Część 1: rdzeń kręgowy, ślinianki przyuszne i krtań – wskazania dla elektroradiologów
Wprowadzenie
Na przestrzeni ostatnich kilku lat powstały liczne doniesienia mające na celu opracowanie wytycznych pozwalających na prawidłowe definiowanie zarówno obszarów tarczowych, jak i narządów krytycznych. W niniejszej pracy postaramy się wskazać najważniejsze z nich na przykładzie: rdzenia kręgowego, ślinianek przyusznych i krtani z uwzględnieniem anatomii narządowej, tolerancji dawek i odczynów popromiennych. Dokładne zaplanowanie i precyzyjne dostarczenie dawki do objętości docelowej oraz oszczędzenie narządów prawidłowych są kluczowymi elementami radioterapii. W procesie leczenia przy zastosowaniu technik 3DCRT, IMRT, VMAT ze względu na sposób dostarczenia dawki oraz charakterystykę promieniowania jonizującego, niemożliwym jest uzyskanie tak dużego gradientu dawki poza guzem jak w przypadku brachyterapii lub protonoterapii. Tym samym redukcja dawki promieniowania w narządach krytycznych OAR’s (Organ At Risk) stanowi duże wyzwanie dla współczesnej radioterapii. Prawidłowe okonturowanie tkanek i narządów wymaga zarówno odpowiedniej wiedzy anatomicznej, jak również precyzji w posługiwaniu się narzędziami systemów TPS (Treatment Planning System). Zalecenia ESTRO zawarte w Recommended ESTRO Core Curriculum for RTTs [1] oraz w dokumencie EQF 6 (European Qualifications
Framework) [2] wskazują na istotną rolę elektroradiologa RTTs (Radiation Therapist) w procesie przygotowania pacjenta do leczenia. Odpowiednie przygotowanie akademickie pozwala obecnie absolwentom studiów medycznych na kierunku elektroradiologia na rzetelne podejście merytoryczne z wykorzystaniem wiedzy z zakresu wielu dziedzin jak anatomia, radiologia czy radioterapia. Na tej podstawie coraz większa liczba elektroradiologów pracujących w zakładach radioterapii w Polsce powinna być angażowana m.in. w proces konturowania narządów krytycznych.
Pełna wersja artykułu dostępna w prenumeracie i sieci salonów Empik (półka: prasa popularno-naukowa).
Bartosz Bąk1, 2, Jagoda Zychowicz2, Anna Adamska3
1 Zakład i Katedra Elektroradiologii, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu, ul. Garbary 15, 61-866 Poznań, tel. +48 61 88 50 757, e-mail: bartosz.bak@wco.pl
2 Zakład Radioterapii II, Wielkopolskie Centrum Onkologii, ul. Garbary 15, 61-866 Poznań
3 Zakład Radioterapii I, Wielkopolskie Centrum Onkologii, ul. Garbary 15, 61-866 Poznań