Wprowadzenie
Całkowite napromienianie całego ciała pacjenta wiązkami fotonowymi TBI (Total Body Irradiation) jest wysokospecjalistyczną techniką napromieniania stosowaną w leczeniu pacjentów z chorobami rozrostowymi układu krwiotwórczego, a w szczególności w przygotowaniu do autologicznej autoHSCT (autologous Haeamatopoietic Stem Cell Transplantation) lub allogenicznej alloHSCT (allogeneic Haeamatopoietic Stem Cell Transplantatio) transplantacji szpiku kostnego BMT (Bone Marrow Transplantation). Podczas zabiegu należy zniszczyć komórki układu krwiotwórczego biorcy przeszczepu, w tym jak najwięcej komórek nowotworowych, tak aby przygotować miejsce przeszczepionym komórkom, jak również wywołać immunosupresję, która w przypadkach transplantacji allogenicznej zapobiegnie odrzuceniu przeszczepu. Doświadczenia na zwierzętach wykazały, że TBI w dawce 250- -300 cGy powoduje śmierć 50% osobników w ciągu 30 dni po napromienieniu, natomiast dawki powyżej 450 cGy są w pełni dawkami letalnymi (mieloablacyjnymi). W TBI dawki powyżej 900 cGy (dawki immunoablacyjne) umożliwiają nie tylko eradykację komórek nowotworowych, ale również wszczep alogenicznych komórek dawcy [1, 2]. Metoda ta stosowana jest powszechnie na całym świecie od kilkudziesięciu lat. Nie jest ona jednorodna i uległa ewolucji w miarę upływu lat. Wśród ośrodków radioterapeutycznych w Polsce wyróżnia się kilka sposobów wykonania zabiegów TBI oraz samego frakcjonowania. Technika radioterapeutyczna zależy głównie od warunków fizycznych, infrastrukturalnych oraz personalnych, jakimi dysponuje ośrodek. Sposób frakcjonowania czy dawka całkowita, którą należy podać pacjentowi, uzależniony jest głównie od wskazań klinicznych. Biorąc pod uwagę, że decyzję o wyborze schematu dawkowania TBI podejmuje ośrodek kierujący chorego na zabieg, w pracy przedstawiono stosowane techniki TBI z uwzględnieniem elementów fizyko-medycznych dotyczących zabiegu napromieniania całego ciała chorego. Omówiono wskazania do TBI oraz powikłania wczesne i późne związane z tą procedurą. Ponadto opisano, jaką rolę odgrywa moc dawki w odniesieniu do radioterapii.
Czytaj całość: Inżynier i Fizyk Medyczny 4(1), 2015
Paweł Czajkowski
Zakład Fizyki Medycznej, Gdyńskie Centrum Onkologii przy Szpitalu Morskim PCK sp. z o.o. w Gdyni, ul. Powstania Styczniowego 1, 81-519 Gdynia, tel. +48 58 69 98 912, e-mail: pczajkowski82@gmail.com