Analysis of the radiograms field sizes with pre- and post-processing collimation
Streszczenie
Wstęp: Kolimacja jest to ograniczanie wiązki promieniowania entgenowskiego do obszaru badanej części ciała, pozwalające ochronić pozostałe tkanki przed zbędnym narażeniem. Definicja ta dotyczy kolimacji przedekspozycyjnej, czyli przed wykonaniem emisji promieniowania, z wykorzystaniem symulacji świetlnej.
Cel: Celem badania była analiza pól radiogramów z kolimacją przed- i poekspozycyjną oraz porównanie otrzymanych wyników z radiogramami grupy kontrolnej i wartościami referencyjnymi.
Materiały i metody: Analizie retrospektywnej poddano 200 radiogramów wykonanych w Zakładzie Radiologii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku. Połowę stanowiły zdjęcia rentgenowskie z postprocessingową zmianą wielkości pól kolimacji. Grupę kontrolną utworzono z losowo wybranych radiogramów z kolimacją przedekspozycyjną. W analizie uwzględniono wiek i płeć pacjentów oraz rodzaj projekcji i zakresy badań. Przeprowadzono pomiar długości i szerokości radiogramów z wykorzystaniem stacji roboczej z oprogramowaniem syngo 2007 Siemens oraz wyliczono pola powierzchni.
Zebrane dane poddano analizie statystycznej przy użyciu programu Statistica 13.3.
Wyniki: Większą część radiogramów (126; 63,00%) wykonano kobietom. Przeciętny wiek badanych wyniósł 56,00 lat i mieścił się w przedziale od 12-94 lat. Najczęściej obrazowanym obszarem była klatka piersiowa (50; 25,00%). Zdjęcie transtorakalne kości ramiennej było radiogramem najczęściej poddawanym poekspozycyjnej zmiennie wielkości pola. Przeciętna wielkość wyjściowa radiogramu z grupy zdjęć poddanych poekspozycyjnej zmianie wielkości pola kolimacji wyniosła 1020,78 cm2, natomiast po obróbce 545,22 cm2. W analizowanym materiale przeciętnie wielkości pól kolimacji radiogramów po obróbce były o 313,39 cm2 m niejsze. W ymiary radiogramów i pola powierzchni różniły się od siebie w sposób istotny statystycznie przed i po wykonaniu obróbki postprocessingowej (we wszystkich przypadkach p < 0,001). Pola kolimacji i wymiary radiogramów, z grupy zdjęć poddanych obróbce postprocessingowej, wykonane kobietom i mężczyznom różniły się od siebie w sposób istotny statystycznie (p < 0,05 we wszystkich przypadkach poza długością) i przyjmowały przeciętnie wyższe wartości dla kobiet.
W grupie zdjęć, które zostały opracowane po ekspozycji, liczba zdjęć o polu powierzchni większym niż wartość referencyjna wyniosła 55 (55,00%), natomiast po zastawaniu obróbki 33 (33,00%).
Wnioski: W przeprowadzonym badaniu radiografia transtorakalna bliższego końca kości ramiennej była zdjęciem rentgenowskim, które najczęściej poddawano poekspozycyjnej zmianie wielkości pola. Najliczniejszą grupę zdjęć, gdzie odnotowano przekroczenia wielkości referencyjnej w zakresie pola obrazu stanowiły radiogramy transtorakalne
kości ramiennych i skośne stawów krzyżowo-biodrowych. Największe przekroczenia wielkości pól kolimacji od wartości wzorcowych zarejestrowano w przypadku diagnostyki stawu łokciowego w obu projekcjach. Istnieje potrzeba ciągłego doskonalenia w technice wykonywania radiografii w oparciu o wnioski z analiz zdjęć odrzuconych.
Słowa kluczowe: radiografia, kolimacja, ochrona radiologiczna, technik elektroradiologii
Pełna wersja artykułu dostępna w bieżącym wydaniu. Zapraszamy także do prenumeraty.
Piotr Nowak1, Ewa Pasieka2
1 Studenckie Koło Naukowe przy Zakładzie Statystyki i Informatyki Medycznej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Wydział Nauk o zdrowiu, ul. Szpitalna 37, 15-295 Białystok, tel. +48 728 872 615, email: p.nowak2706@gmail.com
2 Pełnomocnik ds. systemu zarządzania jakością w radiologii i medycynie nuklearnej, Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Białymstoku, ul. Marii Skłodowskiej-Curie 24A, 15-276 Białystok