu leczenia, monitorowaniu i obserwacji. Wykrywanie, charakteryzacja i ocena zmian w badaniach kontrolnych jest powszechną praktyką w warunkach radiologicznych. Lekarze wykorzystują tomografię komputerową do wykrywania i dalszej oceny zmian chorobowych ze względu na szybkość badania i jakość otrzymanego obrazu. Wykrywanie zmian (np. w okolicach głowy i szyi, wątroby, nerki) zwykle wymaga zidentyfikowania i odróżnienia zmiany chorobowej od otaczającej ją zdrowej tkanki narządu. Aby poprawić widoczność zmian, często stosuje się kontrast jodowy. Dane spektralne, takie jak obrazy monoenergetyczne (monoE) czy mapy jodowe, mogą pomóc w wykrywaniu, charakteryzowaniu i ocenie kontrolnej zmian chorobowych poprzez poprawę widoczności zmiany na tle otaczających jej tkanek. Dane spektralne są dostępne przez 100% czasu dla każdego pacjenta skanowanego za pomocą systemu Philips Spectral CT 7500, co pozwala użytkownikowi znacznie lepiej różnicować i charakteryzować zmiany chorobowe, a także wydobywać informacje funkcjonalne o zmianach poprzez ilościowe określenie parametrów (np. koncentracja jodu).
Wykrywanie i wstępna diagnostyka zmian nowotworowych
Tomografia spektralna zwiększyła pewność diagnostyczną radiologów [3] w wykrywaniu i charakteryzowaniu szerokiego zakresu zmian chorobowych [4], a także doprowadziła do ulepszeń w obszarach klinicznych, takich jak: charakterystyka guzków płuc, wykrywanie hipernaczyniowych zmian w wątrobie, różnicowanie złośliwych i łagodnych guzków tarczycy, charakterystyka zmian w postaci prostych cyst w nerkach, gruczolaka nadnerczy i różnicowania przerzutów, zarysowania hipodensyjnych zmian w trzustce, wykrywanie izoatenuujących zmian w trzustce i różnicowanie raka prostaty od łagodnego przerostu [4].
Badanie przeprowadzone przez Bruna Andersena i in. wykazało, że zastosowanie spektralnej tomografii komputerowej wzmocnionej kontrastem zwiększa pewność radiologów co do prawidłowego charakteryzowania różnych zmian chorobowych i minimalizuje potrzebę wykonywania dodatkowych badań [4]. Badanie wykazało większą czułość w wykrywaniu i charakteryzowaniu zmian na podstawie danych spektralnych (77% vs. 83%) w porównaniu do konwencjonalnej tomografii komputerowej. Nastąpiła także znacząca poprawa raportowanej pewności identyfikacji i charakteryzacji cyst na podstawie wyników spektralnych (96% vs. 30%) w porównaniu z konwencjonalną tomografią komputerową. Możliwość scharakteryzowania zmian z pewnością diagnostyczną doprowadziła do zmniejszenia konieczności wykonywania kontrolnych badań obrazowych. W innym badaniu opublikowanym w European Radiology Lohofer i in. wykazali, że tomografia komputerowa z detektorem spektralnym poprawiła wykrywalność pierwotnych i nawracających zmian chorobowych w obrębie głowy i szyi [5].
Mapy jodowe i niskie wartości monoenergetyczne umożliwiły większą pewność diagnostyczną w identyfikacji zmian chorobowych poprzez poprawę widoczności granicy guza i identyfikacji naczyń [5]. Wyniki spektralne z supresją wapnia wykazały wartość kliniczną w poprawie wizualizacji i dokładności diagnostycznej przerzutów do kręgów, jak wykazano w badaniu Abdullayeva i in. [6]. Do badania włączono 21 chorych z nowotworami pierwotnymi i przerzutowymi kręgów lędźwiowych i piersiowych, a jako złoty standard wykorzystano sekwencję STIR na MRI. Badanie wykazało, że wyniki leczenia supresją wapnia poprawiły różnicowanie między kręgami zdrowymi i przerzutowymi. Kim i in. wykazali, że średnia frakcja wzmocnienia tętniczego (AEF) w przypadku raka wątrobowokomórkowego (HCC), będąca stosunkiem przyrostu osłabienia w fazie tętniczej do przyrostu osłabienia w fazie żyły wrotnej, jest znacznie wyższa niż wartość w miąższu wątroby [7]. Ilościowe mapowanie kolorów AEF wątroby zwiększa czułość i skuteczność diagnostyczną wielofazowej tomografii komputerowej w wykrywaniu HCC. Obliczenia tradycyjnych map AEF wymagają trójfazowego skanu wątroby. Mapy spektralne AEF można jednak obliczyć wyłącznie przy użyciu fazy tętniczej i wrotnej, eliminując fazę niekontrastową na podstawie danych spektralnych, w tym konkretnym przypadku: map jodowych. Mapy spektralne mogą ułatwić wykrywanie nowotworów w wątrobie za pomocą ilościowych kolorowych map AEF.
Pełna wersja artykułu dostępna w TUTAJ .