Page 38 - IFM_201303_vB calosc 150 dpi
Basic HTML Version
vol. 2 3/2013 Inżynier i Fizyk Medyczny
150
artykuł
\
article
radioterapia
\
radiotherapy
W nieziarniczych nowo-
tworach złośliwych ra-
dioterapię ogranicza się
do napromieniowania ob-
szarów OUN wyłącznie
w przypadkach jego
wstępnego zajęcia. Rak
nosogardłaleczysięstan-
dardowo za pomocą ra-
dioterapii. Stosowane
dawki są na dość wysokim poziomie 70 Gy, w przypadku guza
pierwotnego i powiększonych węzłów powyżej 2 cm; 55 Gy
przy powiększonych węzłach poniżej 2 cm oraz 45 Gy dla wę-
złów niezajętych. Napromienianie ze źródeł zewnętrznych
w siatkówczaku jest ograniczone, stosowane jedynie w za-
awansowanym stadium rozsiewu do ciała szklistego. Nawroty
następują najczęściej od roku do 4 lat od zakończenia terapii.
Bardziej popularne staje się
napromieniowanie miejsco-
we
, będące formą brachyterapii z zastosowaniem płytek
radioizotopowych zakładanych na twardówkę przed ogni-
skiem. Metoda jest skuteczna w przypadku ognisk o średnicy
16 mm i grubości 8 mm. Do uzyskania efektu teraupetycz-
nego konieczne jest podanie dawki minimum 40 Gy w ciągu
2-4 dni. Skuteczność leczenia sięga 90%. Dawkę 35 Gy stosu-
je się u pacjentów, którzy wcześniej otrzymywali chemiote-
rapię. Minimalny odstęp pomiędzy procedurami wynosi mie-
siąc. Powikłanie to retinopatia utrzymująca się do 8 miesięcy,
częściej występująca u pacjentów poddawanych chemiote-
rapii. Do niszczenia mięsaków tkanek miękkich wykorzystuje
się dawki od 32 Gy (jednoczesna chemioterapia, korzystna
histologia) do 45 Gy (niekorzystna histologa, duży stopień
zaawansowania zmiany).
Coraz częściej stosowana jest
radioterapia protonowa HP
(
Proton Beam Radiotherapy
). Protony to ciężko naładowane
cząstki, które mogą zostać przyśpieszone w polach elektro-
magnetycznych, a następnie wyhamowane lub nawet cał-
kowicie zatrzymane w trakcie przechodzenia przez materię.
W HP wykorzystuje się protony o energii 60-250 MeV. Ener-
gia 200 MeV pozwala na skuteczne napromieniowanie do
głębokości odpowiadającej około 25 cm wody.
Tkance zostaje zaaplikowana dawka promieniowania, któ-
ra dopiero na końcu drogi protonów (ich tor jest praktycznie
prostoliniowy) osiąga maksymalną wartość. W zależności od
umiejscowienia guza energię cząstek można wybrać w taki
sposób, aby tylko nowotwór został napromieniowany. Do
pozostałych charakterystycznych właściwości HP należy
praktycznie brak wiązki wyjściowej, niskie rozproszenie
boczne (przynajmniej do głębokości 15-16 cm). Ta forma
radioterapii pozwala na ponad 70% wyleczeń miejscowych
w guzach OUN oraz ograniczenie uszkodzeń popromien-
nych, jak zaburzenie funkcji poznawczych.
Odpowiedni dobór i
wykonanie procedur, dokładnie prowa-
dzona dozymetria otrzymywanych dawek minimalizuje ryzyko in-
dukowania nowotworu w przyszłości, dlatego część naukowców
uważa, że radioterapię można stosować z powodzeniem w nowo-
tworach o mniejszej złośliwości, jak w przypadku glejaków, gdzie
uzyskano do 70% przeżyć 5-letnich i
do 50% przeżyć 10-letnich.
Precyzyjność metod stereotaktycznych pozwala na ograniczenie
marginesu do 7 mm, a w radiochirurgii do 2-4 mm.
Bibliografia
1.
E. Korab-Chrzanowska:
Próba oceny jakości radioterapii na podstawie ana-
lizy planów leczenia napromieniowaniem 5 dzieci z rozpoznaniem nerwiaka
zarodkowego w stopniu IV
, Nowotwory Journal of Oncology, 5(57), 2007.
2.
B. Romanowska-Dixon, J. Swakoń:
Polskie badania i wdrożenia w onkolo-
gii – radioterapia protonowa w nowotworach oka
, prezentacja.
3.
D.N Sharma, S. Goyal, S. Muzumder i in.:
Radioterapia u dzieci – doświad-
czenia własne
, Neurologia i Neurochirurgia 44, 2010.
4.
R. Radło, K. Tokłowicz, A. Musielak, K. Olejniczak:
Problemy i wyzwania
dla technika radioterapii podczas leczenia dzieci, materiały zjazdowe
, Go-
etborg, 14.09.2008.
5.
M. Krzakowski, A. Kawecki:
Nowotwory złośliwe. Postępowanie dyscypli-
narne. Leczenie systemowe, chirurgia, radioterapia
, 2012.
6.
E. Otto-Buczkowska:
Pediatria. Co nowego?
, 2011.
7.
M. Reinfuss, E. Byrski, T. Walesek, P. Blechan:
Postęp w technikach radiote-
rapii i jego implikacje kliniczne
, Nowotwory Journal of Oncology, 61, 2011.
8.
T. Merchant, C. Li, X. Xiong, L. Kun, F. Boop, R. Sanford:
Conformal ra-
diotherapy after surgery for paediatric ependymoma: a prospective study,
Lancet Oncology, Early Online Publication, 2009.
9.
/
informacje_de.html#c118513
10.
R. Kordek:
Onkologia. Podręcznik dla studentów i lekarzy
, Via Medica,
Gdańsk 2007.
11.
M. Krzakowski, W. Jędrzejczak, J. Kowalczyk: Z
alecenia postępowania
diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych, Polska Unia
Onkologii
, Via Medica, Gdańsk 2012.
12.
A. Chybicka, K. Sawowicz-Birkowska:
Onkologia i hematologia dziecięca,
PZWL, Warszawa 2008.
13.
M. Chojnacka, A. Skowrońska-Gardas:
Aktualne poglądy na temat zasto-
sowania radioterapii w nowotworach ośrodkowego układu nerwowego
u dzieci
, Nowotwory Journal of Oncology, 56, 2006.
Rys. 5
Wstępne składowe procedury – rozpoczęcie
napromieniowania [2]
